Saai en niet spannend

Over de meesteroplichter Robert Hendy-Freegard is een documentaire gemaakt en zijn al meerdere boeken verschenen. Tina Uebel vertelt in De manipulator het verhaal van zijn zwendelpraktijken nogmaals, maar dan op haar manier. Het is het ongelofelijke verhaal van een kleine man met een waanzinnige charme en overtuigingskracht.

Het levensverhaal van Freegard is absoluut materiaal voor een thriller. In een periode van tien jaar verleidt hij minstens vijf vrouwen en zwendelt hij meer dan een miljoen pond bij elkaar. Het verhaal begint in 1992 als hij drie studenten van een Landbouwhogeschool, een man en twee vrouwen, ervan weet te overtuigen dat hij voor MI5 (een speciale afdeling van Scotland Yard) is geïnfiltreerd in de IRA. Hij betrekt de studenten zogenaamd bij zijn werk. Om zijn loyaliteit te bewijzen laat de mannelijke student zich zelfs in elkaar slaan. Ook de vrouwen moeten regelmatig tests doorstaan. Uiteindelijk moeten ze natuurlijk om allerlei redenen geld doneren aan Freegard. Contact met familie en vrienden is verboden. Met een van de vrouwen krijgt Freegard twee dochters. Ondertussen is hij ook bezig met verscheidene andere slachtoffers op verschillende plekken in Engeland, waaronder een advocate, een kinderpsychologe en een directrice van een bedrijf. Stuk voor stuk intelligente vrouwen die zich niet snel laten bedriegen. Freegard loopt pas in 2002 tegen de lamp, als het FBI hem in de val laat lopen met behulp van de kinderpsychologe. Zelfs na zijn arrestatie geloven een aantal slachtoffers nog in zijn verhalen. Sommigen werken niet mee met de politie omdat ze denken dat het weer een test is. In 2005 is Freegard veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf, onder andere wegens kidnapping. In 2007 is dit omgezet naar 9 jaar omdat de kidnapping niet bewezen wordt geacht. Freegard komt binnenkort vrij.

Uebel vertelt het verhaal vanuit Freegards (Frankie in het boek) voornaamste slachtoffers, de studenten van de landbouwhogeschool. De verhalen van Christoph, Emma en Judith worden weergegeven als getuigenverslagen. Het verhaal speelt zich daarnaast niet af in Engeland, maar is verplaatst naar Duitsland. Vermoedelijk heeft Uebel het verhaal haar eigen draai willen geven in plaats van nogmaals de feiten te vertellen. Door de slachtoffers zelf aan het woord te laten kan ze goed laten zien hoe het er aan toegaat in het hoofd van iedere gemanipuleerde. De drie verklaren de gebeurtenissen elk op hun eigen manier. Christoph geeft voornamelijk Freegard de schuld, Judith legt schuld bij Christoph en Emma gelooft nog steeds in Freegards verhalen. Zowel de vorm van de getuigenverslagen als de verplaatsing van het verhaal naar Duitsland maken het boek minder leesbaar. Het lezen van de verslagen van de verhoren gaat snel tegenstaan, het maakt het boek saai. De verhuizing naar Duitsland komt krampachtig over. Ook is het jammer dat Freegard zelf niet aan het woord komt. Het is interessant om het verhaal in de woorden van de slachtoffers zelf te lezen, maar spannend wordt het niet. De vorm slaat het verhaal helaas dood.