Het boek, de lezer en het duivelse dilemma

Dit is het derde boek van Svealena Kutschke (1977) en eentje waar ze een aantal jaar aan heeft gewerkt. De gebeurtenissen in dit boek spelen zich af in Lübeck, wat de plaats is waar Svealena Kutschke is geboren en getogen.

Het boek wordt aangeprezen als een wervelend familie-epos, maar dat doet het boek tekort of te veel eer aan. Het is een boek zoals er niet veel van zijn en misschien wel geen een. Wat kun je dan wel verwachten van dit boek?
Het leven van drie opeenvolgende generaties vrouwen en de tijden waarin ze leven worden beschreven in een dik boek, wat het woord familie-epos zou kunnen verklaren. Maar een hele uitgebreide beschrijving van hun levens, hun gedachtes, wensen en verlangens krijgen we niet. Het zijn flarden, tipjes van de sluier.
Wat staat er dan wel in zo’n dik boek? Als eerste heel veel mooie zinnen en metaforen, als tweede heel veel geschiedenis van vooral het antisemitisme, de opkomst van nazisme en fascisme in Duitsland, toegespitst op Lübeck, waar het verhaal zich afspeelt, en als derde de familiegeschiedenis die begint met het sterven van Magdalena en de geboorte van Lucie, verder gaat met Freya en misschien wel eindigt bij Jessie. Dit alles wordt regelmatig overgoten met een magisch-realistisch sausje, waardoor het af en toe moeilijk is te bepalen wat er serieus genomen moet worden en wat niet. Of toch alles.
De lezer wordt, vooral door het regelmatig verspringen van de tijd, continue aangemoedigd om er vooral bij te blijven en na te denken over de gebeurtenissen.
Het is lastig om te bepalen wat nu precies een symbolische functie heeft en wat niet. Zoeken we te veel achter gebeurtenissen en beschrijvingen die gewoon niet meer zijn dan alleen dat.
En wat is de rol van de duivel, die ook in de titel wordt genoemd. Is hij toeschouwer, aanjager of zet hij juist aan tot dingen?
Tijdens het lezen van dit boek wordt de lezer constant alle kanten op gedirigeerd en geniet ondertussen van de vele mooie poëtische beschrijvingen. Niet iedereen ziet er hetzelfde in, niet iedereen kan evenveel genieten van dit boek en niet iedereen heeft gelijk.