Mata Hari; exotisch danseres, verleidster, manipuleerster, spion?

Bij het boek De spion is Paulo Coelho in de rol gedoken van de bekende Friese courtisane en spionne Mata Hari, althans dat werd altijd beweerd. In dit boek komt hij op voor haar en beschrijft vooral dat ze een onafhankelijke vrouw is. Misbruikt door mannen in haar omgeving, gooit ze het roer om en bekleed (of ontkleed) internationaal een rol als exotisch danseres, verleidster en manipuleerster. Maar wie manipuleert wie, wie misbruikt wie?
Het verhaal begint met haar einde; de executie , daarna wordt haar leven chronologisch beschreven, een verhaal met beschrijvingen in het tijdsbeeld van eind 1900/begin 20e eeuw.
Mata Hari wordt beschreven in haar omgang met de voorname en de belangrijke in de samenleving, zij maken haar tot een verheven persoonlijkheid. Ze is een voorbeeldfiguur, een sleutelfiguur, een prostituee, maar of er ook spion daadwerkelijk achter haar naam geplaatst kan worden, dat laat Paulo Coelho nog best in het midden. Hij bekijkt haar standpunt vanuit een ietwat naïevere kijk. Ze is een slachtoffer, doordat ze gebruikt is op meerdere manieren, maar ook een voorbeeld voor alle vrouwen in die tijd.
Haar strijd naar vrijheid vormt een krachtig thema. Ze staat voor de liberale vrouw met eigen keuzes over lijf en omgang met mannen. Daar tegenover staat het misbruik (=in feite ook macht) door de mannen in haar omgeving, dit kost haar uiteindelijk ook haar leven.
Paulo Coelho, bekend van een heleboel boeken waaronder De Alchemist en de Aleph schrijft vooral boeken waarin spiritualiteit een rol speelt. Ook thema’s als zoektocht naar jezelf, de dood en de liefde zijn bekende thema’s. Echter dit boek bevat weinig mystiek. Het blijft een beetje tussen fictie en non-fictie inhangen. Het is moeilijk een verhaal te schrijven over een bestaand figuur, zonder dat het een biografie of een geschiedenislesje is. Echter is het een vermakelijk, niet al te lang boek over de heldin Mata Hari.