De Leesclubassistent | Afscheidstournee

Het boek: De afscheidstournee

De wereldberoemde violist en componist Nicolò Paganini overlijdt in 1840 in Nice. Zijn veertienjarige zoon Achille blijft achter. De als ‘duivelskunstenaar’ bekendstaande Paganini heeft geweigerd in zijn laatste levensdagen zijn zonden op te biechten en mag niet in gewijde grond begraven worden. Dat zadelt de jonge Achille op met een taak die zijn leven zal beheersen: eerherstel realiseren voor zijn vader en met name een graf regelen dat de zo populaire musicus waardig is.

Gedurende ruim vijftig jaar sleept Achille het lijk van zijn vader mee, van Nice naar Genua en vervolgens naar Parma. Daar leidt hij met zijn vrouw en uiteindelijk acht zonen lange tijd een weliswaar gelukkig familieleven, maar ook een leven dat in het teken staat van zijn beroemde vader.

Komt Achille er wel aan toe om een eigen leven te hebben?

De auteur: Vrouwkje Tuinman

Vrouwkje Tuinman is op 14 september 1974 geboren in ’s-Hertogenbosch. Aan de Utrechtse universiteit studeerde ze Algemene Letteren en Muziekwetenschap.

Haar eerste boek is de in 2004 verschenen dichtbundel Vitrine, die een jaar later werd gevolgd door de roman Grote acht. Dit patroon van een dichtbundel die een jaar later gevolgd wordt door een roman herhaalde zich in 2007-2008 met de publicatie van respectievelijk Receptie en Buurvrouw. De dichtbundel Wat ik met de sleutel moet (2011) is geschreven voor een jonggestorven goede vriend. Over dood en rouw gaat het ook in de twee sindsdien verschenen romans De rouwclub (2013) en Afscheidstournee (2016). Diverse van haar boeken werden voor kleinere literaire prijzen genomineerd. In 2010 kreeg ze voor haar oeuvre tot dat moment de Halewijnprijs van de stad Roermond.

Samen met onder anderen dichter Ingmar Heytze nam Tuinman in 1996 het initiatief voor de Stichting Poëziecircus, die in Utrecht allerlei evenementen organiseert om poëzie een podium te geven. Met Heytze stelde ze tevens enkele bloemlezingen samen. Tuinman schrijft momenteel ook literatuurrecensies in Trouw.

Meer over Vrouwkje Tuinman
Auteurswebsite
Werk van Vrouwkje Tuinman in de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse letteren

Discussietips

1. Welk beeld heb je gekregen van Achille?

2. Is Achille voor jou een aansprekende hoofdfiguur? Waarom wel/niet?

3. Welke rol vervullen de twee portretten van Achilles beroemde vader in het trappenhuis van zijn woning?

4. ‘In zekere zin begint je leven nu pas,’ zegt Germi tegen Achille als zijn vader overlijdt. Op pagina 36 schrijft Tuinman vervolgens: ‘Hij had het juist gehad. En hij had het mis gehad.’ In welke opzichten heeft Germi gelijk/ongelijk gekregen?

5. Wat is de functie van de bijen die in de roman voorkomen?

6. Zowel Achille als zijn vader schreven een brief aan Achilles moeder Antonia. Geen van hen meldt de ander wat er in zijn brief stond (p. 127). Wat denk jij dat beiden geschreven hebben?

7. Welke invloed hebben Paolina en Edvige op Achille?

8. In Londen worden Achille en Paolina geconfronteerd met een schilderij en een wassen beeld van Paganini. Hoe ervaart Achille deze ‘afbeeldingen’ van zijn vader?

9. Hoe zie je de relatie tussen Achille en zijn zoon Attilio? Er zijn diverse verbale confrontaties tussen beiden in de roman. Bij wie ligt je sympathie/begrip? Waarom?

10. Welke positie neemt Achilles zoon Luigi in, in relatie tot zijn vader, grootvader en broer Attilio?

11. Als Achille terugkijkt op zijn leven, komt er nogal wat zelfkritiek in hem op. Wat vind je van zijn oordeel over zichzelf?

12. In hoeverre lijken Achille en Edvige op elkaar?

13. Tuinman vertelt de geschiedenis over het algemeen in vrij korte fragmenten, waarbij ze veel schakelt tussen Achilles (volwassen) leven en het leven van zijn beroemde vader. Hoe heb je die afwisseling ervaren?

14. Hoe denkt Achille over de kerk en de vertegenwoordigers daarvan?

15. ‘Was Achilles leven anders verlopen als hij had kunnen liegen?’ (p. 228). Wat is jouw antwoord op die vraag?

16. In een interview met Erik Jan Harmens (podcast op Literatuurplein, zie hieronder) werpt Tuinman de vraag op of Achille een onvolkomen of een goed leven heeft geleid. Is dienstbaarheid een ambitie in het leven die niet erkend wordt en was Achille gelukkig? Heeft hij zichzelf kunnen zijn of heeft hij zichzelf tekort gedaan? Wat denk jij?

17. Aan het slot van bovengenoemd interview vertelt Tuinman dat ze graag schrijft over lichamelijk verval. Hoe heb jij haar beschrijvingen van dit aspect ervaren?

18. De flaptekst noemt Afscheidstournee een roman die bovenal de vraag stelt hoe je verder leeft zonder afscheid te kunnen nemen. Ligt daar voor jou ook de kern van het boek? Zo niet, wat staat er voor jou centraal?

Achtergronden

Podcast Literatuurplein: Erik Jan Harmens in gesprek met Vrouwkje Tuinman over Afscheidstournee
Nooit meer slapen (VPRO radio): Interview met Vrouwkje Tuinman over Afscheidstournee
Uitgebreide Engelstalige pagina op Wikipedia over de beroemde Paganini, met onder andere afbeeldingen van zijn uiteindelijke graftombe en ‘Il Cannone’, zijn beroemde viool
Op YouTube vind je talrijke uitvoeringen van werk van Paganini, onder andere ´Le Streghe´ en de ´Capriccio´s´ die in de roman worden genoemd.

De Leesclubassistent

Lezen is leuk, leerzaam, ontspannend en verrijkend. Dat weten we allemaal. Met anderen praten over boeken in een leesclub biedt voor veel mensen nog wat extra. Je leest boeken die je misschien zelf niet had uitgekozen en doet nieuwe ontdekkingen in gesprekken met anderen. De Leesclubassistent helpt je besprekingen voor te bereiden met discussietips en achtergrondinformatie bij recent verschenen boeken. Het zijn suggesties die aanknopingspunten bieden voor een gesprek, de vragen zijn zeker niet bedoeld als checklist die je af moet handelen. Hopelijk dragen ze bij aan mooie discussies in je leesclub!

Frank Hockx verzorgt de informatie op De Leesclubassistent. Hij was van 2001 tot 2016 hoofdredacteur van Boek-delen, het tijdschrift voor leesclubs. Daarnaast was hij jarenlang hoofdredacteur van de databanken LiteRom (literaire recensies uit dag- en weekbladen) en Uittrekselbank (de naam spreekt voor zichzelf), die in alle Nederlandse bibliotheken beschikbaar zijn. Bij de vrijwilligersorganisatie Senia (www.senia.nl) werkt hij mee aan de 'ontmoetingen rond cultuur' die deze stichting organiseert door mensen bijeen te brengen in leesclubs en muziekluistergroepen en tijdens culturele excursies. Wonend in de Randstad maar met een grote liefde voor Groningen beleeft hij mooie leesavonturen tijdens treinreizen naar en vanuit het noorden.

Eerdere leesclubtips
Penelope Fitzgerald - De Engelenpoort