Nog uitgekookter, nog wreder

David van Reybrouck trok me mee naar de geschiedenis van Congo.
Ik wist dat wij met de VOC al behoorlijk vuile handen hadden gemaakt,
maar zoals de Belgen te keer zijn gegaan, hield ik niet voor mogelijk.
David’s archeologen-komaf leverde een degelijk, precies, contextueel, historisch, gedocumenteerd verslag op.
Ik hou namelijk wel van die Franse geschiedenis-school van Braudel.
Veel feiten, veel omgeving, veel getallen, veel grondsoorten, veel hoogtelijnen, veel graanopbrengsten, veel routes, veel kustlijnen voordat je gaat interpreteren en conclusies trekken.

Ben geen fanatieke boekenverslinder.
Toch werd ik gegrepen om verder te lezen.
Maar weer zo'n geschiedenisboek?
Conny Palmen zei een keer dat wanneer ze ècht wilde weten en ervaren wat er aan de hand is, ze fictie gaat lezen.

Ik dacht altijd om daarvoor juist non-fictie met die jaartallen en kustlijnen uit de kast te halen.
Dus kreeg ik van een goede vriend Tom Lanoye's “Gelukkige Slaven” gemaild.
Ook weer voor een deel Afrika en hoe verschillende culturen en de mensen daarbinnen kunnen botsen, weergegeven in een prachtig verhaal van twee kerels met dezelfde naam.

Mooi dus, die feiten van David en die meesleperij van Tom.

Maar Anneke is andere kost, is dichterbij, is Anneke, is adem inhouden, is nieuwsgierig naar de volgende bladzijde, is hoe krijgt ze in godsnaam haar iphone weer terug.
En wat zou er allemaal opstaan, wat tegen haar gebruikt kan gaan worden.
Ik krijg al het klamme zweet wanneer mijn iphone eventjes vastloopt en ik moet herstarten.

Is Anneke’s wankel evenwicht tussen iemand vertrouwen of toch nog nèt niet helemaal.
Is het nu van Kabila en niet het toen van Leopold II.
Al na een paar hoofdstukken verbaas ik mij er niet meer over om tegen betaling weer zo’n stempel te krijgen in een houten hokje om door te kunnen lopen bij de zoveelste grenspost.
Die ‘leesgewenning” hield abrupt op bij:
“de volgende ochtend kwam er wat licht in het hok. Ik zag toen dat de modder geen modder was, maar dat het rottende lijken waren, de stokken bleken botten.”

Kortom Afrika, en de onmenselijkheid, de feodaliteit anno 2017.
Ze heten geen koningen meer bij Anneke, maar hun machtsspelletjes zijn nog uitgekookter, nog wreder.
Moest hier en daar denken aan die “verfijnde” controle-staat DDR, waar je buurman of zelfs je eigen kind je kan verlinken.

Ik heb diep respect voor je, Anneke,
hoe je in 256 bladzijden
het voor mekaar hebt gekregen om
mij de rillingen over het lijf te bezorgen.

Peter Smit