Minette Walters - Het laatste uur & Het vallen van de Nacht
In het kader van de Hebban Challenge inzake de Middeleeuwen kwam ik terecht op deze boeken van Minette Walters. Alhoewel het verhaal zich afspeelt in 1348, is het gepubliceerd op 27 september 2017. Het is dus een boek OVER de Middeleeuwen, niet uit de Middeleeuwen, wat de leesbaarheid ten goede komt. En gezien onze huidige situatie rond het Corona-virus, vond ik het een mooie combinatie tussen toen en nu. Ik zit zelf binnen de zware risicogroep; het zou daardoor zomaar ook mijn laatste uur kunnen zijn, en omdat het verhaal zich te goed leent om te delen, besloot ik tot een apart blog. 

Het verhaal:
Op 24 juni 1348 kwam via Melcombe, de haven van Dorseteshire, de Zwarte Dood (de pest) het land binnen en verspreidde zich met de snelheid van een op hol geslagen paard over het land. Gezondheidszorg kende men niet, wetenschap bestond nog niet, en slechts 1% van de bevolking ontliep de dood, maar die bleven apathisch en in shock achter.
deel 1 (Het laatste uur) gaat over de komst en het verloop van de ziekte in de Middeleeuwen
deel 2 (Het vallen van de nacht) over de moed weer bijeen rapen én de veranderingen die de nieuwe samenleving onderging in die tijd
Het boek lijkt een wat geromantiseerd verhaal in een omlijsting van historische feiten, alhoewel noch de Pest van toen, noch de Corona van nu romantisch is, verre van dat. 

De historie:
Waarschijnlijk is de ziekte (in de volksmond de Zwarte Dood genoemd, en staat voor de builenpest) in die tijd via de handel en scheepvaart naar Europa gekomen. Eenmaal in Italië deed de ziekte zijn verschrikkelijke werk. Veel mensen vluchtten weg voor de ziekte, maar de ziekte ging met die mensen mee en zo kwam deze ook in andere landen. De Zwarte Dood kreeg bijna de gehele Europese beschaving op haar knieën. De Rooms-Katholieke Kerk, die de machtigste organisatie van wereld was, verkondigde dat de ziekte een straf van God was, de priesters predikten vooral over de zonden van de mens, maar toen ook de goede mensen stierven aan deze ziekte wist niemand het meer. Uiteindelijk leek het dat het einde van de wereld was aangebroken. 

Liefde een verbindende factor
In dit gehele verhaal (deel 1 en 2) komt inderdaad de invloed van de Kerk goed tot zijn recht, de priesters predikten vooral over de Hel en Verdoemenis vanuit de Bijbel en benadrukken dat de ziekte een straf was vanwege hun zonden (soms krijgen de mensen nog de kans om zich af te vragen welke zonden ze dan hadden begaan), terwijl de hoofdpersoon van dit verhaal, Lady Anne van Develish, juist de liefde van de Here Jezus verkondigt. En liefde – zo ontdekte men binnen haar hofstede al snel – doet rangen en standen vergeten, krachten bundelen en zo de kans op overleven te vergroten. 

Angst is een slechte raadgever:
Door het onbekende was (en is) er veel angst, vooral als de mensen die het voor het zeggen hebben ook overlijden, er niemand meer over blijft om de samenleving te leiden; de overlevenden op zichzelf zijn aangewezen; ze begrijpen niet waarom zij er nog wel zijn. En hoe staat de pandemie er inmiddels voor? Is de ziekte uitgeraasd of niet? Goede informatie en eenduidige maatregelen lijkt veel van de angst te kunnen wegnemen. 

Het verschil tussen de Pest en Corona
De pest is een bacteriële infectieziekte die mensen kregen door een beet van een zieke vlo. Deze vlo was besmet met een bacterie (pas ontdekt in 1898!) en zorgde ervoor dat de vlo maar honger bleef houden. Deze vlo zat het liefste op de zwarte rat, maar sprongen ook massaal over naar de mens en beet haar ook, maar uiteindelijk moest de vlo het afleggen en stierf, alleen: de mensen waren al besmet en gingen massaal dood. Gaandeweg het verhaal wordt ook duidelijk dat de mensen voorafgaand aan de ziekte een vreselijke jeuk en een kippen-vel kregen. Sommige mensen (ongeveer een kwart) overleefde deze pest, omdat de pest niet besmettelijk was tussen de mensen onderling en zij door omstandigheden (bijv. omdat ze veel in het water kwamen waardoor vlooien werden afgespoeld) niet werden gebeten door de vlo of door hun huid/huidskleur niet aantrekkelijk waren voor de vlo. Zij werden niet besmet !
Corona is een virus en is wél overdraagbaar van mens op mens, vandaar de maatregelen om afstand te houden, en de ouderwetse gebruiken in ere te herstellen: Reinheid.
Een ander verschil is de tijd en de medische wetenschap/medische zorg en persoonlijke hygiëne, goede toiletten, e.d.
Maar wat blijft is de creativiteit van de overblijvende mens én de saamhorigheid onder de bevolking, al zullen er altijd “boeven” blijven die misbruik van de situatie maken en voor eigen (financieel) gewin kiezen. 

Wil je een positief, liefdevol verhaal rond een soortgelijke crisis als waar we nu in zitten en begrijpen/lezen dat er in al die jaren/eeuwen eigenlijk weinig veranderd is rond de mens en zijn/haar gedrag, of waarom ook onze toekomst er anders uit zal zien? Ik kan u deze boeken van harte aanbevelen, waarbij deel 2 een naadloos vervolg is op deel 1. 

Tot slot nog een aantal mooie citaten uit dit verhaal:

*Het behoort bij de jeugd om de grenzen van gedrag én gezag op te zoeken

*Je bewijst wat je waard bent door verstandig te kiezen, niet door de held uit te hangen

*Als het brein vermoeit is, geef je je maar al te gemakkelijk over aan ingebeelde angsten

*We moeten de hoop vestigen op de nieuwe toekomst, niet terugverlangen naar het voorbij verleden, wat we toch niet kunnen veranderen

*En… de beste genezing is de ziekte niet te krijgen!

Voor mij voor ieder boek 5 sterren, maar waarschijnlijk is daar de huidige (Corona)situatie ook debet aan.