Wie de laatste twee weken de boekenblog ‘Word Hebban Boekblogger’ een beetje gevolgd heeft, weet dat de nieuwbakken boekenbloggers ‘klusjes’ aan het opknappen zijn. Uit een reeks titels mogen we een boek kiezen dat we aansluitend in een artikel op onze blog bespreken. De titels die tijdens de eerste week gelanceerd werden, zijn vrij onbekend, ondertussen zitten er bekendere dingen tussen, zag ik gisteren. De zin om een tweede klusje aan te vatten was er dus al nog vooraleer het eerste goed en wel uit de startblokken gekomen was.

‘Leven onder de rode ster’ dus, van Milena Tzankova, een Nederlandse kunstenares die oorspronkelijk uit Bulgarije komt. Het verhaal speelt zich dan ook grotendeels af in Bulgarije en beslaat de periode van net na WO II, toen het land onder de invloed van de Sovjet-Unie kwam, tot eind jaren tachtig, wanneer er met de val van de Berlijnse muur een eind komt een bijzonder triestige periode in de twintigste eeuw.

Wie mij een beetje kent, weet dat ik met dit boek nogal buiten mijn comfortzone ga. Geschiedkundige boeken waren in het verleden nooit mijn ding, ik las ze heel af en toe, omdat het moest, zo bijvoorbeeld ‘Het bezoek van de lijfarts’ van P.O. Enquist. Dat boek bleek echter een enorme meevaller te zijn, zodat ik dit soort boeken niet langer schuw.

‘Leven onder de rode ster’ dus. Een boek dat slechts 199 bladzijdes telt en uiteindelijk een heel andere leeservaring werd dan ik had verwacht.

Hoofdpersonage van het boek is Martha, maar we maken eerst kennis met haar ouders en grootouders, mensen die bewust het begin van het communistische bewind in Bulgarije meegemaakt hebben, een periode gesymboliseerd door een rode ster. Het aanzicht van Sofia veranderde drastisch, monumentale gebouwen werden vernietigd en op hun plaats verschenen kopieën van de Oost-Europese architectuur.

Martha zelf is kunstenares in opleiding (ze tekent, schildert en fotografeert) en kan zich absoluut niet vinden in een socialistisch regime. Ze ziet haar toekomst in een echt vrij land, ergens in het Westen. Ze heeft dan ook de grootste moeite met de ‘nieuwe goden’ Marx, Engels en Lenin, die in de jaren 40 hun intrede deden in Bulgarije.

‘Leven onder de rode ster’ is eigenlijk een liefdesverhaal. Het is ook het verhaal over het opgroeien van adolescenten. We lezen over de mannen in Martha’s leven en over haar strijd om toegelaten te worden tot de kunstacademie, talent alleen is namelijk niet voldoende.

Voor een praktijkstage komt Martha uiteindelijk in Polen terecht. Pas dan, naar het einde van het boek toe, lees je over verzet tegen het heersende regime, over het Poolse Solidarność. Pas dan worden voor het eerst termen als IJzeren Gordijn gebruikt. Polen komt in opstand tegen het heersende regime, terwijl Bulgarije nog altijd over de vriendschap met de USSR spreekt. Even later belanden we samen met Martha ook nog in Duitsland, toen er dus nog over de DDR en de BRD gesproken werd. Meteen zijn we bij het eind van het boek aanbeland en krijgt de lezer nog net mee dat de Berlijnse Muur valt, wat het begin van een nieuw tijdperk zal markeren.

Afsluitend zou ik willen zeggen dat ik dit boek met drie sterren zal beoordelen. Voor een vierde ster had het aandeel geschiedkundige en politieke informatie echt groter moeten zijn. De bladzijdes waarop nu feiten en informatie te vinden waren, kon je op de vingers van twee handen tellen. Vlot leesbaar boek, dat dan weer wel. Het blijkt echter nog maar eens hoe misleidend de tekst op de achterflap van een boek kan zijn …