Kannibalen garneerde mijn bezoek aan Rio de Janeiro

Tien jaar had ik het op de planning staan een bezoek te brengen aan Brazilië. Uiteindelijk gekozen voor een verblijf van 3 weken in Rio de Janeiro in de zomer van 2016 (het was dus winter in Rio).

Vooropgesteld: Kannibalen is een heel inzichtelijk boek voor als je ter plekke bent. Je krijgt toch meer begrip voor de drijfveren van de Carioca (zoals de bewoners van Rio zich noemen). Ook een groot deel van de favela-bewoners noemt zich met trots zo. Favela's lijken part of the package van de stad te zijn. Maar een ander deel van die favela-bewoners zal niet met zoveel trots de benaming Carioca met trots in de mond nemen. Mensen die het buitengewoon slecht hebben en in armoede en criminaliteit leven.

Het oorspronkelijke "Kannibalen" van Ineke Holtwijk uit 1999 is in 2016 in herdruk gegaan door de komst van de Olympische Spelen naar de stad. Ineke heeft oude hoofdstukken kritisch ge-update en nieuwe (ook landelijke en politieke) ontwikkelingen toegevoegd aan de eerdere druk. Omdat ik vooral geïnteresseerd ben in mensen was dat aspect van het boek (schrijvers, muzikanten, kunstenaars, haar huishoudster) een mooie aanvulling op de toeristische literatuur (waarvan ik die van lonely planet de beste vond). Ook geeft het boek tips en do's en dont's. Deze waren slechts voor een klein deel van meerwaarde tegenover andere literatuur. Overbodig vond ik het hoofdstuk over de historie van andere delen van Brazilië (zoals over Salvador do Bahia). Het is immers een boek over Rio.

Waarom "Kannibalen"? Ik kan me iets voorstellen bij deze keuze voor deze titel door de schrijfster. Rio is in principe schitterend. Het is bij uitstek de stad waar je een goede tijd kan hebben met goede muziek, goede clubs en cafés en heel vriendelijke mensen. Geen enkele stad heeft zo'n stranden naast de deur. Maar..., en dan is er een heel groot maar...
Maar er is altijd wel een reden waardoor het verstandiger is om even iets niet te doen. Niet een bepaalde plek be bezoeken bij duisternis en al zeker niet buiten het weekend. Niet alleen maar met een groep gaan. Niet in deze wijk of dit deel van de binnenstad. Niet op zaterdag of zondag in het financiële gedeelte want daar woont geen hond. Niet in park Paris bij avond want dat vinden de daar rond paraderende travestieten die klanten willen vissen niet zo fijn. Niet zonder begeleiding naar het noorden van de stad. Ook niet als je een foldertje in handen geduwd hebt gekregen voor de avond er na, waarin je uitgenodigd wordt daar een figieira of een Samba-no-Pé avond mee te maken.

Je moet dus echt nadenken over hoe je dingen doet en wat je doet in Rio de Janeiro. Want er zijn inderdaad allerlei soorten Kannibalen. En volg je instinct. Neem het zekere voor het onzekere. Vertrouw je een groepje zwervers of straatjeugd niet. Draai je om.. (...heb ik ook gedaan en de Cathedraal São Sebastião een dag later bezocht via een andere veiligere ingang op een veiliger moment).