Fietje Fiedel

Enkele weken geleden dropte een postduif een dik pakket van Bookspot bij mijn voordeur. Ik had bij de postcodeloterij een boekspotbon van €50 gewonnen, die ik ingewisseld had voor drie mooie boeken van Martine Letterie: Scherven in de nacht, Hanna’s reis en Verboden te vliegen.

Een oorlogsverhaal maken voor jonge kinderen is ontzettend moeilijk, maar Martine Letterie is het weer gelukt! Verboden te vliegen is een origineel en heel toegankelijk verhaal geworden. We zien de oorlog door de ogen van Fietje Fiedel en haar postduiven.

De familie Fiedel woont in een dorpje in het zuiden van Nederland. Het gezin bestaat uit maar liefst 9 kleine Fiedeltjes: Marius, Fietje, Lientje, Albertje, Maarten, Irene, Aagje, Cilia en Lex. Fietje en grote broer Marius verzorgen de postduiven van vader. Fietje kan dit zo goed dat ze haar eigen duif krijgt, Charlie. Met Charlie kan Fietje zelfs praten. De oorlog heeft grote gevolgen voor de duiven.

De duiven van de Fiedeltjes maken hetzelfde mee als de Joden en zigeuners tijdens de oorlog. Eerst moeten de duiven zich laten registreren, andere huisdieren hoeven dit niet. Daarna moeten ze ingeleverd worden bij de burgemeester en komt de veldwachter controleren of niemand achtergebleven is. Uit angst voor de slechte bedoelingen van de Duitsers laten de Fiedeltjes hun geliefde duiven onderduiken in de kelder.

Letterie weet een goed beeld te scheppen van de oorlog. Er komen in het boek voldoende zaken voorbij waardoor 6 tot 9-jarige beseffen dat de oorlog een heel nare tijd is geweest. Enkele voorbeelden: Fietjes broer wordt opgepakt om in Duitsland te gaan werken, het gezin moet schuilen voor de bommen, de kinderwagen wordt in beslag genomen, kinderen uit de buurt hebben honger en de ouders van tantes onderduikkinderen keren na de oorlog niet terug.

De tekeningen in het boek zijn gemaakt door Rick de Haas. Letterie en de Haas werkten al eerder samen. Hun prachtige boek Kinderen met een ster werd in 2017 bekroond met de Zilveren Griffel. De tekeningen in het boek sluiten goed aan bij de tekst. Het boek is rijkelijk versierd met zacht getinte plaatje, vele zijn paginagroot en grappig om te zien. Wat me opviel, was dat hoofdpersoon Fietje in vijf jaar geen centimeter groter wordt en geen spatje veranderd. Mijn kleine luisteraar wist dit te verklaren; als je weinig eet, kun je ook niet groeien!

Letterie en de Haas laten een goed beeld zien van de duivensport. Het houden van duiven was in ons land lange tijd erg populair onder arm en rijk. Helaas zijn de duivenhokken tegenwoordig uit het straatbeeld verdwenen. Enkele redenen hiervoor zijn dat het houden van duiven in veel huurwoningen verboden is, ook is het een kostbare hobby geworden (medicijnen, voer, inschrijfgeld), moeten de eigenaars zich aan veel regeltjes houden en steken de laatste jaren veel vogelziektes de kop op. Wat ook niet echt bevorderlijk is, is het beeld wat dierenactivisten over de sport schetsen (helaas hebben niet alle duiven in ons land zulke lieve baasjes als Marius en Fietje). In het boek leren kinderen veel over de verzorging van de dieren én over de rol die duiven speelden tijdens de oorlog. De neergestorte Engelse Piloot droeg een postduif bij zich. Na bij de Fiedeltjes te zijn aangesterkt vloog het beest terug naar huis met een bericht voor de Engelse regering. Het is leuk dat Letterie de duivensport bij kinderen onder de aandacht brengt.

Het taalgebruik is eenvoudig en het boek leest prettig voor. Vanaf een jaar of 9 kan het boek zelf worden gelezen. Het is leuk dat Letterie wat van het Brabantse dialect overgenomen heeft (ons mam en ons pap). Het verhaal is geschikt om op school (groep 3 t/m 6) voor te lezen, bijvoorbeeld rond Bevrijdingsdag. Het is mooi om dan samen met de kinderen ook vredesduiven te knutselen of een duivenhouder op het schoolplein uit te nodigen. Enkele jaren terug heb ik onze eigen (vredes)duiven losgelaten op het schoolplein. De kinderen vonden het prachtig! 

Foto 1: Een schilderij van ons eigen duivenhok.

Foto 2: Vredesduiven loslaten op het schoolplein.

Youtube: De oude duif Jules vertelt over een wedstrijd die hij ooit heeft gevlogen: van Bordeaux naar huis.

Bookspot en de Postcodeloterij bedankt voor de mooie boeken!