Jelmer Jepsen: Calimero-effect

Meteen maar even met de deur in huis. Amanda, de hoofdpersoon uit mijn gelijknamige nieuwe roman (Xander Uitgevers, maart 2017) is elf jaar en rookt als een ketter. Ik heb daar al één boze mail over gekregen. Mensen waarschuwen mij dat dit er meer zullen worden zodra het boek in de winkels ligt. Dit knaagt aan me. Want wat ik mij nu al weken afvraag: met het creëren van een rokend meisje van elf als hoofdpersoon heb ik toch niet iets heel raars bedacht? Of wel, en ben ik gewoon helemaal out of tuts met de werkelijkheid?

Het is aannemelijker dat mijn verbazing vooral met mijn eigen rookgeschiedenis van doen heeft. Als ik het mij goed herinner, kocht ik mijn eerste pakje sigaretten op mijn tiende, samen met twee vriendjes waarmee ik vijf minuten daarvoor een lege krat bier uit een tuin had gestolen, en ingeleverd had bij de supermarkt ('Het is voor de zieke buurvrouw') om zo het geld voor de toen al loeidure tabak (drie gulden tien) veilig te stellen ('Ja, die sigaretten zijn ook voor de zieke buurvrouw.').
Het eerste trekje was spannend, maar daarna was de lol er jammer genoeg best wel snel af. Toch ging ik door met roken, niet aan de lopende band, maar af en toe. Het pakje sigaretten verstopten we onder een steen naast de school, en zo om de dag gingen we erheen om er een sigaret uit te pakken.

Het ging niet om stoer doen, of erbij horen. Het ging achteraf gezien, denk ik, gewoon om heel erg graag volwassen willen zijn. Mijn leraar van groep zeven wees met een brandende camel zonder filter in zijn ene en de aanwijsstok in de andere hand verveeld de Groningse en Friese steden aan ('Hoogezand-Sappermeer, Stadskanaal, Appelscha.'), en in de bussen en treinen zag het in die tijd nog niet zwart van de mensen, maar van de dikke slierten rook die iedereen dolgelukkig de ruimte in blies.

Ja, ik denk dat ik dat ook wilde, meedoen met de volwassenen, gewoon omdat zij het ook allemaal deden, en nu ik dit zo opschrijf begrijp ik ineens mijn fascinatie met Calimero van destijds. Zij zijn groot en ik is klein, en dat is niet eerlijk, o nee!
Dat moet het geweest zijn. Dat was waarom ik wilde roken, al wist ik dat op dat moment natuurlijk niet. Hoe zelfbewust kun je zijn als jochie van tien met een grote bril op je neus en de constante aanwezigheid van schaafwonden op je knieën?

Ik denk dat ik mijn naïviteit van toen ook aan Amanda wilde meegeven. Ik weet het eigenlijk wel zeker. Haar kneden tot een onschuldig, onwetend meisje, was wellicht de enige manier om haar geloofwaardig aan het roken te krijgen.

Eigenlijk is het roken van Amanda nog het minst choquerende in het boek (Joehoe, kom maar door met die boze mails!), maar door dit feit meteen aan het begin van het boek al bij de lezer naar binnen te duwen, hoop ik vanaf pagina 1 een vertelomgeving te scheppen waarin niemand meer van wat dan ook opkijkt. Want ik denk dat de lezer bij dit boek wel in iets mee moet gaan. Amanda is geen sprookje, maar het verhaal speelt zich ook niet af in de werkelijke wereld. Toch moet de lezer alles doodnormaal vinden. Het is eigenlijk hoe ik constant het leven ervaar.  

P.S.: ik ben een maand geleden gestopt.

Jelmer Jepsen 

Over Amanda:
Amanda White is elf jaar oud, maar voelt zich amper kind. Haar moeder is jaren geleden vertrokken en haar vader is dood. Dat laatste probeert ze voor iedereen te verbergen. Een tamme boa constrictor is haar enige gezelschap.

In een wanhopige poging haar moeder terug te vinden, begint Amanda aan een wonderlijke reis door Florida, maar als de media hier lucht van krijgt is ze binnen no-time wereldnieuws. Alle blikken zijn gericht op het meisje dat alleen door de straat trekt. Zullen Amanda en haar moeder ooit herenigd worden en zal Amanda de erkenning vinden die ze zoekt?

Benieuwd naar Amanda ?

Lees hier een fragment