Hoe definieer je jezelf in een ondefinieerbare situatie?

De reiziger is Otto Silbermann. Hij is joods en in de dagen na anti-Joodse rellen (Kristalnacht?) in het Duitsland van 1939 slaat hij op de vlucht.

Het boek is geschreven in de eerste persoon. De lezer reist mee in het hoofd van Silbermann. Hij is stuurloos en weet in eerste instantie niet wat hij moet doen. Daarom stapt hij op de trein. Eerst om erachter te komen of zijn businesspartner wel eerlijk tegen hem is. Daarna omdat hij niet weet wat anders te doen.

Omdat de lezer meereist met Silbermann, leest wat er in zijn hoofd afspeelt, krijg je een goed idee van de gevoelens van Silbermann. De wanhoop en onmacht. Het verdriet. De schijnbare uitzichtloosheid van zijn situatie. Van een ooit redelijk machtig man wordt Silbermann een eenzame persoon zonder invloed. Dat doet wat met hem. Hij moet zich opnieuw uitvinden. Wie is hij.

Als lezer ga je ook door verschillende emoties. Woede, verontwaardiging en verdriet. Eenzaamheid. Je vraagt je af hoe jij zou hebben gereageerd. Zou je al eerder Duitsland verlaten hebben, de signalen hebben herkend, of zou je jezelf ook terugvinden in deze hopeloze situatie. Zou je net als Silbermann hebben vertrouwd op de vriendschappen, die je had in je leven.

Silbermann gaat in het boek door een scala van emoties. Hij grijpt zich vast aan strohalmen, probeert zich af te zetten tegen zijn afkomst, deze te ontkennen en vervolgens te omarmen. Wie is hij? Waarom is juist hij, als oppassende en succesvolle burger, in deze situatie verzeild geraakt.

Een boek dat 75 jaar terug geschreven is en toch akelig actueel. Een boek, dat je vasthoudt tot het einde.