Dromen vallen in duigen

Meisjes met dromen is het informatieve verslag over tien ambitieuze meisjes die zich ontpopten tot grote historische vrouwen en werd geschreven door Paulien Andriessen. De meervoudig academica besloot jaren geleden het professionele vertalen in te ruilen voor haar grote passie: schrijven. Voor het meidenblad Tina schreef zij onder andere Powergirls. Historische werkelijkheid in combinatie met de toegankelijkheid van de Tina kan een boeiende combinatie opleveren. De interesse is zeker gewekt.  

Andriessen heeft ervoor gekozen om een beeld te schetsen van beroemdheden voordat zij bekendheid verwierven, zoals Florence Nightingale voordat ze de bekendste verpleegster aller tijden werd. Waarvan droomden vrouwen als Frieda Kahlo of Coco Chanel toen ze opgroeiden? Was de weg naar eeuwige roem simpel of moesten ze juist heel hard werken? Om meer te weten te komen dan het internet ons aan informatie kan bieden is Andriessen de archieven ingedoken en maakt ze gebruik van dagboekverslagen. Hierdoor krijgt de lezer een uitgebreid beeld van de opgroeiende meisjes.  

Zo kende Agatha Christie voorafgaand aan haar tientallen bestsellers vele teleurstellingen en werden haar verhalen constant afgewezen.  Ze verdiende haar geld door baantjes in de zorg, waaronder in een apotheek, waardoor ze veel van vergiften leerde. Kennis die ze later zo vaak in haar boeken zou gebruiken.  

De betrekkelijk onbekende kunstenares Maria Sibylla Merian opent het boek. Als dertienjarig meisje was ze al gek op rupsen en bestudeerde ze de beestjes die ze in talloze dozen verspreid door haar ouderlijk huis bewaarde. Haar moeder gruwde van die vieze rupsen, maar Merian trok zich hier niets van aan en volgde hun levenscyclus nauwgezet. Ze maakte er prachtige, gedetailleerde tekeningen van. Haar werk was tijdens haar leven al zeer populair. Volgens Andriessen verdient deze kunstenares een plekje in haar boek van grote historische vrouwen vanwege haar bijdrage aan de biologische wetenschap.  

Het idee om vrouwen uit de context van hun geschiedenis te halen om ze op een geïsoleerd voetstuk te plaatsen heet ‘Herstory’ en is een tegenhanger van de militair politieke geschiedschrijving van ‘History’. Het doel van herstory is de geschiedenis vanuit een vrouwelijk perspectief te beschrijven en betekenis van vrouwen centraal te stellen. Dit was in de jaren ’80 erg populair, maar heeft haar rol allang verloren.  Vrouwen worden tegenwoordig in hun eigen context beschreven. Een verworpen theorie gebruiken om jonge lezers te inspireren dat zij hun dromen kunnen verwezenlijken, is wat achterhaald. Maar als de beelden die van de tien grote vrouwen accurater waren geweest, had het best een interessant boek kunnen opleveren. En hier gaat het mis.  

De beelden die van de tien vrouwen worden geschetst zijn op zijn zachtst gezegd merkwaardig. Zo wordt de jonge Agatha Christie als een jaloers meisje afgeschilderd dat het steeds aflegt tegen haar oudere zus, die niet erg aardig is. Maar het is Agatha die uiteindelijk doorbreekt. Een wel erg kinderlijk beeld van deze grootste detectiveschrijfster aller tijden. Hellen Keller, een meisje dat door ziekte blind en doof werd maar toch talloze boeken schreef en zelfs een aantal academische titels behaalde, wordt afgeschilderd als een driftig kind. Zij wordt beschreven vanuit het perspectief van haar begeleidsters waardoor de lezer niet echt te weten komt wat Keller motiveerde. Ook bij het levensverhaal van Merian rijzen vraagtekens. Haar werk is lange tijd verguisd omdat het veel fouten bleek te bevatten. Dit (overigens zeer boeiende aspect uit haar leven) is buiten beschouwing gelaten.  

Een andere grote vrouw in Meisjes met dromen is Cleopatra, die ooit droomde dat zij, en niet haar oudere zus, de volgende Farao zou worden. We lezen dat Cleopatra tijdens haar leven meerdere Romeinse keizers ontmoette en dat is vreemd omdat Rome in die tijd een Republiek was en geen keizer had.  

Het geheel is geschreven op de toon van de Tina. Daar is niets mis mee. Geschiedenis begrijpelijk maken voor de jeugd is een nobel streven. Tien leuke portretten maken van vrouwen die zich tijdens hun leven hebben onderscheiden door hun droom na te jagen is een geweldig gegeven voor een boek. Maar bij een historisch boek moeten feiten kloppen en beelden die worden geschetst accuraat zijn en dat is helaas niet het geval.  

De illustraties zijn van Monique van den Hout, een zeer begenadigd illustrator, die garant staat voor kwalitatief mooie tekeningen. Voor dit boek heeft ze haar galeriewerk aangepast aan een tienertekening: centraal zie je een personage met daaromheen in schetsvorm de attributen die bij deze figuur horen. De tekeningen op zich zijn buitengewoon goed gelukt, maar lijken in geen velden of wegen op de echte historische personages. Aan het omslag is hierdoor helemaal niet te zien om wat voor boek het gaat.  

Het boekje leest vrij vlot, al is het taalgebruik wat archaïsch, en het concept is bovengemiddeld goed, maar de uitwerking laat helaas te wensen over.