Meer dan 5,3 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Wie is goed of fout?


Mei 1940. Rotterdam is de geboortestad van Katja van Kesteren. Ze houdt van de stad en haar inwoners. Katja komt uit een groot, hecht gezin en is als oudste dochter sinds een jaar als eerste uit huis. Ze is gelukkig getrouwd met Daniel die arts is in een Rotterdams ziekenhuis. Wanneer ze op 14 mei in de kruidenierszaak van haar ouders is en een handje helpt besluit ze haar jongste zusje Lieke mee naar huis te nemen. Het meisje is wat ziekjes en het is te druk in de winkel voor moeder om voor haar te zorgen. Op de fiets onderweg naar huis gaat het luchtalarm af. Rotterdam wordt flink onder vuur genomen door de Duitsers en ondergaat een van de zwaarste bombardementen uit die tijd. Katja en Lieke ontsnappen ternauwernood aan het oorlogsgeweld maar dat kan niet van de rest van het gezin worden gezegd. Lamgeslagen keert Katja terug naar de plek waar ze zojuist nog volmaakt gelukkig was en ziet met lede ogen de dramatische gevolgen aan. Haar leven zal nooit meer hetzelfde zijn. Gelukkig is niet iedereen getroffen en melden haar broers en zus zich bij haar. Puur op karakter gaat ze door, ondanks het verdriet en alle ellende die volgt. Het is volop oorlog en de dreiging van de Duitsers komt nog dichterbij wanneer Rotterdam wordt bezet. Katja doet haar best om zo goed en kwaad mogelijk voor iedereen te zorgen maar kan niet voorkomen dat de jacht op de Joden ook haar vrienden treft. De samenleving wordt zwaar getroffen, de Duitsers zijn onverbiddelijk. Werkkampen, deportaties en razzia's, iedereen wordt wel ergens de dupe van. Ze moet, samen met Daniel, beslissingen nemen die gevaar opleveren voor iedereen die zij liefheeft.

Het boek omvat drie periodes tijdens de oorlog; 1940-1941, 1942-1943 en 1944-1945. Per tijdvak beschrijft de auteur het verloop van de oorlog en de impact daarvan op gewone, hardwerkende mensen in Rotterdam. Vanaf de dreiging, de zware bombardementen en het leven onder zware omstandigheden, alles komt aan bod. Het verhaal wordt heel realistisch en goed gedocumenteerd uiteengezet. Het verschil tussen sympathisanten en tegenstanders van de bezetter worden mooi maar subtiel neergezet. Katja heeft moeite met haar schoonouders omdat ze lid zijn van de NSB, iets wat ze niet onder stoelen of banken steekt. Voor haar is er geen verschil of bedreiging vanuit de Joodse samenleving en ze is trouw aan haar vriendschappen, ook tijdens de periode dat de Duitsers jacht maken op Joden. Niet geheel zonder risico in die tijd natuurlijk. Dat een vrouw alles in de strijd gooit om mensen waar ze van houdt te beschermen is zowel begrijpelijk als bijzonder. Zelfs wanneer je de vijand daarvoor nodig hebt. Hoe ver ga je in tijd van nood en wanhoop? Je leeft als lezer met Katja mee en krijgt sympathie voor haar beslissingen. Ze wordt als een dappere, jonge vrouw omschreven die handelt naar wat zij het beste vindt, geleid door haar intuïtie. De laatste periode uit het boek is het meest heftig. De hongerwinter, de zucht naar bevrijding en de hunkering naar het weerzien van geliefden en vrienden. De onzekerheid, het niet weten hoe of wat. Heel eenvoudig qua woordgebruik maar des te indringender beschreven. Je voelt alsof Katja jou in vertrouwen neemt en je deelgenoot maakt van wat zij meemaakt.

'De lege stad' is boeiend, interessant en doet heel realistisch aan. De gekozen titel van het boek is symbolisch en goed gekozen. Er zijn inmiddels veel boeken over de Tweede Wereldoorlog, over de bezetting. Ondanks de overeenkomsten is ook dit boek, dit verhaal van Katja, anders dan anderen. Vooral de uitleg en merkbare research rondom de bombardementen en de sfeer in Rotterdam pakken je vast. De hamvraag in situaties als deze is altijd: wat en wie is goed of fout? Wat doe je om jezelf en je familie te redden?

De auteur zet het verhaal in eenvoudig taalgebruik neer, soms doet het wat kinderlijk aan. Of dat de bedoeling is, vanuit de perceptie van de jonge Katja, is niet duidelijk. Feit is dat het daardoor ook zeer geschikt zou zijn als bijvoorbeeld Young Adult. Het is zeer zeker een verhaal dat ook door de jongere lezers gelezen dient te worden. In tijden van oorlog staan vertrouwen en verraad lijnrecht tegenover elkaar, in dit verhaal niet anders. Schrijnend maar menselijk, wie weet wat jij zou doen? Een zeer lezenswaardig maar eenvoudig geschreven verhaal dat de nodige indruk achterlaat.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Patrice van Trigt