Chocola en een boek dat je niet weg kunt leggen...

Tegen de achtergrond van historische ontwikkelingen in Rusland, vertelt Nitsa Jasji het verhaal van hun Georgische familie aan haar nichtje Brilka. Vanaf 'de Chocoladefabrikant' rond 1900, haar overgrootvader met zijn bijzondere chocoladerecept, tot het leven van Brilka. Het achtste leven, een leven voor oneindigheid. In de proloog vat ze het verhaal eigenlijk al samen in een symfonie van klinkende zinnen. Liederlijk verhaalt ze van de rode luitenant, dansen, chocolade en het tapijt, dat met zijn vele kleurige draden symbool staat voor alles wat er in de familie gebeurt, elk familielid een draadje, tesamen een immens tapijt.

Niet alleen de tijden in Rusland zijn roerig, ook de levens van de hoofdpersonen in het verhaal zijn amper rustig te noemen. Keer op keer maken ze keuzes, waarmee ze middenin de politieke ontwikkelingen komen te leven, de vuurhaarden trotseren. Op beeldende wijze worden de verschrikkingen van de steden in oorlog met woorden geschilderd. Tijdens het lezen komen ongewild beelden van Aleppo bij je op. Ruïnes en gebroken dromen.

Nitsa vertelt de boeiende en veelzijdige verhalen van de vrouwen in haar familie, de opofferingen die ze doen voor liefde. Het verdriet om de verliezen die ze lijden. De kracht die ze steeds weer vinden om verder te gaan, soms vurig, dan weer bijna apathisch.

De proloog van het boek is zo overweldigend, de zinnen zo dragend, dat het haast niet voor te stellen is, dat het boek tot je gaat spreken. Ja, het lezen is een feest, maar komt er ook lijn in het verhaal? Voel je je betrokken bij de hoofdpersonen? Toch, wanneer je leest over Stasia, haar droom, haar zus en haar kinderen, dan wil je door. Hoe komt Nitsa er toe om Brilka het verhaal van hun familie te vertellen. Waarin schuilt de kracht van deze vrouwen. Wat is de invloed van oorlog en geweld op een mensenleven. Op een familie en welke rol speelt het chocoladerecept hierin.

Tijdens het lezen lijkt het alsof je het verhaal van de schrijfster, Nino Haratischwilli, leest, maar dat blijkt niet zo te zijn. Ook Haratischwilli is in Georgië geboren en woont nu in Berlijn, net als Nitsa, maar de familie is verzonnen binnen het historische perspectief.

Nadat de Jasji's wekenlang deel uitmaakten van mijn leven, voelde het kaal toen het boek uit was. Het verhaal verteld, oorlogen bevochten, liefde beleefd en verloren en de levens doorleefd. Dit epos houdt langere tijd een plaats in je hoofd en je hart.