Het thema was:
Lees een boek dat zich afspeelt in vroeger tijden, of dit nu enkele jaren geleden is, of vele jaren in de vroegste oudheid. Kijk ik bij de tips, dan heb ik al diverse boeken gelezen. Ik koos voor belangrijke ontwikkelingen op aarde, en dan mag de 20ste eeuw zeker niet ontbreken, de eeuw waarin mijn wiegje stond en grote invloed had op mijn ontwikkeling. Wat heb ik voor deze maand gelezen? In ieder geval werden het veelal dikke pillen en stevige kost.

De century-trilogie– Ken Follet (fictie 20ste eeuw)
Deel 1: Val der Titanen
Titanen staat in dit geval voor invloedrijke personen, die aan het begin van de 20ste eeuw aan de macht stonden, in Rusland was dat nog de Tsaar, in Frankrijk en Amerika was het een president, in Nederland en Engeland een koning. Er waren veel ontdekte gebieden ingelijfd (koloniën) en langzaam aan begonnen de verschillen tussen de bevolkingsgroepen ook duidelijker te worden. Religie nam nog een grote plaats in, er heerste een zeer grote kloof tussen arm en rijk en vooral de bevolking leed zware armoede zonder enig vangnet. De auteur neemt ons door middel van 5 fictieve gezinnen in de belangrijkste landen langs de feiten van de geschiedenis mee door het begin van de 20ste eeuw, te weten 1900 – 1920, waarbij de WO-I, die uitmondde in de grote loopgravenoorlog. 

Deel 2: Nacht van het Kwaad
In dit deel gaat de auteur verder, de kinderen uit de fictieve families zijn allemaal wat groter, wat wijzer, getrouwd en hebben al bijna zelf weer kinderen en we gaan door de geschiedenis tussen 1925 – 1949, met daarin de opkomst van spionage, want hoe ver zijn de andere landen? Ook het nazisme krijgt voet aan de grond en leidt tot de WO-II, waarbij Hitler in rap tempo half Europa onder de voet weet te lopen en het nazisme in te voeren. Dan begaat hij de grootste fout: na alle overwinningen ook Rusland in te willen lijven; hij verkijkt zich op de zeer lange, koude winter. De manschappen lijden kou (in hun dunne zomerkleding), ze lijden honger (zonder aanvoer van eten) en velen vriezen dood. Eind 1944 begint de opmars naar de bevrijding, het werd een mooie tijd voor de bevrijden gebieden, maar een zeer lange hongerwinter voor de bezette gebieden. Begin mei komt er vrede, maar verscheurt Europa in een democratisch Westen en communistisch Oosten. 

Deel 3: Kou uit het Oosten
Alle oorlogen achter de rug, zul je denken, maar dat lijkt maar zo, het gaat nu om de Koude oorlog, de dreiging van de atoombommen, die al in 1945 hadden laten zien hoe verwoestend ze konden zijn. In dit deel gaan we door de geschiedenis tussen 1955 tot 1999, en aan het eind van het verhaal is de Berlijnse Muur gevallen, is de Communistische Staat Rusland ontbonden en lijkt er weer enige balans in de wereld. In zijn nawoord besteedt de auteur aandacht aan de verkiezing van Obama als nieuwe President van Amerika.

Noot
Wat mij in dit boek opvalt, is dat er totaal geen aandacht is besteed aan de Jodenvervolging en vernietiging in Europa, wel aan de rassenonlusten tussen blank en zwart in Amerika. Misschien komt dit omdat de auteur zelf een Amerikaan is en ik Europeaan. Maar goed, in verband hiermee heb ik voor een volgende boek gekozen wat dieper ingaat op deze eeuw en dat werd: 

In Europa - Geert Mak (non-fictie 20ste eeuw )
Geert Mak heeft in dit boek alle feiten van de 20ste eeuw op een rij gezet, toegelicht en uitgelegd. Waar Ken Follett de feiten heeft geromantiseerd rond 5 gezinnen, geeft Geert de naakte waarheid. Waar mijn ouders altijd zwegen over hun belevenissen in de oorlogen, hun ervaringen, de haat, de ellende en de hongerwinter, ga ik de oorzaken daarvan langzaam aan steeds beter begrijpen. Eerlijk gezegd is het niet te bevatten wat hele bevolkingsgroepen hebben moeten doorstaan in deze eeuw, maar ook wat de impact daarvan was op hun ontwikkeling en de generatie daarna.
Wat ook niet te bevatten is zijn de cijfers: tijdens de WO-II waren er eenenveertig miljoen Europese doden te betreuren. Eenenveertig miljoen, 41 met 6 nullen, 41.000.000, een tijdsbestek van amper zes jaar, in Hiroshima kwamen met één bom vrijwel direct 78.000 mensen om het leven, 3 dagen later in Nagasaki zo’n 40.000. Maar ook daarna vielen er nog velen doden in de buitengebieden, Nederlands Indië, Vietnam, en werd er met harde hand ingegrepen in het communistische Oosten: Polen, Hongarije etc. en nieuwe zuiveringen bij rassenstrijd op de Balkan.
Maar naast oorlogen kwamen ook andere zaken aan bod: de Marchallhulp aan het Westen waarna de economie aldaar in snel tempo aantrok, de grote armoede onder de Oost-Europese bevolking en de beknotting in hun vrijheid. Geert beeldt dit uit dmv een trap: de rijken liepen de trap af naar beneden (alles werd hun ontnomen) en de armen liepen de trap op naar boven (kregen grond, kansen, etc), onder het wakend oog van KGB. Wie was de vriend, wie was de vijand? Niemand wist het. Maar ook Tsjernobyl, de ramp met een kernreactor, de Vietnamoorlog, het vallen van de Muur, etc.
Het is een ander soort boek dan een roman, het is een vertelling van de historie – nix geen romantiek, maar koele feiten, uitleg van het hoe en waarom, geen boek om voor de gezelligheid te lezen, maar wel als je meer wilt weten over je roots…

De Wintertuin - Jan Konst (literaire non-fictie 20ste eeuw)
Wederom een boek over een gezin in de 20ste eeuw, maar nu in Duitsland van een Duits gezin. Hoogleraar Jan Konst is getrouwd met de Duitse Katrin en woont in Berlijn, hij mocht in het archief van zijn Duitse schoonfamilie duiken. Daarna schreef hij het boek De Wintertuin en beschrijft daarin op chronologische volgorde de gebeurtenissen in de 20ste eeuw en de gevolgen voor zijn Duitse schoonfamilie. Het verhaal begint bij de eerste generatie rond 1890, de tweede generatie begint rond 1930, de volgende generatie ná 1945 en de huidige generatie (Jan en Katrin) rond 1970/80. Het bijzondere aan dit boek is de tijdgeest van hun verhaallijn: het Duitse Keizerrijk, de Weimarrepubliek, WO-I, interbellum, de opkomst nazisme en de WO II, het communisme en de Russische bezetting, met tot slot de val van de muur. Zo bezien ingrijpende gebeurtenissen in een gezinsleven c.q. familie. De vraag is vooral: wat is vrijheid? Wel, niet, wel of toch niet, of nu toch weer wel? Zoveel diep ingrijpende wisselingen in regiem in nog geen 100 jaar! Geen romantiek, wel erg boeiend, maar af en toe ook heel schokkend door beschreven feiten, waar wij in Europa ook niets van wisten. Het heeft mij persoonlijk zeker veel meer inzicht gegeven. Af en toe wel een woord op moeten zoeken, omdat die mij niet bekend waren. Daarnaast hanteert de auteur Duitse woorden, maar daar kon ik me wel uitredden. 

Cyntia Mc Leod - Hoe duur was de suiker (historische roman kolonialisatie Suriname 18e eeuw)
In deze Surinaamse historische roman beschrijft de auteur een stukje geschiedenis van Suriname. Het verhaal speelt in de periode 1765-1779. Het is de bloeitijd van de suikerplantages van de “blanke” eigenaren, maar waar het werk wordt verricht door de “zwarte” slaven, die moeten werken onder erbarmelijke omstandigheden. Hoofdrolspelers zijn Elza en Sarith, twee dochters uit een Joodse plantersfamilie, en hun persoonlijke slaven. Er bestaat duidelijk verschil in de houding tussen deze twee (stief)zusjes: Elza die ieder ander met respect en vriendelijkheid behandelt, Sarith die vindt dat een neger een dom mens is die je flink moet straffen om haar in het gareel te houden. Want dat staat in de Thora: “Negers waren door God geschapen om voor de blanken te werken en te zwoegen”. Maar de negers waren niet zo dom: ze spanden samen om zich te bevrijden van de onderdrukking: de Boni-oorlogen. De slaven leven met angst voor lijfstraffen, de plantage-eigenaren leven in vrees voor aanvallen van de Boni-groepen, uitgevoerd op de plantages, de blanken worden gedood, de plantage plat gebrand en de slaven bevrijd. Tegen dit decor blijkt dat de suiker wel heel duur werd betaald, zowel door zwart als blank. 

Somerset + Rozen – Leila Meacham (historisch roman katoenplantage) 18/19e eeuw
Het verhaal start in 1835, en de jongste planterszonen Silas Toliver en Jeremy Warwich zien in hun eigen omgeving (Zuid-Carolina) geen toekomst op een eigen plantage, zij vertrekken naar Texas om daar hun dromen waar te maken. Onderweg sluit de Franse Henri DuMont zich bij de twee vrienden aan. Het verhaal concentreert zich vooral rond de katoenplantage; het is een zwaar leven en door de wisselende weersomstandigheden een onzekere onderneming, want ook al staat het katoen rijp voor de pluk, een nachtelijke onweersbui kan de gehele oogst verloren laten gaan. De vrienden zijn er voor elkaar, behalve in financiële zin – want leningen verdringen vriendschappen, is hun motto. De jongemannen trouwen, krijgen kinderen en die zetten hun vriendschappen voort.
Dan overlijdt onverwachts de eigenaar van de katoenplantage, en heeft zijn bezit nagelaten aan zijn zestienjarige dochter Mary; haar moeder en broer zijn woedend, ze voelen zich verraden en keren zich tegen haar. Maar Mary is als enige verknocht aan de katoenplantage, en alleen zij is in staat de plantage draaiende te houden, zodat daarmee ook in het onderhoud van haar moeder en broer kan worden voorzien. Dan vraagt houtmagnaat Percy Warwick, de liefde van haar leven, Mary om de plantage op te geven om met hem te trouwen, maar daarmee vraagt hij haar het onmogelijke: Mary's hart ligt boven alles bij de plantage en Percy wil geen tweede viool spelen. Ze trouwen beiden iemand anders maar moeten de rest van hun leven de gevolgen dragen van deze fatale beslissing. Vlak voor haar overlijden heeft Mary de boel verkocht en stelt zo haar erfgenaam in staat haar eigen weg te kiezen, ipv het leven van de dwangmatigheid van de katoenplantage te moeten leven. Maar of die daar blij mee is? Tegen de achtergrond van de Amerikaanse Burgeroorlog, de afschaffing van de slavernij en de dreiging van de Eerste Wereldoorlog tekent zich een verhaal af van drie pioniers die de fundering leggen voor een familiesaga die de eeuwen omspant... En wat de rozen in dit gehele verhaal betekenen? Lees het verhaal… een aanrader

Gone with the Wind - Margaret Mitchell
Kort geleden werd deze film op de t.v. uitgezonden (volgens mij rond de jaarwisseling) en had deze opgenomen: ik had daarom de keus: bibliotheek/lezen, of kijken. Het werd kijken, al was het een lange zit. Wat een * tante * is de Scarlet, een luxe pop die alleen aan zichzelf (kan) denken en haar principes verkoopt voor eigen gewin. Een film uit 1939, en eerlijk gezegd – het was absoluut niet mijn ding. 

De bijenhouder van Aleppo  –  Christy Lefteri  (vluchtelingen 21ste eeuw)
Nuri in Aleppo, Syrië, zet het familiebedrijf aldaar in stoffen niet voort, want hij is geïnspireerd geraakt door Mustafa, een wees en bevlogen bijenhouder. Nuri besluit ook professional imker te worden. Hij heeft met bijen, vrouw Afra en zoontje Sami een harmonisch bestaan tot de oorlog uitbreekt en hun zoontje omkomt. Nuri en zijn vrouw vluchten en willen naar Engeland, waar Mustafa al woont. Het verhaal loopt per hoofdstuk langs twee lijnen: het heden, en een terugblik naar het verleden, waardoor je stap voor stap het verhaal van Nuri en zijn vrouw leert kennen, maar vooral de ontberingen die zij moeten doorstaan op hun vlucht van Aleppo naar Groot Brittannië en de strijd om in aanmerking te komen voor een verblijfsvergunning. Een bijzonder verhaal, mooi geschreven. 

Vlinderslag – Yusra Mardini  (vluchtelingen 21ste eeuw)
Het verhaal van Yusra Mardini, maar geschreven door Josie Le Blond, een ghostwriter. Yusra en haar zus Sarah zijn in Damascus fanatieke jeugdige topsporters (zwemmers) en worden getraind door hun vader. Maar dan begint in Syrië de protesten van diverse groepen en fracties onder de bevolking en leidt dit alles tot een grote Burgeroorlog. Het dagelijks leven wordt een overleven tussen de bommen en gewapende soldaten. Yusra wil blijven zwemmen, en besluit met haar zus Sarah te vluchten naar Duitsland; haar doel was, is en blijft nl. haar land te vertegenwoordigen op de Olympische Spelen. Maar dan moet ze kunnen trainen in een zwembad zonder rond vliegende bommen. De tijd dringt, want ze willen een gezinshereniging, en dan moet Yusra voor haar 18e een officiële verblijfsvergunning hebben. Met 10.000 dollar en hun paspoorten vertrekken de zusjes en met behulp van vele smokkelaars komen ze uiteindelijk in Duitsland, waar ze in staat wordt gesteld om weer te kunnen zwemmen. In 2016 komt ze in Rio, bij de 28ste Olympische Spelen, maar niet op haar persoonlijke kwaliteiten, want ze mag uitkomen voor een IOC-vluchtelingenteam. Yusra heeft hier grote moeite mee, want ze wil gezien worden als mens met kwaliteiten, ze wil niet als *vluchteling* zwemmen op medelijden of goodwill.
Bij dit verhaal had ik zo mijn bedenkingen, door het dikke pak geld kunnen de zusjes onderweg overal in hotels slapen, onder de douche, eten kopen, kleding kopen, vervoer regelen. De vraag rijst dan ook: zijn ze gevlucht voor de oorlog of zijn ze vertrokken uit Syrië omdat ze in Europa kan krijgen wat ze wil: meedoen aan de Olympische Spelen? Kinderlijk en simpel geschreven, eerlijk gezegd had ik er veel meer van verwacht.

Het Laatste Uur/het vallen van de nacht – Minette Walters  (Middeleeuwen)
Zie het voorgaande blog over de pest-pandemie in 1348

Nefratete, Priesteres van Atlantis (oudheid)
Een spiritueel boek met een diepliggende boodschap. Het boek begint als Nefratete op 14 jarige leeftijd in de tempel van Mephisto (Atlantis) wordt opgeleid tot priesteres en zoals vaak, is het geen gemakkelijke weg die ze heeft af te leggen. M'hoteb begeleidt haar. Gaandeweg haar opleiding merkt ze dat ze over een begaafdheid beschikt die anderen niet bezitten. Zo ontdekt ze dat Atlantis voorgoed door de zee zal worden opgeslokt, omdat de godin dit haar in een meditatie heeft laten zien. Het is een boek dat je moet lezen om te begrijpen. 

Sprookje: De Rattenvanger van Hamelen 
Zie ons blog van de sprookjesgroep

Resumé:
Al met al boeken gericht op voornamelijk feiten, weinig pais en vree, maar roerige tijden, oorlogen, onderdrukking, armoede, honger en ellende, vrijheid en dan weer niet, of toch wel? Ik vond het pittige kost, maar het heeft mij wel heel veel inzicht gegeven, en daar waar mijn ouders zwegen over hun ervaringen tijdens de Wereldoorlogen, zijn door deze boeken veel zaken mij in ieder geval duidelijker geworden, maar ook welke zaken mijn opvoeding hebben beïnvloed. Wat dat betreft ben ik blij dat ik voor deze periode genoemde boeken heb kunnen en mogen lezen.