Als het vloed wordt, storten zandkastelen in

“Begerigheid in combinatie met genot kan de mens noodlottig worden. Onthoud dat alsjeblieft,” waarschuwt de Georgische chocoladefabrikant – woorden die hun schaduw vooruit werpen in de roman Het achtste leven (voor Brilka) van de Nino Haratischwili. Tegen wil en dank is haar familie-epos verknoopt met de twintigste eeuw, vanaf de val van de tsaristisch Rusland tot de opkomst en de ondergang van de Sowjet-Unie. Van de hernieuwde onafhankelijkheid van Georgië tot de chaos en de armoede erna. En met de chocoladefabrikant, de betovergrootvader van de auteur, als stamvader en twee van zijn vier dochters als hoofdrolspelers.

Christine, de jongste dochter, mooi en eigenzinnig, zoekt en vindt een luxe leven, maar voorziet niet dat haar huwelijk met een opklimmende partijbons een valstrik wordt, waarvan de uitkomst verwoestend is. Om haar te redden overgiet haar echtgenoot Christine met zuur en vergrijpt zich vervolgens aan zijn leven – meeslepend beschreven. Haar oudere zus Stasia, die haar leven lang weifelmoedig blijft en nimmer de werkelijkheid onder ogen durft of wil zien, ziet haar luitenant direct na de huwelijksvoltrekking naar Sint Petersburg vertrekken, waarmee het lot van hun huwelijk bezegeld blijkt.

. . en niemand laat ontsnappen
Terwijl Stasia’s zoon Kostja na de Tweede Wereldoorlog snel carrière maakt, met lap grond en datsja, met auto en chauffeur, gaat haar dochter Kitty, vermangelt in Stalins blinde machinerie, uiteindelijk ten onder in de zee van herinneringen, die zich in haar vastgebeten heeft. Een vergelijkbaar lot is Kostja’s dochter Elene en kleindochter Daria beschoren. Iedereen zoekt zijn eigen weg in de tijd waarin hij leeft – de tijd die voortdurend haar klauwen uitsteekt en niemand laat ontsnappen. Zou Brilka, voor wie het achtste leven bestemd is, als enige haar familie en haar tijd te overwinnen?

De familiegeschiedenis, die de lezer de historie inzuigt, is onlosmakelijk verbonden met de Sowjet-Unie. Haar showprocessen en goelagkampen, haar strijd tegen Hitler-Duitsland en haar Koude Oorlog met het Westen en niet op de laatste plaats met haar val – haar val die Georgië zijn onafhankelijkheid teruggeeft, maar meesleurt in chaos en verval.

De auteur tekent haar epos, waarin iedereen deel is van een en dezelfde gordiaanse knoop, even heftig als meedogenloos op. Eerlijk en ongenadig of, zoals zij schrijft: “. . dat mijn korte, banale levensverhaal toen al vervlochten was met tal van andere verhalen, die een plaats hadden naast mijn eigen gedachten en herinneringen, die ik verzamelde en die me voedden.”

Rauw en zuiver
Met het achtste leven schrijft Nino Haratischwili een even ongenaakbaar als huiveringwekkend familie-epos, dat ook ironisch en beeldend is, en verweeft deze met de de twintigste eeuw – rauw en zuiver. Een ongekende prestatie die nauwgezet weergeeft wat het betekent te leven in een land dat onderdrukking tot in de perfectie beheerst en deze in elke vezel tastbaar maakt.