De Pennen zijn Geslepen #2: 'Ze beschrijft gewoon een vieze buurman!'
Het grootste kritiekpunt van aflevering 1 van 'de literaire competitie' De Pennen zijn Geslepen betrof de eeuwigdurende achtergrondmuzak. Die klacht was overgekomen, zei jurylid Paul Sebes deze week in Boekblad. Er zou wat aan gedaan worden.
Een onmisbaar figuur in een thriller is de speurder, hield Meesterprijswinnares Saskia Noort in aflevering 2 haar gehoor voor. Het kan een politieman zijn, een detective. 'Maar ook een doodgewone huisvrouw.' De zeven kregen een nieuwe opdracht die bij goed volbrengen hun verblijf in de villa en dus de serie minimaal een week zou verlengen. Van literair agent Willem Bisseling kregen de kandidaten nog een advies mee: zorg voor emotionele betrokkenheid bij de lezer. Collega Sebes, die ook in deze aflevering geen enkele moeite deed om beminnelijk over te komen, doceerde: 'Maak een cv van je speurder: hoe oud is hij, wat voor werk, wat zijn z'n hobby's.' Noort: 'Onthoud, de lezer ziet altijd een foutje.'
De opdracht veroorzaakte al wat koudwatervrees bij de deelnemers. Bioloog Kees Moeliker: 'Ik moet nu echt iets gaan verzinnen buiten mijn referentiekader.' Even later bedacht hij wat een eventuele winst in dit programma voor hem zou betekenen. 'Dan hangt me een jaar werk aan het boek boven het hoofd. En ik heb een fulltime baan. En een gezin.' 's Avonds op zijn schrijfkamer en in zijn pyjama begaat hij een echte moord: op een waterkever die op zijn vellen met tekst belandt. Je bent bioloog of je bent het niet.
Dreigende violen
Er klinken weer dreigende violen als de kandidaten een praktijkopdracht krijgen: speur in het huis van een crimineel naar een notitieboekje. Moeliker, ontwerper Hans Ubbink en oorlogsfotograaf Arnold Karskens gaan op pad. Moeliker staat op de uitkijk, Ubbink en Karskens breken in. Moeliker: 'Ik kan goed observeren, ik kijk altijd naar vogels.' Dan keert de crimineel weer terug en Moeliker waarschuwt via de walkietalkie zijn maten. Karskens hoort het, maar Ubbink is te zeer verdiept in zijn zoektocht. De oorlogsjournalist laat de ontwerper barsten. Maar Moeliker weet met een smoes Ubbink uit het huis te krijgen. Bonuspunten voor Moeliker lijkt ons, ware het niet dat de voice-over aan het eind van dit onderdeel laat weten: 'Voor het schrijven van een verhaal doet het vinden van een notitieboekje er eigenlijk niet toe.' De tv-kijker wordt dus met iets onbenulligs opgezadeld.
De muziek blijft even achterwege als schrijfles 2 een aanvang neemt en die gaat over personages. Sebes en Bisseling lepelen hun theorieën zo snel achter elkaar op, dat het voor de auteur in spe nauwelijks te bevatten is. Wat blijft hangen is de uitspraak van Sebes: 'De personages zijn er en de gebeurtenissen overkomen hen of ze zetten ze in gang.
In het geheim
Opnieuw dreunt de muzak door de speakers als bij het volgende onderdeel de deelnemers elkaar moeten interviewen over een door hen bewonderd familielid. Evenmin blijft het stil als ze met een computerhacker en een particulier rechercheur kennis maken. Een weetje: Je mag een gesprek in het geheim opnemen als je zelf deelnemer daaraan bent.
Dan is het tijd voor het echte werk: het componeren van een verhaal. En de muziek is er nog steeds. Ontwikkelingspsycholoog Steven Pont is goed op dreef. 'Nu alleen nog even de bijvoeglijke naamwoorden tellen. En schrappen.' Hij heeft volgens de jury dan ook sprongen vooruit gemaakt. Een zin uit het stuk van Pont: 'Hij heeft geen mens met wie hij hierover kan praten. Hij heeft alleen God.'
Andere deelnemers vallen de jury echter tegen. Actrice Gerda Havertong schrijft 'veel onaffe zinnen', Ubbink laat de jury gissen naar wie de echte speurder in zijn verhaal is, actrice Monic Hendrickx schrijft mooi, maar dromerig, Karskens blijft met zijn journalistieke verhaal te veel in zijn eigen comfortzone, Moeliker heeft te veel research gedaan en wil zich volgens de jury weer bewijzen als het beste jongetje van de klas en kunstenares Tinkebell beschrijft geen speurder 'maar gewoon een vieze buurman'. De laatste heeft de jury 'echt teleurgesteld'. Maar in een van Wie is de Mol? afgekeken elimineerscène (de makers van De Pennen zijn Geslepen komen ook uit die stal) valt, onder onheilspellende klanken uiteraard, de naam van Gerda Havertong die de schrijfvilla moet verlaten. Noort: 'Gerda, blijf verhalen vertellen, maar een thrillerschrijver word je denk ik niet.'
Website The Post Online schreef in september over De Pennen zijn Geslepen het volgende: 'Wij van TPO zijn ontzettend blij dat de NPO eindelijk eens iets gaat doen aan het eeuwige NPO-entertainmentcircus met die eeuwige deugende fatsoenlijke BN’ers en nu komt met een programma waarin verdieping, educatie, debat en intellectualiteit op de voorgrond staan aan de hand van nieuwe, frisse en zeer verrassende gasten.' Mogelijk is dat in uitzending 3 wél het geval. Vooralsnog hangt het programma nog aan elkaar van onderdelen die maar bar weinig met het echte schrijfambacht hebben te maken. Rapportcijfer: 5½
