Vergeet de pasta, de mensen zijn belangrijk

Theoretisch heeft het land Italië veel mee. Een heerlijk klimaat, een indrukwekkende geschiedenis en een rijk cultureel leven. Journalist Bas Mesters prikt daar dwars doorheen. Want de inwoners van dit Zuid-Europese land lijken te verzanden. Stil te staan. Geplaagd door de maffia, een Vaticaan met twee gezichten en de extreme contrasten tussen relatief rijke noordelingen en de arme bewoners van ‘de laars’.

En daarmee wordt de titel van dit boek verklaard. Italiaanse Streken doet vermoeden dat de lezer de zoveelste reisgids open zal slaan. Maar de auteur heeft voornamelijk de lotgevallen van de bewoners op het oog. Hoe een grote groep Italianen echte tegenslag ondervindt van de handelingen van obscure landgenoten.

Jarenlang beschrijft Mesters voor NRC Handelsblad de nieuwswaardige ontwikkelingen over dit katholieke land. Als correspondent wordt hij geleefd door een actuele agenda. Voor Italiaanse streken heeft Mesters de tijd genomen voor persoonlijke beslommeringen. Via verschillende pleinen, kerken en bijzondere ontmoetingen schetst de oud-reporter de problemen waarmee Italianen kampen. De zorgen zijn niet zwart-wit, maar veelal complex en met een lange voorgeschiedenis.  

Een aantal moeilijkheden is bekend. Neem de Italiaanse onderwereld. Daar heeft iedereen wel een beeld bij. En anders wordt dat na het lezen het boek Comorra van Roberto Saviano wel een stuk duidelijker. Saviano is nog steeds op de vlucht voor de boeven waarover hij heeft geschreven. Mesters kan alleen onder bijzondere omstandigheden met hem praten. Het is geen optimistisch gesprek. Een groot verschil tussen de rauwe werkelijkheid en de romantiek van bekende speelfilm The Godfather.

Elk hoofdstuk begint met een anekdote over een locatie of een ontmoeting. Vervolgens gaat de schrijver dieper in op de sores waar Italianen mee kampen. Zulke beginnetjes lijken een beetje geknutseld. Het moet Mesters pen iets persoonlijks meegegeven. Dat lukt beter als de auteur concreet wordt.  Als journalist wordt Mesters onderdeel van de Italiaanse samenleving. Zo worstelen hij en zijn vrouw met het vinden van een goed ziekenhuis voor de bevalling van de baby. En hoe passeer je vervolgens het drukke verkeer? Door een witte doek uit de autoraam te laten hangen. Iedere andere automobilist weet dan dat hij opzij moet gaan om het nieuwe leven een kans te geven.

Italië is lid van de Europese Unie. Na het lezen van dit boek realiseer jij je hoe verschillend in ons continent wordt geleefd. Het Italiaanse strafrecht is zwaar overbelast. Te weinig rechters, nauwelijks ondersteunend personeel, laat staan goede (computer)apparatuur. Berlusconi heeft de magistratuur nog verder uitgekleed. Verschillende maatregelen maken het de Italiaanse justitie nog moeilijker grote criminelen te vervolgen. Als advocaten hun dossier willen aanvullen moeten ze zeer lang wachten om soms slechts één formuliertje aan de stukken toe te voegen. Het dagelijkse wachten is een (bij)baan geworden voor mensen die geld betaald krijgen om voor juristen uren in de rij te gaan staan. Mesters heeft diep respect voor de mannen en vrouwen die voor een schamel salaris het rechtssysteem zo goed mogelijk in tact proberen te houden.

Italiaanse streken kan mee in de reiskoffer. Het zal niet meteen een heel andere vakantie opleveren. Maar een gesprekje met een Italiaan zou nu net iets anders kunnen uitpakken. En maakt dat een bezoekje aan dit toch al prachtige land niet extra bijzonder?