Heel af en toe komt een boek op de markt dat er zelfs de meest fanatieke lezers nog eens extra aan herinnert hoe plezant lezen wel kan zijn. Ik ben Pelgrim is er zo een, een thriller die zo goed gecomponeerd is dat hij eigenlijk alleen had kunnen geschreven zijn door een auteur met de ervaring van minstens twintig thrillers achter zich. Evenwel is dit Terry Hayes' debuut, maar hij verdiende wel al zijn sporen als scenarioschrijver van een resem beroemde Hollywood-blockbusters. Ik ben Pelgrim excelleert in waar het in thrillers op aankomt: adembenemende spanning!

Pelgrim: een codenaam, natuurlijk. Hij stond aan het hoofd van een ultrageheime afdeling binnen de Amerikaanse geheime dienst, schreef een standaardwerk over forensische wetenschap, wiste vervolgens alle sporen achter zich uit en trok zich terug in de anonimiteit. Maar dan wordt ergens een moord gepleegd, exact volgens een methode die hij in zijn boek heeft beschreven. Tegen zijn zin raakt hij bij dat onderzoek betrokken. Hij begrijpt vlug dat dit niet zomaar een doordeweekse moord is, al is het maar omdat de dader niet het minste spoor heeft achtergelaten. Er zit meer achter deze zaak. Dan komt een vage link met internationaal terrorisme aan het licht, in de figuur van "de Saraceen", een moedjahedien met een missie: hij wil in zijn eentje de Verenigde Staten een slag toebrengen waarbij 9/11 tot een banaal incident zal verbleken. Pelgrim krijgt een presidentiële opdracht: hij moet deze terrorist vinden voor die zijn plan kan uitvoeren. Het wordt een bloedstollend schaakspel met de wereld als bord, een race tegen de tijd waarin het op nanoseconden aankomt, een strijd tussen twee toppers in hun vak: Pelgrim, de beste spion die de Verenigde Staten ooit hebben gekend, tegen de Saraceen die zich een heel leven zo degelijk heeft voorbereid op deze ene vernietigende aanslag dat het wel lijkt alsof hij niet meer bestaat. En iemand die niet bestaat, kan niet worden opgespoord... Of toch?

Twee fascinerende personages in één fascinerend verhaal. Allebei superintelligent, de ene gedreven door onwrikbaar patriottisme, de andere door hartsgrondige haat voor Amerika. Pelgrim is topspion en scherpzinnige detective tegelijk, een verbeterde mengeling van Jason Bourne, Sherlock Holmes, Jack Bauer, Hercule Poirot en zelfs William van Baskerville uit Umberto Eco's Naam van de roos. Bij Pelgrim zal iedere lezer, zonder uitzondering, zich gewoon goed voelen; goed én veilig! Pelgrims tegenstander, de Saraceen, sluwer dan een vos en dodelijk efficiënt, is Frederick Forsyths Jakhals in het kwadraat wat betreft de uitermate gedetailleerde nauwgezetheid waarmee hij zijn aanslag jarenlang voorbereidt. We begrijpen zijn haat, en dat hij zo'n verschrikkelijke terrorist is geworden aanvaarden we uiteindelijk als logisch.

Ik ben Pelgrim is intelligent, door en door geresearcht, en moeilijk onder één genre te catalogeren. Het verhaal begint met een "gewone" moord in een louche hotelletje, maar bijna onmerkbaar glijdt het de wereld van internationaal terrorisme en spionage binnen. Het wordt verteld door Pelgrim zelf, de ik-figuur, en hij houdt zijn ware identiteit − vermoedelijk Scott Murdoch − lang in het ongewisse. Zijn jacht op de Saraceen voert hem de halve wereld rond en eindigt op een zinderend spannende apotheose ergens in een stadje in Turkije. Het verhaal kent vele vertakkingen, de auteur aarzelt niet om lange zijsprongen te maken, ook als hij daar maar een heel klein gaatje in het grotere geheel mee opvult. Het mooie is dat op het einde alle gaatjes gevuld zijn: er blijven geen vragen over, alles klopt, en is angstaanjagend geloofwaardig. Dit zou écht wel kunnen gebeuren.

Terry Hayes is een ontdekking, en Ik ben Pelgrim is een boek om te ontdekken. Een vuistdikke thriller met veel body, veel adrenaline, een stevige ruggengraat en een verbluffende opbouw, die van begin tot eind spanning ademt. Het boek heeft eigenlijk maar één nadeel: omdat het 735 pagina's dik is, kun je het niet in één keer uitlezen.

Ondanks al die wierook krijgt Ik ben Pelgrim toch niet de volle smak aan sterren, daar zijn sommige personages net iets té perfect voor. Vooral Pelgrim, de man met wel tien of meer aliassen, flirt nogal eens met wat wij intellectueel en fysiek als "normaal" bestempelen. Echter: gelukkig maar, want had Terry Hayes hier gekozen voor een waarheidsgetrouwe wetsdienaar met een brilletje, een aktetas en een laptop, dan was Ik ben Pelgrim een stuk saaier geworden. Gelukkig heeft hij dat niet gedaan, en dus kan ik over het lezen van deze bruisende, superspannende thriller alleen maar dit zeggen: het was big, big fun!