Pas wanneer alles klaar staat

start de intrige, op Britse wijze dan nog: kabbelend, geen ruk te veel, vol empathie, en met een steeds dwingendere stuwing naar het einde.,“Er is meer dan één begin en meer dan één einde, en er zijn ook vele manieren om hetzelfde verhaal te vertellen.” Dit is de sleutelzin, de kerngedachte van Andermans geld (Other People’s Money), de nieuwste roman van de Zuid-Afrikaan Justin Cartrwight, die al een stuk of vijftien boeken op zijn conto heeft. Cartwright is van alle markten thuis. Als zoon van een krantenuitgever studeerde hij in Amerika en Oxford. Hij werkte als publiciteitswerver en regisseerde documentaires, films, videoclips en campagnes voor politieke partijen. In Every Face I Meet werd genomineerd voor de Booker Prize. Leading the Cheers, White Lightning, Masai Dreaming en The Promise of Happiness werden her en der bekroond. Met Andermans geld heeft hij opnieuw goud in handen.
Er zijn vele manieren om hetzelfde verhaal te vertellen... Sir Harry Trevelyan-Tubal is (was) de tycoon van de gelijknamige bank, die al bestaat sinds 1637. Harry heeft zich, na een beroerte, teruggetrokken in zijn villa in Antibes en takelt zienderogen af. Alleen de hondstrouwe Estelle staat hem nog bij. In een dagelijks mimespel vertaalt zij zijn kinderlijke gebrabbel en goedbedoelde waarschuwingen voor de Tubal-bank. Als bewaker van eeuwenoude financiële waarden waagde Harry zich nooit aan 'casinobankieren,' maar nu wordt de bank geleid door zijn zoon Julian, en die schendt het credo van zijn vader. Julian zal daar een hoge prijs voor betalen, want nadat een hedgefonds over de kop ging dreigen alle activa van de bank in de afgrond te donderen. Julian probeert de reserves van de bank in te zetten om zijn klanten te vergoeden zonder dat de financiële markt argwaan krijgt. Een bezoekje aan Liechtenstein, de verkoop van een boot en het stopzetten van alle charitatieve donaties zijn allemaal pleisters op de wonde. Als Artair MacCleod, de eerste man van Julians huidige vrouw Fleur, bij een krantje uit Cornwall uit de biecht klapt, gaat de bal aan het rollen en dreigt het financiële debacle bij Tubal aan het licht te komen...
Er zijn vele manieren om een verhaal te vertellen... Cartwright gebruikt ze allemaal. Hij zit op de eerste rij bij de rijke bankiersfamilie en schetst haar minachting voor het cliënteel. Hij voelt mee met Treddizick, de hoofdredacteur van de krant uit Cornwall en een soort moderne Don Quichote. Hij sympathiseert met de wereldvreemde Artair MacCleod die in een droomwereld leeft. Hij ontziet de gevoelens van Fleur die zich als een gevangene van de familie Tubal voelt. Hij geeft body aan Julian die de kalmte rond zijn bank moet herstellen. Tenslotte creëert hij een massa figuren die jaloezie, wraak, ambitie, inhaligheid en nog meer menselijke tekortkomingen verpersoonlijken.
Met Andermans geld schreef Justin Cartwright een voltreffer. Ik geef geen vijfde ster omdat je als lezer behoorlijk moet wennen aan het trage ritme, het gebrek aan actie, het uitblijven van doorzicht in de intriges, de zee aan namen en de plaatsing van alle figuren op het spelbord. Pas wanneer alles klaar staat, start de intrige, op Britse wijze dan nog: kabbelend, geen ruk te veel, vol empathie, en met een steeds dwingendere stuwing naar het einde.