De kabbelende detective

Ha! Varg Veum. Dat is toch die jonge detective uit het Noorse Bergen, die eruit ziet als een rockster en in elke tv-aflevering met een mooie vrouw naar bed kan? Iemand die met vuile voeten door de plot loopt en niet vies is van een trucje meer of minder? Over die man is wel wat te lezen.

Wat werd dat een verrassing! In de boeken is Varg Veum immers een flukse zestiger, maar dan ook weer niet zo fluks dat hij de lift vermijdt en de trappen neemt om fit te blijven. Hij blijkt een detective van de oude stempel, niet een mannetjesputter, die met een of andere briljante ingeving of gedurfde stunt het einde haalt. Neen, Veum werkt gewoon dingen systematisch uit. Wie kent wie, waarom? Streep erdoor, de volgende. Zo tot het einde.

De intrige begint met een onrustwekkende verdwijning van Emma Hagland, dat het petekind blijkt van Norma Johanne Bakkevik, die het verzoek begint met een grote verrassing. Zij is de halfzus van Varg Veum, ze is van zijn leeftijd en komt hem verrassen met haar verzoek. Emma is verdwenen kort nadat ze in Bergen kwam wonen om er te studeren. Iedereen die haar kende, vermoedde dat ze veilig elders terecht was. Haar vriendin Åsa had al lang geen contact meer. Haar moeder vermoedt dat Emma contact zocht met haar vader John, die na de scheiding alle banden met zijn dochter verbrak. Die vader is intussen hertrouwd, en heeft een zoon. John is tevens lid van een motorclub, die dezelfde naam draagt –Bacchus- als de naam van zijn zaak. Door John van nabij te volgen, begint Veum een verband te zien met een oude verkrachtingszaak.

Varg Veum is wat je een kabbelende detective kunt noemen. Elk personage in het boek leidt naar een volgende fase, die dan weer moet uitgezocht worden. Veum start met nagenoeg niets, maar wordt elke keer een stukje wijzer. In dit boek moet je dus geen grote actiescènes of horror verwachten. Je zou het een moderne Poirot kunnen noemen, maar dan een zonder het grote ego van de Belgische detective.

Staalesen maskeert heel lang de gezochte misdaad. Hij zet een groot aantal pionnen klaar, voor hij ze op het einde allemaal tegelijk kan omsmijten. De dialogen zijn zo uitgepuurd mogelijk en hier en daar krijg je streepjes Noorse sneeuw te zien. Varg Veum lijkt een bovenmenselijk plezier te scheppen in het uittesten van gesloten deuren.

Gunnar Staalesen begon al met schrijven op 22-jarige leeftijd, maar met de serie Varg Veum startte hij pas in 1977. Intussen bestaan er 20 verhalen, en het moet gezegd dat die hier heel onopvallend waren, tot de tv-serie ons de Noorse detective openbaarde. En ons meteen misleidde met een totale miscast. Maar ja, tv is een ander medium dan een boek, zodat na gewenning het personage in Grote zus wel meevalt. Het trage verloop, de vele personages en het ontbreken van originele invalshoeken, zijn hordes die moeten genomen worden om te kunnen genieten van de reële detectivestijl van dit rechttoe rechtaan verhaal, zoals er tegenwoordig niet veel meer worden geschreven.