Mooi maar te langdradig

Wanneer je spreekt over vriendschap, échte vriendschap, dan is er sprake van alles met elkaar delen, in goede en slechte tijden. De vier mannen in ‘Een klein leven’, JB, Malcolm, Jude en Willem zijn zulke vrienden. Ze leren elkaar kennen tijdens hun studietijd op een leeftijd waarop ze nog volop zoekende zijn naar zichzelf en invulling van hun toekomst. Pas begin twintig zijn ze wanneer ze in New York de start maken naar de rest van hun leven. Op zichzelf gaan wonen, financieel overleven in deze peperdure stad en de uitdagingen die hun vriendschap met zich meebrengt. Want wat voor de een vanzelfsprekend is, is dat voor de ander natuurlijk totaal niet. Een ieder is tot op dat moment gevormd naargelang zijn afkomst en bagage en er zijn behoorlijke verschillen. Gaandeweg komen ze daar ook steeds meer mee in aanraking en zorgt dat bij tijden ook voor conflicten. Op deze leeftijd ontdekken hoe ze in het leven staan en wat ze voor hun toekomst willen maar ook wat hun vriendschap inhoudelijk betekent. Met vallen en opstaan zullen ze hun ervaringen in de jaren die gaan komen met elkaar delen, of kiezen ze ervoor om dat juist niet te doen. Qua ambities, liefdes, frustraties, successen en mislukkingen krijgt ieder personage zo zijn portie. Er is onderling duidelijk sprake van een intense band waarin meestal veel respect is voor elkaar, maar het is ook duidelijk dat ze tóch niet alles met elkaar delen. De onderlinge verhoudingen zijn niet helemaal gelijk en dat komt vooral ook door hun diverse achtergronden, dat heeft invloed op de keuzes die ze maken en de (on)zekerheden die ze hebben. En precies daar ligt de gevoelige snaar in deze bijzondere setting. Want niet alleen zijn ze qua normen en waarden totaal verschillend opgevoed, hun zelfbeeld kent ook enorme verschillen en dat heeft weer gevolgen voor (zelf)vertrouwen en omgaan met verschillen, ook in een vriendschap zoals deze.



Voor de buitenwereld zijn de vier een niet voor de hand liggend stel. Maar ook al hebben ze zo op het oog niet veel met elkaar gemeen, duidelijk is er sprake van een soort verbond. Het zijn wellicht zelfs hun verschillen die hen bijeen hebben gebracht? Doordat ze al die jaren alles met elkaar meemaken krijg je als lezer een mooie inzage in de levens van de vier mannen. Want ook al begrijpen ze elkaar, er is toch veel onbegrip. Ook al weten ze heel veel van elkaar, toch weten ze bij lange na niet alles. Wat ze wél weten is waar ze de grens moeten trekken en wanneer ze een stap terug moeten doen. Vooral bij Jude is dat het geval. Hij is de centrale figuur van de vier in het verhaal. Jude is het zorgenkindje in de vriendengroep, degene die het minste deelt maar over wie je al lezende het meeste te weten komt. Vanuit diverse perspectieven verteld krijg je steeds meer informatie over de mannen maar vooral over hem en de bijzondere voorwaarden, die wellicht onbewust door hem zijn gesteld aan deze bijzondere combinatie mannen. Hun onzekerheden, jazeker ook daar hebben mannen last van, hun twijfels en vraagstukken. Hoever gaan mannen onderling in het delen van dit soort emotionele zaken? Je krijgt als (vrouwelijke) lezer een wonderlijke kijk in een hechte mannenvriendschap. Bijzonder eigenlijk, er vanuit gaande dat het boek door een vrouw is geschreven. Wellicht daarom dat het niet altijd even natuurlijk en authentiek overkomt maar wat geforceerd en onwaarschijnlijk?

Onder de vier is duidelijk sprake van een verdeling qua vriendschappen, zo zijn Willem en Jude onafscheidelijk en vormen een aparte vriendschap binnen het kwartet. De andere twee hebben daar ogenschijnlijk geen enkele moeite mee en dat geeft het respect voor elkaar mooi weer, er lijkt geen sprake van jaloezie of afgunst. In de jaren die volgen is er uiteraard sprake van tegenslag en succes, momenten van euforie en depressie, niets menselijks is hen vreemd. Ondanks dat er zoveel verschillen zijn onderling blijken ze een bijzondere aanvulling in elkaars leven. Of het gaat om rijkdom of armoede, zowel financieel als emotioneel, hun verbintenis staat boven dat alles, ze accepteren elkaar zoals ze zijn. Decennia lang delen ze lief en leed met elkaar. En zoals in ieders leven is het de vraag of ook zij hun wensen en dromen kunnen waarmaken naarmate de leeftijd vordert? Of het leven hun brengt wat ze hadden gehoopt.

“Een klein leven” is een groots boek over de kleine, maar oh zo waardevolle zaken in het leven. Het gaat voornamelijk over gevoelens zoals liefde en haat, vriendschap en wan/vertrouwen. Door dit verhaal lijkt dat mannen andere voorwaarden stellen aan vriendschappen dan vrouwen, niet beter of slechter, maar anders. Ik denk dat het ook te maken heeft met hoe je het als lezer interpreteert. Maar dat gegeven is met momenten best interessant. De auteur is begenadigd met een werkelijk prachtige schrijfstijl, zeer gedetailleerd en gebruikt van toepassing zijnde beeldspraak. Dit boek kent maar één nadeel en dat is dat het te lang duurt. De auteur heeft gevoelsmatig geen grens getrokken daar op het moment dat het verhaal klaar was. De verhaallijnen rondom de hoofdpersonages zijn stuk voor stuk prachtig en innemend maar het boek was met minstens 200 pagina’s minder veel beter tot zijn recht gekomen. Dan was de kern van het verhaal vele malen krachtiger en overtuigender bereikt. De auteur lijkt zich te hebben verloren in het nóg mooier willen maken van alles en dat was het ook echt geweest wanneer er juist minder woorden voor waren gebruikt. Nu werd het langdradig, zakte de belangstelling voor het verhaal weg en daarmee ging de aandacht verloren. Dat begon ongeveer halverwege het boek de overhand te krijgen. En dan ‘moet’ je nog een keer zoveel lezen. “Een klein leven” werd daarmee, wellicht onbedoeld, een uitdaging in plaats van een ontspannen te lezen levensverhaal. En dat is zo ontzettend jammer, want in de basis en met deze personages heeft de auteur een mooi en puur boek geschreven. Het geheel boet in omdat het gewoon te lang duurt en er sprake is van (te)veel herhaling. Niet te min is het toch een mooi verhaal dat het verdient om gelezen te worden.

Dit boek krijgt 3 dikke sterren, en dat is vooral te danken aan de aansprekende personages en prachtige schrijfstijl.