Wanneer je het leven niet meer waard bent

Wanneer is een leven het niet meer waard om te leven? Wanneer mag iemand voor zichzelf besluiten dat het tijd is om er een einde aan te maken? Hoever mogen we eigenlijk gaan in het beschermen van het leven zelf? Het zijn vragen die in mijn hoofd blijven hangen na het lezen van Jojo Moyes aangrijpende boek ‘Voor Jou’, dat meer is dan een klassiek liefdesverhaal.
Twee mensen met een heel eigen verhaal, geen van beiden heeft een ‘makkelijk’ leven achter de rug, wanneer ze elkaar ontmoeten. Toch liggen hun leefwerelden mijlenver uit elkaar. Louisa heeft nooit gestudeerd, komt uit een arbeidersgezin en lijkt geen ambitie te hebben in het leven. Will komt uit een rijke familie met twee ambitieuze ouders en hij genoot met volle teugen van het leven: uitdagend werk, avontuurlijke vakanties en bezigheden. Dat hij in een kleine wereld leeft, was nooit zijn eigen keuze. Hij had gewoon pech.

Niet alleen de twee hoofdpersonages heeft Jojo Moyes op een doordachte manier uitgewerkt, ook de nevenpersonages hebben overduidelijk een eigen karakter en een verleden dat hun handelen en gedrag verklaart. Dat zorgt ervoor dat je je in alle personages kan inleven, met hen meevoelt en meedenkt. Zo druipt het gevoel van onmacht van de pagina’s wanneer Louisa’s vader zijn werk verliest tijdens een grootschalige ontslagrond. Je kan Patrick geen ongelijk geven dat hij kwaad wordt over de steeds hechter wordende relatie van Louisa en Will. En je begrijpt dat Wills vader zijn geheimen heeft, naarmate je Wills moeder beter leert kennen.

De relatie tussen Will en Louisa evolueert doorheen het hele boek. Terwijl ze in eerste instantie botsen, blijken ze uiteindelijk goede vrienden te worden. De relatie is niet geforceerd, maar vloeit heel natuurlijk, zoals dat soms gaat tussen mensen die plots met elkaar opgescheept zitten. In het begin van hun verhaal voel je de spanning hangen wanneer Louisa zich probeert nuttig te maken in het huis waar ze Will en zijn uitbarstingen zoveel mogelijk probeert te ontwijken. Maar wanneer ze daarna in stilte naast elkaar zitten en Will Louisa uiteindelijk laat kennismaken met de wereld, verlang je naar de momenten waarop ze beiden echt boven zichzelf uit zullen stijgen.

Het thema dat Moyes aansnijdt – levensbeëindiging bij mensen met een fysieke beperking – is geen eenvoudig thema, maar ze brengt het met een zekere sereniteit. Dat ze een personage opvoert dat eigenlijk alles heeft om een waardig leven te leiden, zorgt ervoor dat je hem niet meteen als ‘zielenpoot’ bestempeld. Je gaat serieus nadenken over de wens van mensen met een beperking om een einde te maken aan hun leven. Stiekem bleef ik doorheen het hele boek hopen dat Louisa Will op andere gedachten kan brengen. Elke stap die ze zet, elk plan dat ze bedenkt, hoop je met haar op de ommekeer. Maar de vraag blijft: wie is uiteindelijk degene die beslist over het einde van zijn leven?

Ik was behoorlijk aangedaan van dit boek, omdat ik me nooit had kunnen voorstellen dat iemand in die situatie voor levensbeëindiging zou kunnen kiezen. Nu zie ik zelf de rationele en emotionele argumenten voor de beslissing die mensen soms zullen nemen.

Een ingrijpend liefdesverhaal, maar vooral een verhaal over het leven in al zijn facetten.