Liefde

Gretha een schilderes zou het portret van een operazangers schilderen maar die komt niet opdagen en vraagt daarom haar man Einar om als vrouw voor haar te poseren. Terwijl hij poseert komt Lili tevoorschijn, de vrouw, die in Einar verborgen zit. Het is 1925 en over transseksualiteit is nauwelijks iets bekend in Kopenhagen. Gretha herkent Lili en is er niet verbaasd over. In de loop van de tijd veranderd Einar steeds meer in Lili en verschijnt op straat en in het theater, alleen Gretha en de operazangeres Anna weten ervan en zwijgen erover tegen anderen. Natuurlijk is dit geheim niet lang vol te houden en na een aantal bezoeken aan psychiaters is er een arts die Einar/Lili niet gek vindt en die wil opereren.

Het verhaal wordt zo mooi en lieflijk verteld, dat je je er helemaal mee kan verenigen. Het lijkt een ongelooflijk verhaal maar de auteur beschrijft het geloofwaardig. Bijzonder goed worden de emoties van Gretha en Lili beschreven, van de één het verlies van haar man en van de ander de coming out van een vrouw. Wat ik het meest bewonderenswaardige vind in het verhaal is hoe Gretha meegaat in de transformatie van Einar in Lili en hoe ze zichzelf daarin volledig op het tweede plan zet. In de praktijk zou het zielig en pathetisch zijn maar dat is de figuur Gretha in het verhaal totaal niet. Ze gaat volledig mee en neemt zelfs initiatieven omdat Lili vrij passief is. Lili komt egocentrisch over en ook dat is geloofwaardig.

Naast het verhaal over de transformatie wordt ook de levensgeschiedenis van Gretha verteld, die in haar jeugd een zelfbewuste vrouw werd genoemd, geboren in Californië en op tienjarige leeftijd verhuist naar Kopenhagen waar haar vader ambassadeur wordt. Zij gaat naar de kunstacademie waar Einar docent is; een tengere, verlegen man, tegenovergesteld aan Gretha. Na lange tijd komen ze elkaar weer tegen, worden ze verliefd en gaan trouwen. Gretha heeft dan een tijd in Californië gewoond, is daar volwassen geworden en heeft groot verlies geleden. Sinds die tijd lopen de zelfbewuste en de zorgzame vrouw samen op.

Gretha gaat heel ver in haar acceptatie van de situatie van haar echtgenoot, die ze zelfs na de operatie doodverklaart zodat Lili kan leven. Maar ze trekt haar grens op een moment dat Lili nog een operatie wil ondergaan, terwijl ze van de anderen nog niet volledig genezen is. Heel treffend wordt beschreven hoe moeilijk het voor Gretha is om Lili alleen naar Dresden te laten gaan nadat ze Lili zo gesteund heeft. De tweelingbroer van Gretha gaat in haar plaats mee met Lili .

Een boek dat nauwelijks weg te leggen is zo boeiend wordt de weg beschreven, die Gretha en Lili gaan, nergens wordt het sentimenteel, niet alles wordt uitgesproken maar tussen de regels is het wel te lezen. De eenzaamheid van beiden vrouwen, de twijfels hoe het verder moet. Het is geschreven in een tijd waarin veel zaken niet genoemd worden en zeker niet waar het over emoties en in het bijzonder over transseksualiteit, gaat. Af en toe lijkt het heel zakelijk terwijl je in het hele verhaal de liefde tussen Gretha en Lili voelt.

“We weten precies wat er aan de hand is. In jou leeft Lili. In jouw ziel zit een mooie jonge vrouw, die Lili heet. Zo simpel ligt dat. Het heeft niets te maken met gek worden”.

“Dit verhaal is gebaseerd op een werkelijk verhaal, gevonden in de dagboeken van Lili Elbe. De auteur heeft de roman geschreven om de intieme ruimte te verkennen waarin hun unieke huwelijk zich afspeelde en die ruimte kon alleen tot leven komen door veronderstellingen, bespiegelingen en de verbeelding van de auteur. Sommige belangrijke feiten over Lili's werkelijke transitie zijn in dit boek verwerkt maar het verhaal zelf, zoals het hier is verteld met details op het gebied van plaats en tijd, van gesprekken en huiselijk leven is ontsproten aan de verbeelding van de auteur”. Vrij geciteerd in het nawoord van de schrijver.