Hot or Not? 'Masser Brock' van Bert Wagendorp

'Masser Brock lijkt op mij', vertelt Bert Wagendorp (1956) in de eerste aflevering van Tussen de schrijvers over de hoofdpersoon uit zijn gelijknamige, nieuwe roman. Net als Wagendorp is Masser Brock columnist bij een landelijke kwaliteitskrant waarin hij dagelijks een column schrijft over het nieuws. Hij was ooit een idealist en overtuigd van het belang van de journalistiek, maar twijfel sluipt binnen wanneer in een ver buitenland vier Nederlandse soldaten onder merkwaardige omstandigheden sneuvelen. Massers zus Mia is de spindoctor van de premier en terwijl Masser de ene waarheid probeert te ontrafelen, creëert zij een heel andere. Ondertussen blijkt De Nieuwe Tijd geïnfiltreerd door de geheime dienst en ruikt het in het vissersdorp niet naar vis maar naar cocaïne.

'Eigenlijk begon ik aan Masser Brock als de naïeve journalist die ik als hoofdpersoon voor ogen had. Maar ik ben een stuk wijzer geworden. Ik had geen onbegrensd vertrouwen in de nieuwsvoorziening, en de twijfel is toegenomen', vertelt Wagendorp in de catalogus van zijn uitgeverij. 'Masser Brock gaat over manipulatie en misleiding. Manipulatie voltrekt zich soms doelbewust, maar vaker onbewust. De manipulator maakt deel uit van een systeem waaraan hij zich niet kan onttrekken en dat onwelgevallige waarheden verhult. Eigenlijk wist ik dat al, maar Masser Brock heeft het me nog eens duidelijk uitgelegd.' In aflevering twee van Tussen de schrijvers voegt de schrijver daaraan toe: 'Fictie is de enige manier om je eigen waarheid te laten kloppen, omdat je in een afgesloten universum werkt dat je zelf hebt gemaakt. Dat is de paradox: dat je de waarheid het dichtst kunt benaderen in iets wat verzonnen is.'

Kortom: er is geen nieuws zonder leugens. Dat is het centrale thema in Masser Brock. Tijd om dit nieuwe werk van Wagendorp onder de loep te nemen.

Maatschappelijk van groot belang

'Bert Wagendorp heeft zijn ogen opengehouden in de tijd dat hij Volkskrantredacteur was: de grote nieuwsverhalen die in het boek voorbijkomen zijn min of meer echt gebeurd', schrijft Hebban-recensent Victor de la Vieter in zijn recensie van Masser Brock. Met zijn nieuwe roman blijft de auteur dus dicht bij zichzelf. Volgens Atlas Contact redacteur Bertram Mourits is dat een belangrijke reden om dit nieuwe boek te lezen: 'Bert Wagendorp wordt steeds beter, alleen daarom al zou iedereen die geïnteresseerd is in literatuur Masser Brock moeten lezen. Maar hij heeft bovendien een thema te pakken dat hem niet alleen zeer vertrouwd is, maar dat ook maatschappelijk van groot belang is: de waarheid achter wat we als ‘feiten’ beschouwen.'

De boekverkopers

Dat Wagendorp kan schrijven bewijst hij niet alleen met zijn columns in de Volkskrant, ook zijn verhalenbundels, romans en essay kunnen steevast rekenen op een warm ontvangst. Van zijn in 2013 verschenen roman Ventoux werden ruim 150.000 exemplaren verkocht, het boek werd in meerdere landen vertaald en in 2015 succesvol verfilmd. Inmiddels kan deze roman een moderne klassieker worden genoemd. Wagendorp staat dus al op de literaire kaart, maar zal zijn nieuwe roman de hooggespannen verwachtingen waarmaken? Hebban vroeg boekverkopers Fons Plukker, Gerry Hameetman, Chris van Dongen, Hubert van Belois en Victoria Borsch om Masser Brock te lezen en een kritisch oordeel te vellen. Zullen zij deze roman aan hun klanten aanraden nu het in hun boekhandels ligt? Kortom: is Masser Brock Hot or Not?

Ontzettend actueel

‘Na de verfilmde bestseller Ventoux zijn de verwachtingen voor de nieuwe Wagendorp uiteraard erg hoog gespannen’, zegt Gerry, ‘als boekverkoper hoop je dat de verkoopcijfers die van zijn vorige evenaren, wie weet zelfs overtreffen.’ Gerry ziet meteen overeenkomsten tussen Ventoux en Masser Brock: ‘de titel klinkt weer als een berg en het boek heeft vast niet toevallig ook een blauw omslag.’ Maar of dit nieuwe boek hetzelfde lezerspubliek aantrekt als Ventoux? Daar heeft ze haar twijfels over. 'Wagendorp haalt in Masser Brock een ontzettend actueel fenomeen aan en hij is er diep ingedonken. Misschien wat te diep, met name voor fans van Ventoux. Masser Brock is een meer beschouwende en filosofische roman die zelfs een gooi doet naar het predicaat ‘literair’.'

Fons is direct gegrepen door Masser Brock: ‘Als de eerste zin van een boek al begint met “Haarlem werd geroosterd en uit de Sint-Bavo komt orgelmuziek”, begint mijn hart als Haarlemse boekverkoper sneller te kloppen. Je probeert herkenbare personen en plekken te zoeken in het verhaal.’ Wat Fons zo goed vindt aan deze roman is dat Wagendorp lezers laat nadenken over de vraag of journalistiek wel de beste manier is om al die feiten en waarheden (of onwaarheden?) als nieuws te brengen. Hebben kranten hun overtuigingskracht verloren? Mensen geloven net zo makkelijk in leugens als in de waarheid. Dit vindt ook Victoria een sterk punt van de roman. Masser Brock biedt volgens haar ‘een geweldig inkijkje in het reilen en zeilen op een krantenredactie door de jaren heen.’

Vlot geschreven

Het meerendeel van de boekverkopers is het erover eens dat Masser Brock vlot geschreven is. ‘Dit boek leest als een trein en is voor een grote groep lezers geschikt’, zegt Hubert. ‘Misschien niet per se de hele literaire lezer, maar dat is natuurlijk geen probleem’, vervolgt hij. Voor Chris lijkt dit wel een probleem. Hij noemt Masser Brock ‘vlot geschreven oude-jongens-krentenbrood-proza’ en literatuur is het – in tegenstelling tot wat Gerry vindt - voor hem zeker niet. ‘Nauwelijks ontwikkeling van de personages, slap aangezette familiebeschrijvingen waar soms geen touw meer aan vast te knopen is en die ook niet relevant zijn.’ Het populaire taalgebruik schoot hem soms ook in het verkeerde keelgat: ‘een minister-president wordt ten tonele gevoerd die het heeft over “een klein kutland” en een hoofdredacteur die lekkere corpstaal bezigt als “Go fuck yourself.” Duidelijk moge zijn dat de nieuwe Wagendorp niet echt Chris’ cup of tea is.

Kronkelende verhaallijnen

Zowel de verhaallijn van Masser Brock, die van zijn zus Mia, het onderzoek naar de gebeurtenissen in Patsjagan of de cocaïne smokkelaars in Urk en de infiltratie van de geheime dienst binnen de krant, al deze aspecten uit Masser Brock trokken Fons naar het einde van het boek. ‘Wagendorp weet in al deze gebeurtenissen de spanning goed op te bouwen.’ Hubert had wat meer moeite om het boek als één geheel te zien. Er had wat hem betreft best een verhaallijn uit gemogen. De verhaallijn waarin een soldaat als grote held door de premier wordt binnengehaald vindt Hubert echter heel sterk. ‘Hier ontstaat het spannende verhaal waarin Masser een belangrijke rol speelt. Journalistiek en politiek spelen een spannend spel. Hoewel, spel? Het is bittere ernst.’ Ook Gerry moest af en toe zoeken naar de flink kronkelende rode draad van het verhaal, ‘want Wagendorp wijdt breed uit.’ Dit zoeken vindt ze overigens ook wel vermakelijk en maakt van Masser Brock een geslaagde sleutelroman.

Dat er in het boek personages voorkomen die doen denken aan bekende figuren, vindt Hubert een leuke aspect van het boek. 'De gelijkenis met Mark Rutte is overduidelijk en je gelooft ook gelijk dat het Rutte en zijn spindoctor kunnen zijn die deze rollen spelen.' Victoria is vooral blij dat er naast de verschillende doofpotschandalen die het verhaal rijk is, ook nog genoeg te lachen valt, ‘dankzij de heerlijke personages die Wagendorp weet neer te zetten en de fijne dialogen die hij ze laat hebben.’

Het oordeel

Hoewel Masser Brock niet ontkomt aan wat kritiek, zijn de boekverkopers voornamelijk positief over de nieuwe Wagendorp. Dit is hun eindoordeel:

Gerry: 'Ontegenzeggelijk een origineel boek en voor sommige lezers wellicht een wake-up call. Als dat 'viral' gaat, wordt het beslist een bestseller.'

Fons: 'Masser Brock is een intrigerend boek geworden, dat er voor zal zorgen dat de discussie over het bestaansrecht van lokale kranten stevig gevoerd zal worden en een extra hoofdstuk krijgt: hoe beleven wij heden ten dage de media.'


Hubert: 'Fijn leesbaar boek. Het verhaal van de journalist, zijn zus en de premier maken het de moeite waard om te lezen.'

Victoria: 'Een actuele en interessante pageturner die je aan het denken zet. Absoluut HOT!'

Chris: 'Het is een soort 'Kuifje in krantenland' met semi serieuze beschouwingen over wat nieuws nu eigenlijk inhoudt en betekent. Voor de goed ingevoerde lezer staat hier echt niets nieuws onder de zon.'

Eerdere afleveringen van Hot or Not lees je hier.