Bestsellerauteur Jussi Adler-Olsen: ‘Ik vind schrijven eigenlijk helemaal niet leuk’
‘Ik realiseerde me dat te veel mensen Serie Q zouden missen.’
Nummer 10 zou de laatste zijn uit Serie Q, zei de Deense bestsellerauteur Jussi Adler-Olsen in een eerder interview met Hebban in 2022. Wat hij toen nog niet wist, was dat hij op zoek zou gaan naar zijn opvolger. 'Ik realiseerde me dat veel mensen wereldwijd de serie zouden missen', vertelt de schrijver. 'En ik vond het einde van het tiende deel toch wel heel geschikt om op voort te borduren. Ik was er klaar voor om verder te gaan.'
Adler-Olsen ging op zoek naar een schrijver om het stokje aan over te dragen. Hij vond er zelfs twee. 'Ik heb allerlei schrijvers uit Denemarken en Zweden bestudeerd', vertelt hij. 'Toen ik het duo Line Holm en Stine Bolther op het oog kreeg, duurde het nog een half jaar voordat ik zeker wist dat zij de geschikte kandidaten waren. Het zijn goede schrijvers en ze hebben een groot netwerk. Maar het belangrijkste is dat ze goed weten hoe het er aan toegaat in de misdaadwereld, meer dan anderen.'
Nadat hij enkele boeken van het Deense schrijversduo had gelezen, belde Adler-Olsen hen in 2021 op met de vraag of zij zijn wereldwijd populaire serie wilden voortzetten. 'Ze waren in shock', lacht hij. 'En ze wilden er ook wel even over nadenken. Een van hen zou haar baan moeten opzeggen en ze maakte zich zorgen of ze dan nog wel genoeg zou verdienen. Ik lachte en zei dat ze zich daar geen zorgen over hoefde te maken.'
Dode zielen zingen niet
Jussi Adler-Olsen, Line Holm, Stine Bolther, vertaald door Kor de Vries
Carl Mørck is klaar met de politie. Hij heeft afdeling Q verlaten en probeert zijn draai te vinden als auteur wanneer hij in het bezit komt van een verontrustende geluidsopname. Een oudere vrouw is vier jaar eerder bijna vermoord door haar man, die daarna zelfmoord heeft gepleegd. De zaak is als opgelost bestempeld, maar de geluidsopname onthult dat het echtpaar niet alleen was toen het misdrijf plaatsvond.
Carl gaat langs bij zijn oude vrienden van afdeling Q, Rose Knudsen en Hafez el-Assad, die na zijn vertrek het humeur erin proberen te houden in de kelder onder het hoofdbureau van politie. Het ophelderingspercentage daalt en de sfeer wordt er niet beter op als hun chef een nieuwe collega introduceert, de mysterieuze Deens-Franse politieagente Helena Henry. Rose is ervan overtuigd dat Helena iets voor hen verborgen houdt en begint haar eigen onderzoek naar de vrouw, die ogenschijnlijk geen verleden lijkt te hebben.
Niet zomaar een serie
De drie begonnen aan de ontwikkeling van Dode zielen zingen niet, het elfde deel van Serie Q. 'We werden steeds hechter en in 2022 waren we er klaar voor om de samenwerking vast te leggen in een contract', vertelt Adler-Olsen. Vervolgens begonnen de drie met het uitwerken van de plot, ze dachten na over de personages en welke elementen wel of niet in het boek zouden belanden. 'Helaas werd ik plotseling ziek, heel erg ziek. Ik heb een half jaar in het ziekenhuis gelegen, dus ze hebben het schrijfproces zonder mij moeten doen. Na enkele maanden lieten ze me lezen wat ze tot dan toe geschreven hadden en ik was erg onder de indruk. Het voelde alsof we onze eigen afdeling Q waren geworden.'
Bolther en Holm kwamen iedere twee maanden langs om te laten lezen wat ze geschreven hadden. 'Ik had wel correcties en suggesties,' zegt Adler-Olsen, 'maar ze namen de tips van me aan. De samenwerking verliep echt vlekkeloos. En ze zijn echt goede schrijvers. Ik heb vooral meegedacht aan Dode zielen zingen niet, maar er eigenlijk niets aan meegeschreven.' Dat desondanks zijn naam als grootste op de cover prijkt, vindt hij geen bezwaar. 'Mijn naam zal altijd als grootste op de cover staan', lacht hij.
Met tien eerdere titels, vertalingen in meer dan veertig talen en een Netflix-remake, laat Adler-Olsen ook niet zomaar een serie na. 'Het gaat heel goed, ook met dit nieuwe deel', zegt de schrijver. 'Ik heb altijd in mijn hoofd gehad dat deel tien het laatste zou zijn, dus ik heb nooit durven hopen dat deel elf ook zo goed zou worden. Door mijn ziekte kon ik minder betrokken zijn en was het plot grotendeels van Bolther en Holm. Nu werken we aan een nieuw deel en daar ben ik meer bij betrokken. Het wordt meer mijn plot, maar zij gaan het schrijven.'
'Het voelde alsof we onze eigen afdeling Q waren geworden.'
Grote thema's
Fans van Serie Q zullen weten dat niet alleen misdaden worden opgelost, maar dat ook in vrijwel elk deel maatschappelijke thema’s spelen op de achtergrond - zoals de pandemie in Natriumchloride. 'In dit nieuwe deel is machtsmisbruik het grote thema, maar ook individualisme en kapitalisme', zegt Adler-Olsen. 'Door die drie zaken is het vreselijk gesteld met het klimaat, omdat iedereen maar meer en meer wil. Het draait alleen maar om geld. Ook de oorlogen in Oekraïne en Gaza draaien om meer land en meer geld verwerven. Het is vreselijk wat er gaande is.'
Over de grote thema’s van deze tijd voert hij ook discussies met zijn nieuwe coauteurs. 'We praten over hoe onze regering zou moeten reageren op meneer Poetin en meneer Trump', vertelt de schrijver. 'De meeste mensen in Denemarken hebben er niet veel last van, maar sommigen zijn er erg door aangedaan. Zo zijn mijn zoon en zijn vrouw naar Spanje geëmigreerd. Soms ben ik blij dat ik al oud ben, omdat ik niet hoef mee te maken welke ellende de wereld nog te wachten staat. Maar ik maak me grote zorgen voor mijn kleinkinderen.'
Die zorgen zet hij om in creatieve oplossingen voor problemen: zo vertelt de schrijver enthousiast over energieneutrale woningen die hij ontwikkelde en de manier die hij bedacht om zoet water in de woestijn te krijgen. 'Ik heb geprobeerd mijn ideeën zo weg te geven, maar niemand luistert. Ik wil niet alleen maar geld verdienen, maar ook iets goeds doen voor de mensheid.'
Iets goeds
Het goeds voor de mensheid ligt misschien niet in de technische oplossingen die Adler-Olsen bedacht, maar wel in de spiegel die hij mensen voorhoudt in zijn boeken. Al was dat aanvankelijk niet zijn motivatie om voor het schrijverschap te kiezen. 'Ik besloot schrijver te worden toen ik vader werd', zegt hij. 'Dan kon ik thuiswerken en voor mijn zoon zorgen, ook al was dat voor een man niet gebruikelijk in Denemarken in die tijd. Maar ik vond het ook fijn dat ik kon uitslapen en de hele dag in mijn pyjama kon rondlopen.'
Niet alleen in interviews, maar ook in zijn boeken stopt Adler-Olsen humor - ondanks de gruweldaden die erin voorkomen. 'Humor is het belangrijkste in het leven', zegt de schrijver. 'Lachen zorgt ervoor dat er allemaal goede hormonen vrijkomen. En in mijn boeken zorgt het ervoor dat lezers gemakkelijker de zwaardere hoofdstukken tot zich kunnen nemen. Ik zou niet het leven van een gemiddelde misdaadthriller willen leven.'
En het leven van een misdaadschrijver, gaat hij dat missen? 'Nee, helemaal niet! Ik heb schrijven nooit leuk gevonden', lacht hij. 'Het proces dat eraan voorafgaat wel; de plot bedenken, personages creëren, de sfeer. Schrijven zelf is hard werken. Nu kan ik dat gelukkig loslaten en het aan de andere twee overlaten.'
De Serie Q-boeken
Auteursafbeelding: © Tine Harden via uitgeverij Prometheus
