Matige detective in prachtige setting

Om maar met de deur in huis te vallen: het beste aan Zwarte vallei  van Charlotte Williams zijn de beschrijvingen van de omgeving. Ze zet een veelzijdig beeld van Wales neer, met slaperige dorpjes, het overzichtelijke maar bruisende Cardiff en de desolate maar prachtige bergen en valleien met schapen, verlaten mijnen en hier en daar een halve ruïne.

In deze prachtige omgeving woont Jessica Mayhew, Jess voor intimi, een net gescheiden psychologe met twee dochters, een ernstig gebrek aan mannelijke waardering en een eigen psychoanalytische praktijk. Kenmerkend aan Jess is dat ze het niet zo nauw neemt met haar eigen regels. Niet alleen met kleine dingen als het languit liggen op de bank in haar kantoor die eigenlijk voor haar patiënten bestemd is - nee, Jess breekt zo ongeveer alle codes van haar vak. Het gekste is dat ze steeds een pagina eerder nog een weloverwogen psychologenbeslissing neemt, en die vervolgens zonder haar schouders op te halen opzij zet.

Wanneer Jess een nieuwe patiënt heeft, kunstenares Elinor, is Jess bijvoorbeeld wel erg nieuwsgierig. Elinor is getraumatiseerd: haar moeder is onlangs vermoord in Elinors atelier, en daarbij is een voor de familie belangrijk schilderij verdwenen. Jess lijkt het heel normaal te vinden dat ze de plek waar het allemaal gebeurd is, wel eens met eigen ogen wil zien, dus als ze er toevallig in de buurt is, gaat ze eens een kijkje nemen bij het huis. Binnen een paar hoofdstukken verschuift vervolgens de verhouding tussen Elinor en Jess, die duidelijk geen normale arts-patiëntrelatie meer is. Elinor gaat haar psycholoog steeds meer als een goede vriendin behandelen, en stelt haar, wanneer ze elkaar bij een event tegenkomen, voor aan haar tweelingzus en diens man, alsof ze goede vriendinnen zijn.

Jess gaat zich intussen steeds meer gedragen als een privédetective. Ze heeft de indruk dat er iets niet klopt, en wil 'om te begrijpen wat er met Elinor aan de hand is' boven tafel zien te krijgen wat er precies gebeurd is. Dan volgt het middenstuk van het boek, dat vol zit met typische plotwendingen en behoorlijk wat overbodige stukken over Jess' privéleven. Soms is onduidelijk hoeveel tijd er nou precies verstrijkt tussen de hoofdstukken, en tussendoor is er een hoop gepsychologiseer over de verhoudingen tussen tweelingen. In die relatie tussen de zussen zit de kern van wat er gebeurd is, maar tegelijkertijd lijkt het of de informatie van buitenaf in het boek is gegooid. Doordat we met Jess 'meelezen' in haar vakliteratuur, wordt de informatie niet echt onderdeel van het verhaal of de personages.

Uiteindelijk is dat het grootste bezwaar tegen Zwarte vallei: je staat als lezer buiten het verhaal, en nergens krijg je voldoende handvatten om erin gezogen te worden. Daardoor blijf je zien hoe typisch Jess' beslissingen zijn en hoe de plot rammelt. Dat kan geen verlaten berglandschap goedmaken, helaas.