Over de doorgeslagen passie van een docent

De les is de debuutroman van Fleur Boose. Ze neemt de lezer mee in het hoofd van Hubertus, leraar Latijn. Al snel wordt duidelijk dat hij geen gewone leraar is. Hij is bevlogen in zijn werk en weet de leerlingen te boeien, maar heeft een moeilijk verleden.

Huib is bezig een nieuw leven op te bouwen, hij heeft een nieuwe baan en is verhuisd. Als de buurman aanbelt om contact te leggen levert dat stress op. Hij probeert zich te herinneren wat hij tijdens zijn therapiesessies geleerd heeft. Diep ademhalen, deur openen, glimlachen, gedag zeggen. Routinematige handelingen voor een normaal persoon, maar dat is Huib niet. Wat er in het verleden voorgevallen is blijft nog lang onduidelijk. Een onheilspellend gevoel borrelt uit de tekst omhoog en houdt de lezer in zijn greep bij het lezen van iedere bladzijde.

Boose lijkt de lezer op een Nabokov-achtige manier in het hoofd van haar hoofdpersoon te willen laten kruipen. Daarbij maakt ze veel gebruik van het principe show don’t tell. Als Huib van slag raakt, staat dat niet letterlijk in de tekst, maar wordt het duidelijk door zijn handelingen die beschreven zijn. Het maakt de tekst beeldend. Maar waar Nabokov het voor elkaar krijgt om de lezer zich één te laten voelen met zijn controversiële hoofdpersoon, mislukt dat bij Boose. De passages over Huib en zijn buikademhalingen worden zo vaak herhaald dat ze gaan vervelen en zelfs ergerlijk worden. In de scènes waar hij contact heeft met anderen moet hij zólang met zichzelf in conclaaf, dat de lezer zich angstvallig afvraagt wat de gesprekspartner wel niet moet denken van zo’n ijzingwekkend lange stilte.

De les leest vlot weg. Misschien wel te vlot. Het is een boek dat met twee avondjes doorlezen uit is. Daarna belandt het op de grote stapel waar het snel wordt vergeten. Het verhaal maakt te weinig indruk. De thematiek is wel ernstig, maar weet niet te choqueren. Boose weet het thema niet boeiend genoeg over te brengen om het probleem dat zij waarschijnlijk wil aansnijden (Moet iemand zoals Huib een tweede kans krijgen en hoe moet dat in zijn werk gaan) goed naar voren te brengen.

Het sterke punt van dit verhaal is de spanning die gedurende het boek wordt opgebouwd. Een unheimisch gevoel ontstaat bij het lezen en maakt nieuwsgierig: Wat is in het verleden voorgevallen? Waardoor heeft Huib zoveel moeite om een normaal leven te leiden en waarom raakt hij steeds zo snel van streek? Het is een teleurstelling wanneer halverwege de antwoorden op de opgeroepen vragen plotseling worden verklapt. Als schrijver moet je zuinig omspringen met een dergelijke spanningsboog. Hier wordt deze langzaamaan steeds strakker gespannen om hem dan uiteindelijk als een elastiekje dat springt weg te laten schieten. Teleurstellend voor de lezer en het verhaal is vervolgens niet interessant meer.

Het is een vlot geschreven roman die qua taalgebruik goed in elkaar zit. Jammer dat het verhaal niet aangrijpt en weinig stof tot nadenken lijkt te geven. Het is eigenlijk te kort om echt verdiepend te worden.