Kunst der herinnering van Patrick Modiano

Modiano valt niet bepaald voor het eerst in de prijzen. Hij kreeg eerder al prestigieuze literatuurprijzen als de Grand Prix du Roman van de Académie française voor Les boulevards de ceinture. En met Rue des boutiques obscures won hij de Prix Goncourt.

Patrick Modiano heeft een Belgische moeder, de actrice Louisa Colpeyn (die speelde in de film Bande à part van Jean-Luc Godard). In bezet Parijs ontmoette zij een joods-Italiaanse man. Die oorlogswortels hebben de schrijver diepgaand beïnvloed. Joodse identiteit, de nazitijd en het verlies van identiteit zijn Patricks thema's. Over zijn familie schrijft Modiano in Trouwboekje (1977).

Zijn trilogie La Place de l’Etolie (1968), La Ronde de nuit (1969) en Les Boulevards de ceinture (1972) bracht nuances aan in het zwartwitte beeld binnen Frankrijk, over het verschil tussen weerstand en collaboratie. Dat thema snijdt hij ook aan in het filmscenario dat hij schreef voor de controversiële film Lacombe Lucien (1974) van Louis Malle. Lucien is een boerenjongen die door het verzet wordt afgewezen en als bij toeval voor de Gestapo gaat werken. Ondertussen raakt hij verliefd op de dochter van een Joodse kleermaker.

De Amsterdamse wetenschapper Manet van Montfrans (zij schreef ook over de rol van de herinnering bij Proust en George Perec) legde zorgvuldig alle dwarsverbindingen tussen het Parijs van Modiano en de Goddelijke komedie van Dante bloot. Modiano stoeide met Dante om zijn boeken meer cachet te geven. Wie goed leest, vindt Dantes driedeling (het bovengrondse - het voorgeborchte - het ondergrondse) terug in Modiano's werk.

Overigens hadden volgens gokkantoor Ladbrokes Ngũgĩ wa Thiong’o (Kenia), Haruki Murakami (Japan) en Svetlana Aleksijevitj (Wit-Rusland) dit jaar de meeste kans. Modiano stond als zesde op hun lijst. Ook Bob Dylan en Cees Nooteboom waren kanshebbers.

Sinds 1901 is de Nobelprijs voor de Literatuur 107 keer uitgereikt, waarvan dertien keer aan een vrouw en vier keer aan twee personen tegelijk. Modiano is 69 jaar, de gemiddelde leeftijd van winnaars zweeft rond de 65. Winnaars van de voorgaande jaren waren Alice Munro (Canada) in 2013, Mo Yan (China) in 2012 en Tomas Tranströmer (Zweden) in 2011. De winnaar krijgt een medaille, een Nobel-diploma en meer dan een miljoen euro.

Bekijk hier een interview met de publiciteitsschuwe Modiano, na het winnen van de Prix Goncourt.