Venijn en humor in de bijzinnen

Onvrede en wrok in de maatschappij, in de politiek en in het huwelijk. En dan nog wat seks en vooral veel fraaie observaties in smakelijke, beeldende taal. Dat is Heilige Middelen.
Al vanaf de tweede pagina raak je geïntrigeerd door de gedachtengangen van rijksambtenaar Ludo Mueller die zich door zijn werkdagen en huishoudelijk leven heen werkt, of worstelt wellicht. Thuis laten zijn vrouw en hij de gedeelde huishouding zo soepel mogelijk draaien. 'Met een glimlach en af en toe een orgasme', een herkenbaar beeld. Hij woont met vrouw en twee jonge kinderen in Den Haag en werkt met toewijding aan het bedwingen van onvrede, door het kundig beantwoorden van Kamervragen. Mueller ziet zichzelf als 'verwerker van politiek afval'. Dat klinkt niet bepaald als een James Bond met spannende avonturen. Maar Muellers gedachten worden regelmatig beheerst door seks en hij houdt er minnaressen op na. Hij noemt het huwelijk 'een nauwelijks levensvatbare onderneming' en hij ziet het ook bij anderen: 'De zaak lag aan de hartbewaking en moest regelmatig gereanimeerd worden met therapeuten, snoepreisjes en tangolessen.'
Vooral Muellers eigenwijze visie op de wereld maakt dit boek interessant en een fijne leeservaring. Ontnuchterende gedachten over gezinsleven en maatschappelijke verschijnselen en prachtige, beeldende, soms poëtische vergelijkingen komen voorbij. Het venijn, de humor of ironie zit meestal in de bijzinnen. 'Er gaat een zekere verleidelijkheid uit van vrouwen die kinderen hebben gekregen. Het baren heeft hun lijf ontheiligd, deels geruïneerd, vinden ze zelf. Dat maakt hen roekeloos in Muellers fantasie, zoals iemand met een afgeschreven auto zich ruiger door het verkeer beweegt en het voertuig makkelijker even uitleent aan een ander.'
Mueller lijkt in een midlifecrisis te zitten. 'Niets staat vast, alles kan anders. Als je bereid bent de prijs daarvoor te betalen.' Zijn vrouw en hij hebben een manier gevonden om vreedzaam samen te leven, tot zij ontdekt dat hij vreemdgaat. Ondertussen is er ook een aanslag gepleegd op het ministerie met de te verwachte hysterie tot gevolg, vertrekt zijn minnares/collega omdat ze 'leuke dingen wil gaan doen' en komt de stoïcijnse Mueller op zijn werk in een moeilijke positie. Op alle fronten komt hij onder druk te staan, niets is nog vanzelfsprekend.
Je zou er zomaar niet zo vrolijk van worden, als je niet ook af en toe moet (grim)lachen om het ironische commentaar van de hoofdpersoon. En gelukkig komt er ook nog wat licht en lucht in het verder wat benauwende verhaal. Achter de verzameling verplichtingen en rituelen die zijn leven vormgeven, zitten ook ontroerende gevoelens van liefde voor zijn kinderen. Misschien ook wel voor zijn vrouw. En dat geeft hoop.
Deze Mueller spookt na het lezen nog wel een beetje door je gedachten. Zoals dat gaat bij het betere boek.