Interview Lisa Jackson

Als het begrip ‘gezelligheid’ gepersonifieerd zou kunnen worden, zou zij Lisa Jackson heten. De vriendelijke Amerikaanse straalt aan alle kanten moederlijke mildheid uit en het is niet moeilijk om in haar de schrijfster van tal van romantische vrouwenboeken te zien. Toch kent zij ook andere kanten. Een zakelijke kant bijvoorbeeld, die het haar mogelijk maakte zich geruime tijd in de keiharde Amerikaanse bankwereld staande te houden. Daarnaast beschikt zij ook over een duistere fantasie waarin seriemoordenaars en ander obscuur boeventuig meedogenloos rondwaren. En juist met die laatste kant timmert Lisa Jackson het meeste aan de weg. Haar huiveringwekkende misdaadromans zijn inmiddels in tal van landen bestsellers.

Plattelandsmeisje
Ondanks haar roem, die zich tot ver buiten de grenzen van Amerika uitstrekt, lijkt Lisa Jackson als twee druppels water op het naïeve plattelandsmeisje dat voor het eerst in de grote stad is. Glunderend vertelt ze dat dit haar eerste Europese trip is en dat ze daar met volle teugen van geniet. Tot dit moment heeft ze haar hele leven doorgebracht in het kalme noordwesten van Amerika. ‘Ik ben geboren in Silverton (Oregon), maar ik groeide op in Molalla, een dorp even verderop met krap 6.000 inwoners. Het ligt aan de westkust van Amerika, heel landelijk, omringd door boerderijen. Ik woon nu in Washington, maar het grootste deel van mijn leven heb ik in Oregon gewoond. Daar ligt mijn jeugd, daar ligt mijn hart. Daar liggen een groot deel van mijn emotionele ervaringen die ik tot op de dag van vandaag in mijn boeken verwerk. Ik ben nooit eerder gaan reizen omdat ik thuiswonende kinderen had en omdat ik te druk was met schrijven. Ik vind het hier overigens beeldschoon, al moet ik wennen aan al die fietsers die me constant proberen te vermoorden. Wat een hectische toestanden. Geef mij maar de tweebaanslandweggetjes die naar kleine dorpen leiden. Ik ben geen stadsmens vrees ik.’

Zus Nancy
Dat Lisa Jackson niet dol is op de grote stad is niet verwonderlijk. Samen met haar jongere zusje Nancy Bush groeide zij op in een landelijke omgeving. Daar leerde de meisjes het leven en de liefde kennen. Kort gehouden door de streng katholieke opvattingen van haar ouders. Lisa: ‘Door de jaren heen zijn Nancy en ik altijd erg dik met elkaar geweest. Gelukkig wel. In mijn nieuwste boek Zonder mededogen beschrijf ik de relatie tussen twee zusters, waarvan er één zo onhandelbaar is dat ze naar een kostschool wordt gestuurd. Een hel waar allerlei onfrisse dingen gebeuren. Haar oudere zus wil haar redden. Natuurlijk heb ik op emotioneel gebied kunnen putten uit eigen ervaring. Nancy is mij zeer dierbaar, mijn beste vriendin. Zij is net als ik schrijfster. Zij is degene die mij heeft aangezet om te gaan schrijven. Zo’n dertig jaar geleden had ik zwangerschapsverlof van de investeringsfirma waar ik werkte. Nancy heeft me toen aangemoedigd te gaan schrijven. Vanaf het moment dat we beiden gepubliceerd werden, zijn we elkaars boeken gaan corrigeren. Samen hebben we Wicked Game en Wicked Lies geschreven die alle twee in de New York Times bestsellerlijst zijn gekomen. Sindsdien schrijven we, naast onze soloboeken, samen romantische misdaadromans. In de dertig jaar dat ik inmiddels schrijf heb ik bij elkaar zo’n 100 boeken geschreven. Vijftig romantische boeken voor Harlequin, zes historische romans en ongeveer 25 thrillers. ‘

Geen one note song
Lisa Jackson schreef ook boeken met de schrijfsters Beverly Bart en Wendy Corso Staub. Eén van die boeken, Most Likely to Die, speelt zich af op de St. Elizabeth’s School in Oregon. In het pas verschenen Zonder mededogen speelt Lisa Jackson wat omgeving betreft leentjebuur bij zichzelf. Ditmaal echter geen St. Elizabeth’s, maar de Blue Rock Academy, een strenge kostschool voor ontspoorde jongeren waar de halfzus (Shaylee) van de hoofdpersoon (Julia) naar toe gestuurd wordt. Lisa Jackson: ‘Ik heb zelf in Beaverton op de katholieke meisjesschool St. Elizabeth’s gezeten, een privéschool. Het lag in de stad, maar wel in een bosrijke omgeving. De Blue Rock Academy in Zonder mededogen, ligt wat dat betreft geïsoleerder. Het ligt in de bergen waar je alleen via een smalle weg kunt komen of met een watervliegtuig die op het nabijgelegen meer landt. Maar de overeenkomst is inderdaad dat de (kost)scholen op zich geïsoleerde eilanden zijn waar zich onverkwikkelijke zaken afspelen. Het zijn gesloten gemeenschappen met eigen regels en geheimen. Moeilijk voor buitenstaanders om er onderzoek te doen. Goede omgevingen dus voor spannende boeken, vind ik. Ik heb overigens gemerkt dat ik mezelf soms onbewust herhaal als ik vind dat dingen goed werken. Zo ben ik dol op sneeuw en de geheimzinnige stilte die daarmee samenhangt. In een paar van mijn boeken ligt er dan ook een dik pak sneeuw. Op een bepaald moment plotseling merkte ik zelfs dat ik aan mijn vierde boek bezig was dat zich rond een witte kerstmis afspeelde. Boeken met een totaal verschillend plot hoor. Ik ben geen one note song’.

Geïsoleerde omgeving
In Zonder mededogen heb ik overigens heel bewust gekozen voor een geïsoleerde omgeving. Er wordt een meisje vermist op de Blue Rock Academy. Er is iemand op de kostschool die de meisjes stiekem bespiedt. Er hangen microfoons in de kamers van de meisjes. Er hangt onheil in de lucht. Bovendien pleegt een studente zelfmoord en balanceert een andere student op het randje van de dood. De sfeer is beklemmend. Om het gevoel van onbehagen bij de personages te versterken heb ik het laten stormen en de elektriciteit laten uitvallen. Ik wilde dat de angstgevoelens van mijn personages zouden groeien en dat de hoop dat er hulp van buitenaf komt volledig verdwijnt. Aan de andere kant maken de weersomstandigheden het de politie onmogelijk om de Academy binnen te komen om een eventuele moordenaar te zoeken. Degenen die binnen zitten willen dus naar buiten en de politie die buiten staat wil uit alle macht naar binnen. Dat wisselend perspectief maakt het me mogelijk om de spanning enorm op te voeren.’

Agatha Christie-structuur
‘Ook heb ik geleund op de Agatha Christie-structuur waar ik zo dol op ben. Iedereen in mijn boek is min of meer is verdacht. Zonder mededogen is opgebouwd als een puzzel. Als je als schrijver elk personage verdacht maakt, wordt de lezer gedwongen om mee te denken en te raden wie de dader is. En ik maak het hen niet gemakkelijk. Als duidelijk wordt dat de vermoedelijke dader een gespierde man is, laat ik in het verloop van het verhaal allerlei mannen opdraven die gespierd zijn. Bovendien zorg ik ervoor dat sommige personages eerst onschuldig lijken en daarna steeds verdachter lijken en omgekeerd. Ik introduceer overigens veel personages. Elk personage is namelijk een spanningverhogend element. Maar ik weet dat ik soms teveel mensen opvoer. Het gevaar daarvan is dat de lezer niet alle namen kan onthouden en daardoor de draad kwijt raakt. Iets kwalijkers is er natuurlijk niet in een misdaadroman. Het fijne van een thriller schrijven is het bedenken van de elementen die een figuur steeds verdachter doen lijken. Daar geniet ik van. Maar er komt een punt dat je door middel van speldenprikken moet gaan onthullen wie de werkelijke dader is. Dat vind ik vreselijk. Een puzzel is het meest interessant zolang het nog een puzzel is. Ik haat het uit het diepst van mijn hart om de geheimen te moeten onthullen. Ik haat het, ik haat het.’

Moeilijke meisjes
Lisa Jackson staat erom bekend dat ze snel schrijft, maar dat ze lang nadenkt over een nieuw verhaal. Zonder mededogen is daar een uitzondering op. Jackson: ‘De inspiratie voor dit boek kwam in een flits. Ik reed op een dag in mijn auto door de stad. Het was zo’n prachtige zonnige dag met een felblauwe hemel. Het zonlicht deed bijna pijn aan mijn ogen. Ik had mijn favoriete muziekzender op, Kink Radio en ik moest stoppen voor het rode licht. De muziek stierf weg en plotseling knalde een keiharde commercial voor een academie uit de speakers. Het ging om net zo’n academie als ik beschrijf in mijn boek. ‘Mijn teenage-dochter heeft moeilijkheden. De jouwe ook? Vraag dan informatie over onze academie.’ En ik moet zeggen dat ik extra goed luisterde. Mijn dochter was op dat moment, hoe zal ik het zeggen, ook niet bepaald perfect. En ik vroeg me af hoe bont een dochter het moet maken voordat je als moeder denkt: Ga naar die kostschool alsjeblieft. En meisjes kunnen moeilijk zijn hoor, ah, oh, pfffff. Maar ik vroeg me ook af of je als moeder dan niet met een enorm schuldcomplex zit. En wat zou je doen als je hoorde dat er op de kostschool waar je dochter zat allerlei gruwelijke dingen gebeurde. Terwijl ik dat alles overdacht, vormde de outline van een boek zich scherp af. Achter me hoorde ik plotseling een wild getoeter van auto’s. Ik was zo in gedachten verzonken dat ik het stoplicht meerdere keren op groen had laten komen zonder door te rijden. Maar goed, ik zag zoveel in het verhaal dat ik mijn uitgever belde om te zeggen dat ik het boek waar ik aan bezig was, wilde uitstellen om eerst dit verhaal te schrijven. Hij lachte me uit, maar uiteindelijk heb ik het toch gedaan.’

Gespierde mannen
In het allereerste stripverhaal van Popeye the Sailorman uit 1929 bromde de ijzersterke zeeman de in Amerika legendarisch geworden woorden: ‘What good a man is for, if he can’t protect women against lions and other stuff.’ Het is een filosofie die Lisa Jackson omarmd heeft en die ze in vrijwel al haar boeken toepast. Sterke, gespierde mannen die vrouwen redden en beschermen komen in haar boeken veelvuldig voor. In Zonder mededogen treffen we dit archetype aan in de gedaante van Cooper Trent, een mooie, gespierde man die les geeft aan de Blue Rock Academy, maar die in wezen een privédetective is die de verdwijning van Lauren Conway moet onderzoeken. Lisa Jackson: ‘Hahaha, er is toch niets tegen gespierde mannen? Maar even serieus, ik vind dat iedere man of vrouw zijn geliefden tegen gevaren van buitenaf moet beschermen. Ik ben liberaal en tegen de doodstraf, maar als een maniak mijn kinderen iets zou aandoen, ook al zijn ze niet perfect (haha), zou ik geen moment aarzelen en hem doodschieten. Maar natuurlijk, mijn achtergrond is het romantische boek, dus ik zou mezelf verloochenen als ik geen mooie sterke man de rol van beschermer zou geven. Dat neemt niet weg dat mijn vrouwelijke hoofdpersonen beslist geen kirrende, hulpeloze, schepseltjes zijn die in ademnood afwachten tot ze gered worden. In tegendeel. Het zijn vaak zelfstandige, tegendraadse vrouwen met een sterke eigen wil.’

Romantiek en suspense
In de thrillers van Lisa Jackson wordt altijd ruim baan gemaakt voor relaties, scheidingen, jaloezie en opbloeiende romantiek. Ook in Zonder mededogen ontbreekt het niet aan gebroken en gelijmde harten. Lisa Jackson: ‘Ik houd gewoon niet van boeken waarin romantiek geen rol speelt. Het hoeft niet heftig te zijn en het hoeft niet te leiden tot seksuele uitspattingen, maar er moet wel sprake zijn van romantische gevoelens. Niet dat ik ermee ben grootgebracht. Mijn ouders en ook Nancy en ik lazen vooral misdaadverhalen. Maar op een bepaald moment in mijn leven kreeg ik de kans om romantische boeken te schrijven en geen misdaadboeken. Ik had toen nog nooit een romantisch boek gelezen, maar Nancy moedigde me aan en zei dat ik het kon. En ik was een snob en dacht: Wat heb ik te verliezen? Ik begon met het lezen van romantische lectuur, waarna ik in staat was zelf romantische boeken te schrijven. Ze sloegen aan. Met het succes, kwamen ook de aanbiedingen van andere uitgevers en mocht ik zelf bepalen welk genre ik wilde schrijven. Dat is de reden dat ik mijn favoriete genre, de thriller, ben gaan schrijven. Het is overigens grappig. Wat je ziet is dat ik in mijn romantische verhalen altijd mysterieuze en spannende elementen heb ingevoegd en dat ik in mijn thrillers altijd een vleugje romantiek toelaat. Beide elementen ‘romantiek en mysterie ‘ verhogen de spanning en kunnen dus ideaal samengaan.’

Angsten
Alle aandacht voor de romantiek in de boeken van Lisa Jackson zou kunnen maken dat het trhillergedeelte onderbelicht wordt. En dat is niet terecht. Lisa is in staat bloedstollend spannende boeken te schrijven, waarbij dood en gruwel als donderwolken boven de hoofden van de personages zweven. En dat terwijl de lezer geen enkel houvast heeft. Lisa Jackson: ‘Ik haak in op de angsten van mijn personages. Mijn hoofdpersonen zijn altijd bang voor iets of iemand. Een goed voorbeeld daarvan is de scène die ik ooit schreef waarin een vrouw in doodsangst naar een zolder vlucht. Door een gat in de vloer ziet ze dat een psychopaat de vreselijkste dingen uithaalt met iemand die hij gegijzeld heeft. In blinde paniek pakt de vrouw op zolder haar gsm om de politie te bellen. Als de telefoon overgaat is het beneden bij de psychopaat. De angst die die vrouw overviel was onmenselijk. Toen ik die scène schreef kreeg ik van boven tot onder kippenvel. De essentie van suspense is angst. Maar wat die angst precies is, kan natuurlijk per persoon verschillen: de een is doodsbang voor slangen, de ander voor spoken, de derde is bang in het donker, voor pijn of voor verkrachting. Ik ben zelf doodsbang voor wespen omdat ik als kind ooit in een wespennest trapte. Ik speel in mijn boeken in op de angsten die passen bij het karakter van mijn personages. Als ik dat goed doe slaat de angst over op de lezer.’

Meevoelen met romanpersonages
‘Niet alleen de lezer, maar ik moet zelf ook kunnen meevoelen. Als ik al niet geloof in wat mijn personages doen of voelen, kan ik onmogelijk verwachten dat de lezers dat wel doen. Dus ik doorloop vrijwel dezelfde gevoelens als mijn hoofdpersonen. Als zij bang zijn, ben ik bang. Als zij intens verdrietig zijn, rollen de tranen over mijn gezicht. Als zij zich overgeven aan seksuele pleziertjes, raak ik opgewonden. Als die gevoelens tussen mijn personages en mij niet parallel lopen, weet ik dat er iets mis is en ga ik herschrijven. Omdat ik zo met mijn gevoel schrijf, kan ik tijdens het schrijven geen enkele afleiding gebruiken: geen muziek, geen tv, geen familie om me heen. Ik wil complete rust, volledige stilte. Het liefst schrijf ik in pyjama, nog voor zonsopgang als het donker is, met wat kaarsjes aan, een kop koffie erbij, de hond aan mijn voeten en mijn laptop op schoot. In mijn eentje. Eventjes een kluizenaar. De gebeurtenissen zijn dan wel verzonnen, de emoties van mijn karakters zijn voor een groot deel gerelateerd aan mij. Vandaar mijn behoefte aan schrijven in stilte. Voor mij is het maximale dat ik kan verdragen het geluid van de zee en de zeemeeuwen. Maar meer ook niet.’

Slow down
‘Ik ben nu zestig jaar maar ik vind leeftijd geen excuus om te stoppen met werken. Ik ben nu bezig aan een boek waarin een non wordt vermoord. Er zijn goede nonnen maar ook dubieuze nonnen, haha. Het was een idee van mijn uitgever en ik heb er lang mee geworsteld, maar nu heb ik het verhaal in grote lijnen wel rond. Ik ben overigens wel van plan iets minder hard te gaan werken. Door een nekblessure en een beschadiging van mijn ruggengraat kreeg ik overal tintelingen in mijn armen en benen. Ik kon niet meer aan een bureau zitten schrijven. Maar met de laptop op schoot gaat het ook prima. Ik ben verslaafd aan mijn computer en aan schrijven. Uiteindelijk is het gewoon een ‘way of living’.

Lisa Jackson in de Crimezone leesclub
Zonder mededogen werd in april geselecteerd voor een bijzondere Crimezone Leesclub met 22 (!) deelnemers. Lees hier het verslag.