Een heldere en fascinerende inkijk in de complexiteit rond autisme

Sprakeloos is een vrij beknopte, op waarheid gebaseerde roman, waarin de auteur inzoomt op de gedachtewereld van de autistische Emma. Vanuit dit gegeven is het verhaal logischerwijs in korte, enigszins beschouwelijke zinnen neergezet. Doordat Emma zeer structureel en ordentelijk denkt, zouden gekunstelde zinnen de kern niet zo kunnen weergeven als nu het geval is.

Indrukwekkend hoe Emma zich zonder natuurlijk filter en snel overprikkelde brein erdoor heen slaat en informatie en impulsen van buitenaf verwerkt. Autisme wordt nooit een automatisme, iedere situatie is weer nieuw en op zichzelf staand.

Treffend in het verhaal is dat na het stellen van de diagnose soortgelijk gedrag van andere familieleden ineens herkenbaar wordt en in een heel andere context komt te staan. Zou haar broer Henk ook aan dit syndroom hebben geleden? De verhalen over haar opa doen ook een bel rinkelen:
Opa was van twaalf ambachten en dertien ongelukken. Eigenwijs werd het genoemd. Als opa nu geleefd had, zou hij misschien ook zijn doorverwezen naar een psycholoog, zou hij ook getest zijn, het woord autisme werd in zijn tijd nog niet veel gebruikt, toen waren er nauwelijks psychische aandoeningen bekend, je was lui of dom als je niet mee kon komen.

Herma de Beer heeft met Sprakeloos een heldere en fascinerende inkijk gegeven in de voor mij onbekende complexiteit rond autisme. Ze licht de stolp op waaronder het syndroom verborgen ligt en legt de vinger op de zere plek. Wellicht dat Sprakeloos kan bijdragen tot meer inzicht en begrip voor ASS, een onzichtbare handicap die nog te weinig wordt erkend, maar wel een heftige impact heeft op het leven van degenen die ermee belast zijn.