Christopher Paolini: 'Ik vind ons universum geweldig en verbazingwekkend'
Auteursfoto: © Immanuela Meijer via Meulenhoff Boekerij
Kira Navárez werkt als xenobioloog op een ruimteschip. Het is haar taak om nog niet gekoloniseerde planeten te inventariseren en te kijken of ze bruikbaar zijn voor mensen. Na jaren trouwe dienst is Kira het constante ruimtereizen en gescheiden zijn van haar vriend Alan zat. Ze is klaar om haar carrière vaarwel te zeggen en te gaan settelen.
Voor het zover is, heeft Kira echter nog een laatste planeet te inventariseren. Het is een routinemissie en ze is als het goed is binnen een paar dagen terug bij Alan. Maar eenmaal op de planeet aangekomen gaat het mis. Kira valt, scheurt haar beschermende pak en raakt per ongeluk een onbekend object aan – het gevaarlijkste wat je tijdens de exploratiemissie kan overkomen. Niet veel later wordt ze gevonden door een collega en mee teruggenomen naar het ruimteschip. Maar er is iets in haar gewekt…
Nog op de ziekenboeg neemt datgene wat zich in Kira heeft genesteld de controle over en stort zich op haar collega’s. Kira is de enige overlevende. Al haar vrienden en collega’s zijn dood. Zo -begint een intergalactische race tegen de klok om de kracht die in Kira huist een halt toe te roepen – en te ontdekken wie erachter zit.
Zodra de Skypeverbinding is gelegd en de eerste begroeting is gedaan, begint Paolini de titels in mijn boekenkast achter me op te noemen: 'Hey is that Lord of the Rings?' Een sympathieke start van het interview.
Quarantaine
In het openingsdeel van Slapen in een zee van sterren komt hoofdpersoon Kira in een quarantaine terecht omdat ze een gevaarlijke alien-substantie heeft aangeraakt die haar vrienden het leven kostte. Dat resoneert natuurlijk met de huidige pandemie, lockdowns en quarantainemaatregelen over de hele wereld. Paolini legt uit dat de huidige pandemie hem niet erg verbaast, hoe naar het ook is. 'Ik herinner me dat zelfs al in de negentiger jaren er waarschuwingen van gezondheidsexperts waren dat onder andere door onze reisgewoonten een pandemie eigenlijk onvermijdelijk zou zijn.'
Hij heeft veel opmerkingen gekregen van vroege lezers van het boek – compleet met citaten – over Kira's quarantaine, die er allemaal op neerkwamen dat dit in het huidige tijdsgewricht heftig binnenkomt. 'Boy this strikes home, I can relate to this!' Wat het extra opvallend maakt, is dat hij deze scènes al jaren geleden schreef.
Later gaat het verhaal een heel andere kant op dan onze corona-pandemie, maar het is interessant dat het nu zo relevant is. Paolini is al in 2013 begonnen met het schrijven van dit verhaal. Hij heeft veel moeten herzien omdat de eerste versie niet naar tevredenheid was, maar het openingsdeel is grotendeels hetzelfde gebleven. Dat komt ook omdat juist de opening en hoofdpersoon Kira hem helder voor ogen stonden.
Kira is een heel ander personage dan de jongen Eragon uit de gelijknamige fantasyreeks. Eragon was een adolescent, die bezig was met opgroeien. Kira is iets ouder, heeft een baan, een carrière en doelen, en reageert daarom heel anders dan Eragon. 'Ik ben blij met Kira, ze is zo geworden als ik haar bedoeld had. Ik krijg verhaalideeën van beelden en ik moest op zoek naar wie Kira was vanaf de eerste keer dat ik haar voor me zag.'
Worstelen met Slapen
In het nawoord van het boek schrijft Paolini over de worsteling met Slapen in een zee van sterren. Hij geeft zelfs toe dat hij een beetje overmoedig was geworden over het schrijven van een boek. Hij licht toe dat elk boek zijn eigen uitdagingen heeft en dat wat je geleerd hebt over het schrijven van het ene (Eragon en vervolgen) niet noodzakelijkerwijs van toepassing is op een ander. Daar kwam bovenop dat hij nog midden in het schrijven van de 'Erfgoed'-serie zat – in totaal meer dan twaalf jaar – waaraan hij begonnen was als adolescent van 15. Voor de Eragon-boeken was het niet nodig om zoveel te plotten en uit te werken als bij een nieuw project, dus de vaardigheden die nodig zijn om een volledig nieuw verhaal uit te werken waren roestig. 'Toen ik aan Slapen in een zee van sterren begon moest ik opnieuw leren hoe ik een verhaal moest bouwen, moest vertellen. Het nadeel is dat ik enorm koppig ben. Ik dwong mezelf om de eerste versie helemaal af te schrijven, ook al voelde ik dat het niet werkte. Dat was echt een foute aanpak.' Hij heeft veel van de ervaring geleerd – en denkt niet dat hij ooit die fout nog eens zal maken – maar dat betekende dus wel dat hij alles moest herschrijven waarvan hij eigenlijk al wist dat het niet klopte. Dat was één van de redenen waarom het zo'n zes jaar heeft geduurd om dit boek te schrijven.
'Ik dwong mezelf om de eerste versie helemaal af te schrijven, ook al voelde ik dat het niet werkte. Dat was echt een foute aanpak.'
Wetenschap en technologie
Een andere reden was dat Paolini een vol jaar heeft gedaan over het uitwerken van de wereld en vooral de wetenschap en technologie in zijn universum. Een van de appendices aan het eind van het boek gaat daar over. Hij heeft heel goed nagedacht over wat hij wel en niet wilde dat er in zijn wereld mogelijk zou zijn. 'Als je de technologie in een sciencefictionboek gaat uitwerken, moet je veel beslissingen nemen. Daarbij moet je kiezen waar je op gaat focussen, wat de problemen zijn waarover je het wilt hebben en hoe die zich in onze toekomst gaan manifesteren.'
Paolini heeft veel research gedaan, onder andere over computers en welke kant het daarmee op zou kunnen gaan. 'Hoe meer ik over kunstmatige intelligentie (AI, artificial intelligence, red.) las, hoe meer ik het gevoel kreeg dat het veel moeilijker zal worden om échte AI te ontwikkelen in computers. Volgens mij heeft dat te maken met de structuur van hersenen versus computers. Ik vraag me echt af of het mogelijk zal zijn om zonder neuronen en andere biologische structuren tot intelligentie te komen.'
Daarom is er in Slapen geen sprake van AI of een technologische singulariteit die de werkelijkheid onherkenbaar zou veranderen. Er zijn meerdere intelligente wezens en ook zogenaamde 'scheepsbreinen', die feitelijk doorgegroeide en -ontwikkelde mensenhersenen zijn, maar de 'pseudo-intelligenties' die helpen met het besturen van ruimteschepen, zijn hulpmiddelen, geen echte AI.
'De meeste tijd is gaan zitten in het uitdenken van een methode om sneller dan het licht te kunnen reizen, zonder dat dat volgens de natuurkundige wetten (zoals we ze nu begrijpen) de mogelijkheid van tijdreizen zou openen. Ik wilde echt niet dat mijn ruimteschepen ook tijdmachines zouden worden.' Daarom wilde hij een andere sneller-dan-het-licht methode, iets wat niet eerder gedaan was in de grote series zoals Star Wars, Star Trek en Battlestar Galactica, en die de wetten van de natuurkunde niet zou breken. 'Ik vind het OK om die wetten te buigen, maar ik wil ze niet breken.' Dat bleek - uiteraard - heel moeilijk, vooral ook omdat hij geen fysicus is (al heeft hij dat altijd wel een interessant veld gevonden en heeft hij overwogen physics te gaan studeren).
Paolini vindt het jammer dat hij er niet meer zal zijn om alle mogelijkheden van de toekomst te kunnen zien. 'Ik ben misschien te optimistisch, maar ik denk dat we vlak bij het moment zijn dat een mensenleven drastisch verlengd zal kunnen worden.' Hij vindt het frustrerend dat hij dat waarschijnlijk op een haar na gaat missen. 'Ik vind ons universum verbazingwekkend en geweldig en zou er veel meer van willen zien en weten. Daarom trekt sciencefiction mij ook zo aan.'
Fantasy versus sciencefiction
'Dit is natuurlijk een generalisatie, maar fantasy is vooral een nostalgisch genre, waar ik erg van houd, en sciencefiction is een genre dat naar de toekomst kijkt, wat ik erg interessant vind.'
Paolini is van nature zeer optimistisch. Nu is de wereld nogal in oproer, met grimmige ontwikkelingen in de politiek, gezondheid en veiligheid. Paolini onderhoudt zijn positiviteit onder andere door te lezen over geschiedenis. 'Stel je voor dat je in de Tweede Wereldoorlog leefde en dat ze toen onze social media hadden gehad. Ik denk dat men er dan echt van overtuigd zou zijn geweest dat de wereld letterlijk aan het eind was en dat het nooit meer beter zou worden. Niet om de huidige situatie te bagatelliseren, maar overal ter wereld is de levensstandaard nog nooit zo hoog geweest als nu, hoe akelig onze wereld nu ook lijkt.'
'Ondanks alles wat er nu speelt, is de wereld vooruit gegaan sinds ik een kind was in de jaren negentig: technologie, wetenschap, kunst, ontwikkeling. Daarom ben ik optimistisch.'
Paolini ziet veel opmerkingen online, vooral van jonge mensen, die vinden dat de mens inherent slecht is vanwege de manier waarop we omgaan met onze omgeving en hoe wij ons over de wereld hebben verspreid. Paolini is het daar niet mee eens. 'Natuurlijk zijn we verantwoordelijk voor onze daden, maar de mensheid gedraagt zich niet anders dan alle andere vormen van leven: we breiden uit, op zoek naar voorspoed. We moeten leren dat te beheersen, omdat we beperkte ruimte hebben op deze planeet, maar om te zeggen dat uitbreiden slecht is, vind ik bijna opzettelijke onwetendheid over hoe leven werkt.'
Vroeger bestond er altijd een grens, een witte plek op de kaart, waar je als groep of persoon naar toe kon als je iets anders wilde, waar je een land, een stad of een religie kon beginnen. Die vrijheid bestaat nu niet meer, vindt Paolini, en dat zou wel eens schadelijk voor de menselijke psychologie kunnen zijn. 'Daarom vind ik het zo belangrijk dat we verder komen dan deze planeet: om onze soort te beschermen en om meer ruimte te krijgen om ons nog verder te ontwikkelen. Ik houd van de aarde, meer dan ik kan vertellen, maar ik zou direct meedoen aan een initiatief om tot buiten onze wereld uit te breiden.'
Fractalverse
Slapen in een zee van sterren is het eerste boek in Paolini's Fractalverse. In deze wereld wil hij al zijn niet-fantasyverhalen situeren en niet alleen sciencefiction, ook verhalen die in het nu spelen. 'Ik ben gefascineerd door de wereld om me heen. Het schrijven van fantasy en sciencefiction is voor mij een manier om de vragen waar ik mee worstel te onderzoeken. Een verhaal dat in onze huidige realiteit speelt is een andere manier om dat te doen. Ik hou van het lezen van allerlei soorten genres en verhalen en wil die ook schrijven.'
Naast alle Fractalverse-verhalen die hij wil schrijven – niet per sé vervolgen op Slapen – ziet hij zichzelf zeker ook terugkeren naar fantasy. Hij heeft meerdere ideeën voor verhalen en boeken in de Eragon-wereld, maar ook fantasyverhalen die daar niet in passen. 'Als je zo lang in een wereld schrijft, wordt de achtergrond en invulling van die wereld steeds rijker. Het wordt meer en meer verleidelijk om daar te blijven. Maar ik wil ook andere dingen doen.'
Boekentips
Voor Hebban moeten we natuurlijk leestips vragen en Paolini geeft een lijstje per genre. Voor fantasy begint hij – natuurlijk – met In de ban van de ring van J.R.R. Tolkien en andere klassiekers: het Mabinogion-vierluik van Evangeline Walton (een hervertelling van de mythologie van Wales, prachtig geschreven), Gormenghast van Mervyn Peake, De Worm Ouroboros van E.R. Eddison (ingewikkeld, maar de moeite waard) en de Aardzee-boeken van Ursula LeGuin, maar er zijn er veel meer. In sciencefiction noemt hij Duin van Frank Herbert als een van zijn all time favorites, de Hyperion-serie van Dan Simmons, Rendez-vous met Rama van Arthur C. Clarke en het werk van Octavia Butler. 'En ik zou ook willen noemen - al vindt niet iedereen het sciencefiction - Smilla's gevoel voor sneeuw van Peter Høeg. Het is technisch gezien sciencefiction of eigenlijk speculatieve fictie.'
Chiara de kat komt op dat moment even door het beeldscherm lopen. 'Ze houdt me gezelschap als ik schrijf,' zegt Paolini met een grijns. Ze staat ook prominent op zijn website. Dan schiet hem nog een belangrijke sciencefictiontip te binnen: 'Iain M. Banks! "The Culture"-serie. Er zit een eerbetoon aan hem in het boek. Banks gaf zijn ruimteschepen altijd enorm gewichtige namen. Daarom zit er een schip in Slaap dat "Surfeit of Gravitas" heet (vertaald als "Bittere Ernst", red.).'
'Eat the path'
Paolini vond het leuk om nog veel meer verwijzingen naar andere boeken en verhalen in Slapen in een zee van sterren op te nemen. Herken je bijvoorbeeld waar het gedicht 'The Farthest Shore' naar verwijst? Of de Wolkensteden van Venus (Cloud Cities)? Of wat moeilijker: 'Had she/he/it a mouth, they would have screamed.' ('Als ze/hij/het een mond had gehad, zou er een schreeuw hebben geklonken.'). Laat het ons weten in de comments onder het interview. Dit is slechts het topje van de ijsberg, want er komen ook 'blasters' in voor en de term 'live long and prosper' wordt gebezigd, om maar twee voorbeeldjes uit grote films en tv-series te noemen. Hij gaf zichzelf hier toestemming voor omdat het verhaal zich in onze toekomst afspeelt en personages films – in hun tijd superklassiekers – als Star Wars of Aliens zouden kunnen kennen. Paolini's liefde voor het genre klinkt heel duidelijk door in het boek.
Het interview sloten we af met de traditionele foto van de interviewer met de auteur, alleen nu via Skype. Op mijn 'live long and prosper' antwoordde Christopher Paolini: 'As one of my characters would say: "Eat the path".'
Slapen in een zee van sterren is op 6 oktober verschenen bij uitgeverij De Boekerij.
Leesfragment
Is de sciencefictionroman Slapen in een zee van sterren, vertaald door Niels van Eekelen, Mechteld Jansen en Jonas de Vries, een musthave voor jou? Hieronder lees je een sneak preview van de roman; ook kun je direct meedoen aan de winactie.
Winactie
Smaakt het interview met Christopher Paolini naar meer? Hebban mag van uitgeverij Meulenhoff Boekerij vijf exemplaren van Slapen in een zee van sterren weggeven. Als jij het nieuwste boek van de Eragon-auteur aan je collectie toe wilt voegen, doe dan mee aan de winactie!
