Tropische verrassing

De Nederlandse literatuur heeft verschillende schatkamers. Een van de mooiste is die van de ‘Indische letteren’. Daarin vind je romans, (reis)verhalen en gedichten die spelen in het vroegere Nederlands-Indië, meestal geschreven door Nederlanders die daar een deel van hun leven doorbrachten. Maar ook verhalen die gaan over de lotgevallen van ‘Indische mensen’ in Nederland. De grootste schat is natuurlijk de ‘Max Havelaar ‘(1860) van Multatuli, maar ook de prachtige romans van P.A. Daum (o.a. ‘Goena-goena’ uit 1889) en Madelon Székely-Lulofs (‘Rubber’ uit 1931 bijvoorbeeld) behoren tot de kostbaarheden.

De ‘Indische letteren’ hielden gelukkig niet op toen Nederlands-Indië Indonesië werd. Naoorlogse schrijvers als Hans Vervoort met o.a. ‘Kind van de Oost’ en het geweldige jeugdboek ‘Weg uit Indië’, Peter Andriesse met o.a. ‘Koude sambal’ en Marion Bloem met bijvoorbeeld ‘Geen gewoon Indisch meisje’ zorgden daarvoor. En uiteraard F. Springer, die eigenlijk Carel-Jan Schneider heet. Zijn Indische jeugd speelt een belangrijke rol in boeken als ‘Bandoeng-Bandung’, ‘Kandy’ en ‘Tabee, New York’.

Carel-Jan Schneider is enkele jaren geleden overleden. Maar wat een verrassing: er is een nieuwe Schneider opgestaan. Jongere broer Eric Schneider, bekend als acteur, debuteerde op 79-jarige leeftijd met ‘Een tropische herinnering’ (Uitgeverij Cossee). Twee novellen, waarvan de eerste -‘De beige man’- zo de schatkamer van de Indische letteren binnen mag.

In ‘De beige man’ komen Ferdy Aronius, diplomaat in Angola (net als F. Springer ooit), zijn moeder en haar vroegere minnaar bijeen in een hotel aan de Nederlandse kust. Zij doen dat elke vijf jaar, om de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki te ‘vieren’. Die betekenden voor Ferdy en zijn moeder immers het einde van hun tijd in een jappenkamp. Kort na die bevrijding kwam de oudere broer van Ferdy om het leven. Ferdy weet als enige wat er toen gebeurd is en confronteert zijn moeder en haar vriend uiteindelijk met de verschrikkelijke waarheid.

De andere novelle -‘Firs’- is veel korter en geeft de gedachtenstroom weer van een oude acteur die terugkijkt op zijn leven. ‘Firs’ is gelukkig meer dan een extraatje dat Een tropische herinnering de gewenste omvang moet geven: het verhaal is boeiend en goed geschreven.

De toon van Eric Scheider doet in een aantal opzichten denken aan die van zijn broer F. Springer. Onderkoeld (kleine woorden voor grote gevoelens), ironisch en vol subtiele humor. Maar er zijn voldoende verschillen in schrijfstijl om van een eigen geluid te spreken. Hopelijk blijft het niet bij dit ene boek.