Patchett op haar best

De Amerikaanse auteur Ann Patchett (1963) heeft verschillende literaire prijzen op haar naam staan en raakte wereldwijd bekend met de besteller Bel Canto. Hoewel Gemeengoed geen autobiografische roman is, zijn er veel aspecten uit Patchetts leven in terug te vinden. Met name het leven als dochter van een politieagent, de gevolgen van een scheiding en het verlaten van Californië sturen prominent de plotlijn van deze intrigerende familiegeschiedenis.

Het verhaal gaat van start op een warme, slome dag in de jaren zestig in Californië. Beverly en Fix Keating houden een traditioneel doopfeest voor hun tweede dochter, Franny. In een poging zijn drie jonge kinderen en zwangere vrouw te ontvluchten, bezoekt Bert Cousins ongevraagd het doopfeest, waar hij behalve een collega van de rechtbank niemand kent. Gewapend met een grote fles gin en een charmante glimlach weet hij zich voorbij Fix te werken. Bert raakt gefascineerd door Beverly en op korte tijd loopt het feestje volledig uit de hand. De gebeurtenissen worden vanuit verschillende perspectieven beschreven, zodat de lezer op een subtiele manier veel details meekrijgt en zich snel een goed beeld kan vormen van de personages en hun omstandigheden.

Patchett speelt van meet af aan een aantal van haar troeven uit. De beschrijvingen van de setting en personages zijn accuraat, herkenbaar en grappig. Door de wisselende perspectieven voel je je meteen betrokken bij de hoofdpersonages en wil je mee verder gaan in hun verhaal. Dat verhaal neemt na het doopfeest meteen een grote sprong vooruit. Beverly is inmiddels getrouwd met Bert en is met haar twee dochters, Caroline en Franny verhuist naar Virginia. De vier Cousins-kinderen blijven bij hun moeder in Californië, maar bezoeken elke zomer hun vader. Tijdens deze zomers vormen de zes kinderen tegen wil en dank een nieuwe gemeenschap. Hoewel de titel, Gemeengoed, weinig wervend klinkt, karakteriseert het wel het verbond tussen de kinderen en het collectieve karakter van hun ervaringen: “De zes kinderen hadden één overkoepelend principe gemeen waardoor eventuele onderlinge afkeer onder op de ranglijst stond: ze hielden niet van hun ouders. Ze haatten hen.” Elke keuze die ze later maken, lijkt z’n wortels te hebben in hun gedeelde verleden, meer bepaald in de zomer waarin een catastrofe ervoor zorgt dat hun wegen opnieuw scheiden. Het mysterie daarrond zindert doorheen het hele verhaal, maar voert nooit de boventoon. Belangrijker zijn de wendingen die de verschillende levens nemen en de onzichtbare schakels tussen de twee gezinnen die hen na vijftig jaar nog steeds verbinden.

Het verhaal is niet opgedeeld in duidelijke onderdelen, maar maakt ruwe sprongen in tijd en ruimte. Een groot aantal sleutelmomenten wordt hierdoor niet rechtstreeks verteld, maar kom je te weten omdat de gevolgen ervan merkbaar zijn in de levens van de personages. Patchett is een meesterverteller die precies weet wanneer ze het ritme moet verhogen of vertragen, wanneer ze een gebeurtenis vaag of net gedetailleerd moet weergeven. Haar veelzijdige schrijfstijl schept een fascinerende wereld die de lezer volledig opslorpt. Gemeengoed is een ambitieuze, prachtig uitgewerkte roman over een disfunctionele familie, over loyaliteit en zelfontwikkeling, over hoe het leven soms een loopje met je neemt en het nooit te laat is om te vergeven. Patchett op haar best!