Meer dan 5,3 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Hebban recensie

Leve de standenmaatschappij!

Ton van der Molen 01 september 2015

In zijn lange schrijversloopbaan schreef Boudewijn van Houten (76) een aantal prachtige boeken. Onze hoogmoed bijvoorbeeld, zijn debuut uit 1970, en Fout: Lebensbericht meines Vaters uit 1987. Zijn meeste recente boek is Mijn heilstaat, uitgebracht door Uitgeverij Aspekt. Maar hoe goed ook dat boek weer is geschreven, het is even slikken. Want niet eerder maakte Van Houten zijn verhaal zo ondergeschikt aan zijn rechtse ideeën.

In Mijn heilstaat staat het fictieve Donauland Transvilië centraal, een hertogdom zonder democratie, waar de standenmaatschappij nooit is afgeschaft. Het ‘vrije westen’ wil een eind maken aan die situatie en zet Transvilië steeds verder onder druk. De hoofdpersoon van het boek, een Nederlandse journalist, wordt naar Transvilië gestuurd voor een serie reportages over dit vreemde land. Hij krijgt fotograaf Jelle mee, een karikatuur van iemand met linkse ideeën. Zij worden tijdens hun bezoek begeleid en in de gaten gehouden door luitenant-kolonel Comaniciu van de Inlichtingendienst.

Wat volgt is vooral een lange reeks dialogen tussen de journalist en Comaniciu, waarbij de linkse fotograaf af en toe als spelbreker mag optreden. Van Houten lijkt hier geïnspireerd door de dialogen van de Griekse wijsgeer Plato, waarin diens leermeester Socrates in een vraag- en-antwoordspel zijn ideeën overbrengt. Hier is Comaniciu de leermeester, die de journalist, soms met behulp van andere kopstukken uit Transvilië, geleidelijk aan ervan weet te overtuigen dat Transvilië eigenlijk een prachtland is. De tegenwerpingen van fotograaf Jelle zijn zo kortzichtig en onbeschoft, dat ze het gelijk van Comaniciu alleen maar onderstrepen.

Er wordt niet alleen maar gepraat in Mijn heilstaat, er gebeurt toch ook nog wel het een en ander. De journalist wordt verliefd, de fotograaf belandt in de gevangenis en het vrije westen valt aan. Zogenaamd om democratie te brengen, maar inmiddels gelooft ook de journalist dat het eigenlijk om de rijke goudmijnen van het land gaat. Dergelijke gebeurtenissen worden echter zo beknopt weergegeven, dat ze niet echt uit de verf komen.

In Mijn heilstaat komen we weer alle rechtse ideeën tegen die Boudewijn van Houten al eerder ventileerde. In voorgaande boeken waren het meestal niet meer dan terzijdes in een verhaal over liefde, seks en eenzaamheid, en als je het er niet mee eens was, kon je er toch mee leven, omdat Van Houten ook zichzelf niet ontzag. In Mijn heilstaat staan dergelijke ideeën volledig centraal en dat maakt het boek moeilijker verteerbaar.

De vorm is knap gekozen: Van Houten vertelt nu eens niet wat er allemaal fout is bij ons, maar beschrijft zijn utopie, een land waar ze alles doen zoals hij het zou willen. Maar ook die omdraaiing maakt van Mijn heilstaat geen meesterwerk. Daarvoor is de actie in het boek te veel als ballast behandeld en erger nog: door van de tegenstem (fotograaf Jelle) zo’n karikatuur te maken, neemt Van Houten de lezer niet bepaald serieus.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Ton van der Molen