Realistisch verhaal met thrillerachtige opbouw

"Het was niet mijn ding om iemands vriendin te spelen. Liever peesde ik mijn geld bij elkaar als lapdanseres in club Mars."

Romy leeft eigenlijk alleen voor haar zoontje Jackson. Ene Kurt verwacht méér na de regen briefjes van 20 dollar waarmee hij haar overspoelt, maar van zijn bezitterige liefde moet Romy niks hebben. Ze maakt dat ze wegkomt. Als hij haar bij haar onderduikadres opwacht, slaan de stoppen door.

Van het systeem hoeft ze niks te verwachten. Politieagenten zijn corrupt, advocaten zijn opportunistisch, jury’s bevooroordeeld. Aan een plea bargain – schuld bekennen in ruil voor een lagere straf wil ze niet meedoen.

"Stripper doodt invalide Vietnamveteraan. Er was ook nog een kind bij. Dat dat mijn kind was, en dat hij dat kind in gevaar bracht maakte niet uit."

Resultaat: twee keer levenslang. Dan begint haar leven in de eigenaardige microkosmos van de vrouwengevangenis. Niet alleen de gedetineerden zitten er vast, ook de onderbetaalde, wrede bewakers. De spanning in de gevangenis is enorm. Iedereen houdt elkaar in de gaten, groepjes gaan elkaar te lijf. Vrouwen vieren hun lusten bot op de weinige aardige mannen die er werken. De idealistische creativiteitstherapeut Gordon wordt er letterlijk gek van.

Rachel Kushner (1968) kraakt harde noten over het leven aan de onderkant van de Amerikaanse samenleving. De boosheid spat van de auteursfoto op de omslag af. 'Ik woonde vlakbij de gevangenis en vond dat ik hier iets mee moest.' De cijfers zijn verbijsterend. 1 op de 4 gevangenen wereldwijd zit in een Amerikaanse cel, bijna 2,5 miljoen mensen. Van elke 35 Amerikanen zit er één vast. De derde veroordeling, als is het maar voor het stelen van een blikje bier, is meteen levenslang: 50.000 gevangenen die weten dat ze nooit meer vrijkomen (in Engeland zijn dat er 55, in Nederland 40).

De wereld van de Mars room is als de VS onder Trump: waardigheid en waarheid zijn onbelangrijk. Blanke macho’s hebben het voor het zeggen. Als vrouw ben je een soort wild waarop vrij gejaagd mag worden. Mishandelende stiefvaders, drugsverslaafde vriendjes, handtastelijke werkgevers… ‘Mannen, da’s niks als rottigheid’, zoals een vrouw op tv ooit zei. En als je dan als vrouw terugslaat, slaat het system tien keer zo hard terug. Zo’n verhaal kan loodzwaar uitpakken, maar met thrillerachtige kunstgrepen houdt Kushner de aandacht van de lezer vast.

Het boek lijkt een beetje haastig uitgegeven en de titel – in het Engels nog ambigue Mars room, in het Nederlands wat dubbelzinniger, terwijl het eigenlijk helemaal niet zo gaat over die nachtclub - is wat verwarrend. Dat doet niet helemaal recht aan het sterke verhaal. Het knaagt bij sommigen misschien een beetje bij dat hoofdpersoon Romy ‘bedacht’ is, maar ach, dat was die van Henri Charrière in zijn beroemde gevangenisroman (Papillion) ook en die zei het er eerst niet eens bij.