Pompen of verzuipen

Samenvatting:
Aan de kust van Long Island woont Simon Watson, in een huis dat langzaam van de kliffen dreigt te brokkelen. Het lukt hem nauwelijks om met zijn bescheiden bibliothecarisinkomen het hoofd boven water te houden. Simons ouders zijn overleden, zijn moeder verdronk in de zee waar hun huis over uitkeek. Zijn zus vertrok jaren geleden om zich bij een reizend circus te voegen.
Dan krijgt Simon een oud boek in handen - een logboek van de eigenaar van een reizend festival, eind achttiende eeuw. Een antiquair heeft Simon het boek toegestuurd, omdat het is gesigneerd met de naam van zijn grootmoeder, Verona Bonn. Simon probeert zijn familiegeschiedenis hiermee te ontrafelen, een familie waarin alle vrouwen op jonge leeftijd blijken te zijn verdronken...

'De Roep van de Zee' is een boek met een verhaal binnen een verhaal. Schrijfster Erika Swyler leent daarbij de truc die Michael Ende voor zijn 'Oneindig Verhaal' gebruikte: het binnenverhaal komt tot ons via een mysterieus boek. De kunst van zo’n constructie is om de twee werelden allebei even interessant te maken en om de verhalen op een geloofwaardige manier te verweven. Dat eerste is mijns inziens minder goed gelukt omdat het binnenverhaal veel aansprekender is dan het kader waarin het geplaatst is.

Verhaal 1, heden
Het verhaal van Simon Watson, zoon van machineman Daniel en circusartieste Paulina, speelt zich af in de huidige tijd. Hij woont, nadat zijn ouders zijn overleden en zijn zus Enola zich bij een reizend circus heeft aangesloten, alleen in zijn ouderlijk huis dat op het punt staat door de zee opgeslokt te worden door de afbrokkelende klif waar het zich op bevindt. Simon zegt hierover:
‘Maatregelen ertegen - een zeewering, terrassen - bleven uit. Door mijn vaders apathie erfde ik een onherstelbaar probleem, te begrotelijk voor een bibliothecaris in Napawset.’
Helaas lijkt Simon niet alleen het probleem van het wegzakkende huis te hebben geërfd maar ook zijn vaders apathie. Hij heeft nauwelijks geld en om de ellende compleet te maken verliest hij ook nog zijn baan. Zijn halsstarrigheid belet hem om hulp te vragen aan familievriend en buurman Frank, voor wiens dochter Alice hij romantische gevoelens koestert. Niet direct een hoofdpersoon waar je je mee kunt – of wilt – identificeren. De personages in deze verhaallijn zijn wat mij betreft, geen van allen erg aimabel. Daardoor kon ik aanvankelijk moeilijk in het verhaal komen.

Als Simon een antiquarisch boek ontvangt van een zekere Martin Churchwarry omdat de naam van Simons oma daarin geschreven staat, krijgt hij de kans om met dit stukje geschiedschrijving een aantal familiegeheimen te ontrafelen. Het blijkt om een logboek te gaan van kermisdirecteur Hermelius Peabody, wiens openbaringen langzaam maar zeker een afschrikwekkend patroon van zelfdestructie door de vrouwen in Simons familie aan het licht brengt. Net als zijn moeder zijn ze allemaal voor hun dertigste op 24 juli verdronken en dat terwijl ze allemaal als zeemeermin in het circus optraden en extreem lang hun adem konden inhouden.

Verhaal 2, 18e eeuw
Het dagboek van Peabody gunt ons een inkijkje in het leven van een rondreizend kermisgezelschap tegen het einde van de 18e eeuw. Een bonte troep van slangenmensen, freaks, acrobaten en waarzeggers. Op een dag voegt Amos zich bij hen, die vanwege zijn stomheid de niet sprekende rol van Wilde Jongen gaat vervullen. Later wordt hij een leerling van waarzegster Madame Ryzhakova en bieden de tarotkaarten hem tevens de kans om ook privé te kunnen communiceren.
Als ‘’zwemmer’’ Evangeline ten tonele verschijnt om de rol van zeemeermin te vervullen, wordt Amos halsoverkop verliefd op haar. Toch is niet alles rozengeur en maneschijn Het circus wordt, afgezien van de normale spanningen die zich in een opeengepakt groepje mensen voordoen, ook nog geteisterd door teruglopende inkomsten en natuurrampen. De kleurrijke personages, gedetailleerde beschrijvingen en enerverende gebeurtenissen maakten dat mijn nieuwsgierigheid telkens geprikkeld werd. Ik merkte dat ik me snel door de hoofdstukken die zich in de hedendaagse tijd afspeelde, heen baande, omdat ik wilde weten hoe het verder zou aflopen met Amos en Evangeline.

Conclusie
Dit boek was een leesclubselectie en daardoor heb ik er wat kritischer naar gekeken dan wanneer ik het boek puur ter ontspanning had gelezen.
Door elementen als de tarotkaarten, de vloek, onverklaarbare natuurverschijnselen en mensen met bovennatuurlijke krachten, zou ik het genre als magisch realisme omschrijven. En daardoor komt Swyler met veel dingen weg, die anders misschien ongeloofwaardig zouden zijn geweest.
De plaatjes hadden er van mij uitgelaten mogen worden. Ik vind het een zwaktebod als er onder de beschrijving van een tarotkaart of de kooi van de Wilde Jongen een plaatje toegevoegd is, alsof de lezer zelf niet in staat is een beeld te vormen.
Wat ik niet logisch vind, is dat Amos die niet kan praten, de tarotkaarten gebruikt om te communiceren terwijl Peabody of Madame Ryzhakova hem ook hadden kunnen leren schrijven. En voor mij blijft de vraag waarom al die vrouwen (zichzelf) precies op die datum verdronken, onvoldoende onbeantwoord.
Ook het einde waar duidelijk wordt dat niet alleen Simons voorvaderen maar ook die van Churchwarry en McAvoy zich in het boek bevinden en die laatste ook nog op een andere manier met Simon verbonden is, vind ik net iets te veel van het goede.

Nu de pluspunten!
De Roep van Zee is een zeer onderhoudend boek, goed voor uren leesplezier. Het is een origineel verhaal waarin door de gedetailleerde beschrijvingen de omgeving en sommige personages echt tot leven komen, met name bij het verhaal over Peabody’s rondtrekkend circus. Swyler heeft een prettige stijl en verstaat de kunst om de lezers fantasie te prikkelen en hem het verhaal in te trekken.
Als het mogelijk was om halve sterren te geven zouden mijn waardering op drieënhalve ster uitkomen.