Zand maakt Dorstig...

Het is Zand wat de klok slaat. Korrel voor korrel dient het verdragen, gekauwd en verteerd te worden. Het nieuwste boek van Hugh Howey heet dan ook heel toepasselijk ‘Zand’. Na de succesvolle trilogie Silo, Schakel en Stof brengt de schrijver opnieuw een intense en intrigerende roman naar de Nederlandse lezer.

De wereld is bedekt met zand en daaronder ligt een oude wereld begraven. De mensen overleven in een Mad Max-achtige wereld maar in plaats van motoren en auto’s gebruiken ze zandzeilers om zich te verplaatsen. Om in hun levensonderhoud te voorzien duiken ze met zandduikpakken om diep begraven voorwerpen op te halen en te verkopen. Het zand rukt steeds verder op en het leven is hard en ongewis. In deze wereld vertellen de leden van een familie beurtelings over hun leven en de keuzes die ze maken. Een van hen heeft een opzienbarende ontdekking gedaan, die de wereld op zijn kop zal zetten.

‘Het zand hoopte zich op naar de hemel en de huizen zonken weg naar de hel’. Dit is een van de vele beeldende verwoordingen waarmee Howey zijn wereld beschrijft. De schrijver weet deze wrede en woeste wereld zo beeldend neer te zetten dat je het zand tussen je tanden voelt knarsen en het gebrek aan water je dorstig achterlaat. Hij verzint ook nieuwe woorden voor de verschillende vormen van zand die de inwoners ervaren. Zo betekent ‘schep’ , zand dat in de laarzen is achtergebleven. En is ‘koek’ zand dat op het raam achterblijft. Dit geeft de lezer een nog directer gevoel van de aanwezigheid van het zand, en maakt de wereld nog geloofwaardiger.

Regelmatig eindigt een hoofdstuk met een cliffhanger. Zoals bijvoorbeeld Palmer die voor dood achterblijft onder het Zand. En dan toch nog net niet dood blijkt te zijn. Of toch wel? Hoe meer we het einde naderen hoe vaker er van perspectief gesprongen wordt. De vaart neemt toe net als de nieuwsgierigheid naar het verdere verloop. Op het einde komen alle familieleden en verhaallijnen samen. Het slot is tegelijk apocalyptisch en verlossend.

‘De waarheid laat zich niet begraven’. Zo luidt het motto op de cover. Het thema ‘waarheid’ komt meerdere malen ter sprake in het boek. Zo ligt de waarheid over het verleden begraven onder het zand en is de mythe die het ontstaan van de wereld van zand verklaart, gebaseerd op een leugen. De wereld van Zand is niet zoals gedacht.
Het motto slaat ook op de familierelatie van de hoofdpersonen. Ze lijken als los zand aan elkaar te hangen. Hun relatie is meer verbroken dan heel, ieder op zichzelf levend. Als het puntje bij paaltje komt zijn ze toch meer als ‘kluit’ ( nat zand dat aan de laarzen kleeft). Of zoals wij zeggen: "Het bloed kruipt waar het niet gaan kan'.

Het wel en wee van de familie van Conner en de wereld van Zand boeien dusdanig, dat je dorst naar meer. Zand zet je aan het denken en schetst een beeld van mensen die hun menselijkheid proberen te bewaren in zeer zware omstandigheden. Een zeer intrigerend boek, met vaart en vaardige hand geschreven.