Vrouwelijke kracht

Circe is een figuur uit de Griekse mythologie: dochter van de zonnegod Helios en van Perse, één van de Oceaniden (waternimfen). Circe is bekend uit Homerus’ ‘Odyssee’, waarin Odysseus na vele omzwervingen op het eiland Aiaia terecht komt waar Circe woont. Ze is ook bekend uit Ovidius’ ‘Metamorphosen’: uit het verhaal van Picus en Canens en uit de mythe over de nimf Scylla.

In het boek ‘Circe’ van Madeline Miller maken we kennis met Circe als kind. Ze is niet knap zoals andere goden en haar stem klinkt menselijk. Tot grote teleurstelling van haar moeder is Circe voorbestemd om met een sterfelijke prins te trouwen en niet met een zoon van Zeus. Circe wordt buitengesloten en vernederd, zelfs door haar ouders. Ze zoekt contact met mensen en ontdekt dat ze over toverkrachten beschikt. Hiervoor gebruikt Circe toverdranken. Na overleg tussen Helios en Zeus wordt Circe voor het gebruiken van deze krachten gestraft: ze wordt verbannen naar het eiland Aiaia waar ze verder geen schade aan kan richten. Op Aiaia ontwikkelt Circe haar toverkrachten verder, komt ze in contact met verschillende mythologische figuren en maakt ze een enorme persoonlijke ontwikkeling door.

Beroemde mythische figuren die in ‘Circe’ langskomen zijn bijvoorbeeld Prometheus, Circe’s broers en zus (Aeëetes, Perses en Pasiphaë), Glaucus, Scylla, Daedalus en Icarus, de Minotaurus, Medea en Jason, Pallas Athena en Odysseus. Circe vertelt de mythes waarin ze zelf een rol speelt vanuit haar eigen perspectief. Daarnaast zijn er mythes waarin zij oorspronkelijk zelf geen rol speelt, maar die in Circe’s verhaal zijn verweven doordat zij er in dit boek als een soort toeschouwer bij betrokken is en dan het verhaal vertelt. Verder gebruikt Miller de god Hermes (boodschapper van de goden) om de afloop van bepaalde mythes aan Circe te vertellen en wordt Odysseus ingezet als verteller van mythes. Hij vertelt Circe dingen die hij heeft meegemaakt. De mythes in ‘Circe’ komen grotendeels overeen met de oorspronkelijke mythes, maar Miller heeft ook haar eigen draai aan de verhalen gegeven. Zo zorgt zij voor een speciale relatie tussen Daedalus en Circe. Soms maakt een mythische figuur niet echt deel uit van het verhaal, maar verwijst Miller er op een subtiele manier naar. Voor de kenners is dit interessant om te ontdekken.

‘Circe’ gaat over het gevaar dat Circe als vrouw alleen moet trotseren, over liefde en verlies en over vrouwelijke kracht in de mannelijke godenwereld. Om diegenen te beschermen die zij liefheeft, zet Circe al haar krachten en moed in.

De schrijfstijl van Miller is prachtig: ze schrijft erg beeldend en gebruikt bijna poëtische taal en mooie metaforen die bijdragen aan de sfeer in het boek. Ze heeft van allerlei verschillende mythes een boeiend geheel weten te maken. Door het verhaal in de eerste persoon vanuit het perspectief van Circe te vertellen, ben je als lezer erg bij Circe betrokken.

In de oorspronkelijke mythes wordt Circe vaak als een jaloerse tovenares afgeschilderd. Miller heeft haar een heel ander gezicht gegeven: meer menselijk dan goddelijk, sterk, liefdevol en moedig. Heel anders dan de meeste andere goden die vooral zichzelf belangrijk vinden en hun eigen verlangens willen bevredigen. Dit maakt ‘Circe’ een prachtig geschreven verhaal.