Prima beschouwing op maatschappelijk debat

“Zou dat kind daar nu echt geen idee van hebben? Zou ze echt niet snappen hoe verschrikkelijk het is om aan je laatste eindje bezig te zijn? Om op je oude dag onderworpen te zijn aan zo'n ziekenhuisregime? Om geen moment van de dag zelf te kunnen beslissen en om onmachtig te moeten wachten wat ze nu weer gaan doen?”

Mevrouw Van Hemert-Tetrode leeft een comfortabel leven in het dorpje Berkheij wanneer ze plotseling getroffen wordt door een hartinfarct. Tijdens haar verblijf in het ziekenhuis wordt duidelijk dat haar leven drastisch zal veranderen: van een zelfstandige vrouw wordt ze een hulpbehoevende patiënt. Van haar hoeft dat dan allemaal niet meer; ze beschouwt haar leven als voltooid en bespreekt met haar kinderen en doktoren de mogelijkheden tot euthanasie. Haar wens om te sterven leidt tot onenigheid rond haar ziekbed. Oudste dochter Fiona doet er alles aan om haar moeder nog zo lang mogelijk bij zich te houden, terwijl dochter Dorien spijt heeft dat ze haar moeder heeft gereanimeerd. Zoon Alex staat tussen hen in en probeert vanuit zijn woonplaats in Colombia zijn invloed uit te oefenen.

Martje van der Brug (1959) heeft met Wat doen we met moeder een eigentijdse roman geschreven die thema's behandelt die voor veel mensen herkenbaar zullen zijn: de grenzen aan de zorg, voltooid leven en euthanasie. Deze roman is een beschouwing op de verschillende standpunten die er zijn in dit debat. Elk van de personages vertegenwoordigt één standpunt in het debat. Deze roman gaat dieper in op die standpunten en geeft daar ook wat meer context en motivatie bij.

Het is een knap staaltje werk van Van der Brug dat dit onderwerp nergens een loodzwaar thema wordt. Mevrouw Van Hemerts’ besluit staat allang vast en zij weet haar wens zo standvastig en zo rationeel over te brengen op haar kinderen, en daarmee op de lezers, dat haar doodswens een heel logisch verlangen wordt.

Verder zorgt Van der Brugs inkijkje in het leven van de Nederlandse yup voor de nodige luchtigheid. We volgen bijvoorbeeld dochter Dorien die op zoek is naar een partner. Ze heeft daarvoor een relatiebemiddelingsbureau ingeschakeld. Dit bureau koppelt haar tweemaal aan een man die niet zo goed bij haar past. Daarnaast probeert ze er zoveel mogelijk te zijn voor haar twee studerende kinderen. Zo staat ze op een goede zondagmorgen op het hockeyveld, samen met moeders op wie ze niet echt zit te wachten.

Wat doen we met moeder is een roman die uitstekend laat zien welke meningen en belangen een rol spelen bij een zelfgekozen dood. De schrijfstijl van Van der Brug is zakelijk. Vernieuwende metaforen en andere stilistische middelen zijn nauwelijks in de roman aanwezig. Dat is echter helemaal niet erg, want in deze roman is de taal ondergeschikt aan het onderwerp.