een hoogwaardige goocheltruc met valse wanden

Het boek begint met een doordeweekse avond in het leven van Paula. Niets lijkt abnormaal tot ze in een opsporingsbericht op de televisie haar dochter herkent. Omwille van dit uitgangspunt legde ik onmiddellijk de link naar Het diner van Herman Koch. Daar stopt meteen ook de vergelijking. In Schoppenvrouw is het eerder een aanleiding om een ander, meer verborgen verhaal te vertellen. Wanneer Paula haar dochter verdenkt van een vreselijke misdaad gaat de grond onder haar voeten wankelen. Met de onzekerheid komt ook de leugenachtigheid van haar eigen verleden en haar huwelijk naar boven. Paula trouwde boven haar stand en alle extravagante cadeaus ten spijt is het geen passioneel huwelijk: “Ik was de dertig gepasseerd, liet het gaan zoals het ging en zei ja. Hij weerstond zijn moeder en dit leven begon.” Omdat er geen ruzie gemaakt mag worden, loopt Paula netjes in het gareel, maar hoe lang kan ze dat nog volhouden?

De typische stijl van Mensje van Keulen is ook weer in dit boek aanwezig. Ik hou er wel van, zorgvuldig gekozen omschrijvingen en kleine details. Zo is de precieze stijl die gebruikt wordt voor Paula tegenovergesteld aan die voor haar moeder, waar het geraas blijft doorgaan. De zinnen vloeien eindeloos in elkaar over, zonder interpunctie. Die ratelende stijl komt naar het einde toe ook bij Paula’s dochter terug. Ondanks de irritatie en schaamte die Paula voelt voor haar moeder, is haar pantser niet sterk genoeg om alle gevoelens tegen te houden: “Mijn handen vergeten niet hoe ze in die dagen aanvoelde. De schedel met hier en daar een plukje haar, het verhitte voorhoofd, de even hete, droge handen, het gladde panternachthemd dat niet met haar mee was gekrompen en van haar schouder gleed.”

De wisselwerking tussen heden en verleden vond ik erg knap. De lezer wankelt met Paula mee van ontdekking tot ontdekking, tot verdorvenheid regeert en er geen uitweg meer is. Ondanks het beperkte aantal pagina’s krijg je een bijzonder rijk en gelaagd verhaal voorgeschoteld. Mensje van Keulen houdt de touwtjes strak in handen en zorgt ervoor dat het verhaal niet ontspoort. Het maakt van Schoppenvrouw een hoogwaardige goocheltruc met valse wanden, waarbij je als lezer alert moet blijven, maar de juiste oplossing desondanks niet vindt.