Het Offer van Bronja

Dit boek gaat over de zoektocht van een jonge vrouw, Bronja. Samen met haar moeder gaat ze spitten in het verleden om zoveel mogelijk te weten te komen over haar voorouders. Haar ouders zijn beiden gevlucht uit Tsjechië in de jaren 60 en verder speelt het Joods zijn van moeders kant ook een grote rol, veel van de familie is gedeporteerd en omgekomen.

Bronja zoekt samen met haar moeder naar sporen uit het verleden, moeder wil in eerste instantie niet zo erg meewerken, maar wanneer ze merkt dat haar dochter wanhopig op zoek is naar haar identiteit gaat ze overstag.
Ook stiefvader Teun is niet al te toeschietelijk en vindt haar gedrag en reactie vreemd wanneer ze begint over haar Joods zijn. Er komt meteen een kritische noot bij, Teun werkt af en toe in de Gazastrook om een jongerencentrum op te zetten.

Opa Pista is een belangrijk persoon in het hele verhaal, hij is de vader van Hana, moeder van Bronja, zijn eerste huwelijk was met Mariana. Ze kunnen nog net op tijd naar Engeland vluchten in 1939. Hij gaat tijdens de oorlog in een "gelegenheidseenheid" in Duinkerken vijftienduizend nazi’s omsingelen. Daarna werkt hij weer als arts in Praag.
In 1956 scheiden de ouders van Hana, Opa Pista krijgt een andere vrouw, Irena. Hana wordt naar een internaat gestuurd, niet welkom in het nieuwe gezin. En hier wordt een kiem gelegd voor een verstoorde ontwikkeling van Hana, deze gaat vervolgens totaal los, is ontheemd. Pista en Irena verdwijnen met de noorderzon naar Engeland blijkt later, ook blijkt dat er een brief van Pista aan Hana onderschept is door de geheime dienst, waardoor Hana niet weet waar haar vader is.
Hana komt via Engeland, waar ze haar vader ontmoet, terecht in Groningen voor een uitwisselingsprogramma van studenten. En zo begint voor Hana een nieuw leven in Nederland, ze leert Slava kennen, ook een vluchteling en ze krijgen een dochter, Bronja.

De zoektocht van moeder en dochter gaat naar Israël, Tsjechië en de VS, veel emotie, frustratie vooral aan de kant van Bronja vanwege het niet kunnen communiceren in het Tsjechisch.

Bronja gaat in therapie en daar vind ze de sleutel van de " verloren taal". Als 3 jarige gaan haar ouders scheiden en weigert Bronja nog langer die zo vertrouwde, het Tsjechisch, taal te spreken. In eerste instantie omdat ze veiligheid mist, gezin valt uit elkaar, maar later komt er een andere reden: ze wil haar moeder helpen met de nieuwe situatie. Dit vind ik nou echt de allermooiste gedachte van zo'n klein meisje, vandaar de titel hierboven: Het offer van Bronja.
"De ultieme vorm van aanpassing aan nieuwe omstandigheden: ik had door dat wij dóór moesten"

Aan het eind ontmoet Bronja Sasja, dit is de zoon van Vera, vriendin van Hana. Deze twee mensen blijken zielsverwanten en vinden veiligheid bij elkaar, mooi!