Indrukwekkend

Volgens de agenda van Jonny Steinberg reed hij op 24 september 2010 naar Blikkiesdorp in Zuid-Afrika om de Somalische Asad te interviewen voor een verhaal over de mensen die in mei 2008 uit Kaapstad waren gevlucht na de geweldsuitbarsting tegen buitenlanders die in Zuid Afrika woonden. Deze periode wilde hij vergelijken met gebeurtenissen van vijftig jaar eerder. Het werd echter een heel ander boek dan dat hij in gedachten had.

Tijdens zijn gesprek met Asad kreeg hij de ingeving om het verhaal op te tekenen van Asad. Het vinden van een twijgje en de krachtige herinnering die Asad naar de wereld van vroeger bracht, was de boodschap die hij op schrift wilde zetten.

Asad is acht jaar als zijn moeder voor zijn ogen vermoord wordt en de familie moet vluchten uit Mogadishu, Somalië. Zijn vader was al gevlucht om gevangenschap te voorkomen. Asad reist van Somalië naar Kenia, naar Ethiopië en naar Zuid Afrika.

Rode draad door het verhaal is verlies, zo ervaart Asad, zijn leven. “Het verlies, het eeuwige verlies. Eerst verlies ik mijn moeder. Dan verlies ik mijn thuis. Daarna verlies ik Yindi. Dan de Ali Yusuf in Nairobi. Daarna verlies ik Yindi's familie in Wardheer. Dan Rooda. Vervolgens verlies ik mijn oom, dan mijn neef, daarna Foosiya en mijn kinderen. Overal gaat het om verlies, altijd maar weer verlies”.

Het is een hartverscheurend verhaal bij tijd en wijle, het verhaal van elke vluchteling waar ter wereld. Geen echt thuis hebben, telkens op de vlucht en niet weten waar je familie is. Vooruit gegaan om een betere en veiliger plaats te zoeken. Alle baantjes aannemen, soms met gevaar voor eigen leven, om het hoofd boven water te houden.

Het boek is opgedeeld in delen en vervolgens in hoofdstukken. Telkens wordt het hoofdstuk vooraf gegaan met een kaart van het land waar hij naar toe is gereisd. De delen zijn weer opgedeeld in hoofdstukken die verwijzen naar plaatsen of personen die belangrijk zijn geweest in het leven Asad.

Asad is een groot deel van zijn leven op de vlucht maar er zijn ook tijden dat het relatief goed gaat. Hij heeft baantjes waarmee hij een goed inkomen weet te vergaren. Asad wil het steeds beter hebben en trekt van land naar land, hij baseert zich vaak op de verhalen van een ander.

Het is fascinerend hoe Jonnie Steinberg het verhaal van Asad en dat van misschien vele andere vluchtelingen heeft opgetekend. De gesprekken hebben hem soms veel moeite gekost, het was moeilijk om tot Asad door te dringen. Steinberg kon de keuzes van Asad niet altijd goed begrijpen. Maar als verhaal an sich geeft het ons een realistisch beeld van een vluchteling waarbij Steinberg het boek met zijn eigen inzichten heeft ingekleurd. Bijzonder boeiend verhaal wat wel even blijft hangen.