De pet van Josef Mengele

Josef Mengele....Bij het lezen van de naam alleen al krijgt een mens kippenvel.  Wie wil er nu een roman over één van de meest gehate mensen op aarde lezen? Toch is het boek een echte bestseller en gingen er in Frankrijk al zo’n 270.000 exemplaren over de toonbank. Toen ik na het lezen van diverse boekrecensies verzekerd was dat dit boek weinig gruweldaden en afschuwelijke experimenten bevatte ging ik, net al de duizenden lezers voor mij, toch overslag. Wat is dat toch dat we allen zo geïnteresseerd zijn in deze beruchte kamparts?

Petje af voor de schrijver....Na het zien van diverse documentaires over de ‘Engel des doods’ bleven er vragen in mijn hoofd spoken. Kwam deze man echt uit een normaal Duits gezin? Was hij in staat om andere mensen lief te hebben? Wie hielpen hem vluchten? Bleef hij zijn leven lang in zijn ideologie geloven? Had hij nu echt een onbezorgd leven in Argentinië of bleef hij zijn leven lang op de vlucht? Journalist en schrijver Olivier Guez deed uitgebreid onderzoek naar het leven van de massamoordenaar. Zijn boek De verdwijning van Josef Mengele beantwoorde al mijn vragen. Maar het boek leerde mij eigenlijk nog veel meer; over de politieke situatie na WOII in Europa, het Péron-tijdperk in Argentinië en de wereldwijd klopjacht op oorlogsmisdadigers.

Onder de pet…… Na enige tijd op een boerderij in Beieren gewerkt (ondergedoken) te hebben werd de grond te heet onder Mengeles voeten. Een jeugdvriend hiep hem naar Argentinië tevluchten. Mengele verbleef ook enige tijd in Paraguay en Brazilië. In elk land waar Mengele aanklopt, mocht hij van regeringsleiders zonder problemen schuilen.

Met de pet rond gaan....Josef Mengele kwam uit een keurig, hardwerkend en welvarend gezin. De Mengeles produceerde landbouwmachines. Zijn familie bleef hem na de oorlog trouw. Dankzij hun financiële steun en bijdragen van sympathisanten kon Mengele in Argentinië en Paraguay overleven. In Paraguay werkte hij zelfs nog enige tijd als vertegenwoordiger van zijn eigen Duitse familiebedrijf! Simon Wiessenthal, waar zat je nou?

Hier kan ik met de pet niet bij....Mengele was getrouwd met Irene. De vrouw was op de hoogte van Mengeles rol. Na de geboorte van hun zoon Rolf bracht ze, met haar kind, zelfs een tijdje in Auschwitz door bij haar man. Ze gingen romantisch samen naar het bos en zwommen in de rivier, terwijl op de achtergrond de schoorsteen van het crematorium rookte. Irene weigerde haar man naar Zuid-Amerika te volgen en liet zich van hem scheiden. Na enige tijd trouwde hij met Martha, de vrouw van zijn overleden broer, zij was wel bereid met hem mee te gaan. Samen met haar zoon Karl-Heinz woonde ze enige tijd in Argentinië en samen vormden ze een hecht gezin. Hoe onbegrijpelijk het ook is, komt uit dit verhaal toch echt naar voren dat het meest angstaanjagende figuur uit de geschiedenis in staat was om lief te hebben.

Het deed mij goed te lezen dat het beest van Auschwitz in Zuid-Amerika als een opgejaagd dier leefde. Ik ging er van uit dat Mengele een rijkeluisleventje leidde. Hij was volgens Guez ziekelijk, paranoia en had geldzorgen. Ook zaten de Mossad en andere geheime diensten hem constant op de hielen. Het is bedroevend dat het Simon Wessenthal niet gelukt is de man te grijpen. Zijn verdrinkingsdood in 1979 vond ik veel en veel te zacht.

Intervieuw met Olivier Guez: https://www.hebban.nl/artikelen/olivier-guez-ik-voelde-perverse-vreugde-bij-het-beschrijven-van-de-ondergang-van-mengele