Meer dan 5,2 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×

Hebban vandaag

Interview /

Liza Marklund: ‘Schrijven is leuk, maar ik wil meer...’

De Zweedse schrijfster Liza Marklund (1962) is een even getalenteerde als geëngageerde vrouw. Van haar boeken met journaliste Annika Bengtzon in de hoofdrol werden wereldwijd meer dan 14 miljoen exemplaren verkocht. Toch is schrijven slechts één van de bezigheden waar de energieke Marklund haar tijd aan besteedt.

Voor UNICEF reist zij regelmatig naar de minst bedeelde plekken ter wereld. Omwille van gelijke rechten voor vrouwen schrijft zij artikelen, houdt lezingen en treedt op voor de televisie. Om maatschappelijke misstanden onder de aandacht te brengen doet zij oneindig veel research om de problemen als bijverhalen in haar boeken te kunnen verwerken. Om zichzelf te vernieuwen stopt zij regelmatig een jaar met schrijven om Spaans te studeren, of om een jaar uitsluitend documentaires voor UNICEF te maken. Ook wat schrijven betreft gaat zij graag nieuwe uitdagingen aan. Zo schreef zij samen met het Amerikaanse bestsellerkanon James Patterson het boek Partnerruil (2010). Haar nieuwste boek Teken van leven roert de actuele problematiek aan van gijzelingen van Europeanen door Somalische kidnappers.


Foto’s: Tom de Bree


Liza Marklund is nog even mooi en strijdbaar als bij een vorig gesprek enkele jaren geleden. Oppervlakkigheid is haar vreemd. Uiterlijke schijn eveneens. Logisch, voor iemand die in Afrika alle ellende ter wereld heeft gezien. Even logisch ook dat zij in haar boek de Hollywood-actrice Meg Ryan ongenadig neersabelt omdat zij haar prachtige, natuurlijke, uiterlijk heeft laten verwoesten door plastische chirurgen.

Het is slechts een zijlijn, maar het is typerend voor Marklund. Al haar boeken bevatten kritische terzijdes over tal van onderwerpen. Daarom wekte het enige jaren geleden bevreemding dat zij ging samenwerken met James Patterson, de vleesgeworden American Dream voor wie commerciële oppervlakkigheid een waar handelsmerk is.



SAMENWERKING MET JAMES PATTERSON

Liza Marklund moet lachen om de ogenschijnlijk curieuze samenwerking. “Misdaadauteurs ontmoeten elkaar meestal op conventies. Als je dan met iemand praat die je aardig vindt, zeg je vaak: 'We moeten snel eens afspreken.' Maar zo is het in ons geval niet gegaan. Ik had net met mijn uitgever afgesproken dat ik een jaar geen boek zou schrijven, omdat ik Spaans wilde studeren. Ik wilde nieuwe dingen doen, mijn hersens weer eens met iets anders bezig laten zijn dan met het verzinnen en uitwerken van een verhaal. Ik heb afwisseling nodig in mijn leven. En net in die periode belde mijn agent me en zei dat er een mail van James Patterson was binnengekomen waarin hij me vroeg eens te komen praten over een eventuele samenwerking.

Ik kreeg de kans om samen te werken met iemand die 180 miljoen boeken heeft verkocht. Niet zo moeilijk dus. Ik wist zeker dat ik nieuwe dingen zou leren op het gebied van schrijven. Ik had geen garantie dat het boek uitgegeven zou worden of dat ik betaald zou krijgen. Maar ik ging er blind voor. Mister Patterson stuurde me daarop een synopsis van wat Partnerruil (The Postcard Killers) zou gaan worden, samen met een uitnodiging om er bij hem thuis in Florida over te komen praten. Dat heb ik gedaan. Ik verwachtte iemand te ontmoeten “bigger than life”. Maar in werkelijkheid was het zo’n aardige, voorkomende man. Heel bescheiden, lief en humoristisch.

Natuurlijk is het een steenharde zakenman, maar we hebben alleen inhoudelijk over het schrijven gesproken. Ik had wat suggesties en wat bedenkingen over onze verschillende manieren van schrijven. Ik houd ervan om karakters uit te diepen en Mister Patterson houdt van snelheid. Hij zag dat overigens niet als tegenstrijdigheid. Hij heeft me geleerd hoe je karakters kunt uitdiepen terwijl je toch het verhaal laat voortrazen. Hij zei: 'Je moet geen hele pagina’s inruimen voor het vertellen van achtergronden van je personages. Je moet achtergrondinformatie geven terwijl het verhaal doorgaat.' Ik heb van hem dus geleerd hoe ik een verhaal sneller kan vertellen.”


FILMSCRIPT

Het boek werd een succes en schoot snel na verschijning naar de 1e plaats op de Amerikaanse bestsellerlijst. Marklund: “James Patterson en ik hebben perfect samengewerkt. We hebben allebei veel van elkaar geleerd. Het resultaat is meer dan bevredigend. Of we samen een nieuw boek gaan schrijven? Wie weet? Zowel James Patterson als ik zijn heel erg druk. We hebben in ieder geval niets afgesproken.

Momenteel ben ik bezig met het schrijven van een filmscript van The Postcard Killers. Dat is weer totaal nieuw voor me. Precies wat ik wil in het leven: steeds nieuwe dingen leren en doen! Een filmscript bestaat voor een groot deel uit dialogen en mijn boeken zijn meer verhalen waar dialogen een onderdeel van uitmaken dan verhalen die zijn opgebouwd uit dialogen. Het is voor mij dus, zoals ze dat zo fraai noemen, een uitdaging.”


TEKEN VAN LEVEN

Na het boek met James Patterson, boog Liza Marklund zich alsnog een tijd over haar Spaanse studieboeken, waarna ze een half jaar uittrok voor de research van haar nieuwe boek Teken van leven. Marklund: “In Zweden heet mijn boek Du gamla, du fria. Dat is de titel van het Zweedse volkslied. Het gaat over wat de oude en vrije wereld betekent voor de nieuwe, onvrije wereld. Dus het hoofdthema waar ik me op gefocust heb is de rampzalige situatie in Afrika en de zeven Europeanen die in mijn boek gekidnapt worden. Daarnaast heb ik als bijverhaal, dat op de achtergrond speelt, een aantal vrouwelijke slachtoffers opgevoerd, die vermoord zijn door een seriemoordenaar of misschien wel door afzonderlijke gewelddadige (ex)echtgenoten.

Ik vind het bijzonder “cool” om voor één keer het misdaadverhaal eens naar achteren te schuiven en de kidnapping van de Europeanen, een actueel wereldprobleem, naar voren te schuiven. Ik heb dat van Mister Patterson geleerd. Hij zei me dat ik niet bang moest zijn om de dingen af en toe om te draaien. Neem, Partnerruil (The Postcard Killers). Dat boek startte in het midden. Het was een compleet nieuwe manier van verhalen vertellen. Dat bevalt me uitstekend.

Ook Teken van leven is anders dan mijn andere boeken. Het is geen klassieke misdaadroman. Het is het persoonlijke verhaal van mijn vaste hoofdpersoon Annika, een emotionele gebeurtenis. Zij moet proberen om te gaan met het feit dat haar man in Afrika ontvoerd is door nietsontziende kidnappers die volstrekt geen waarde hechten aan een mensenleven. Het verhaal leunt niet zozeer op spanning. Centraal staan de relaties tussen mensen, relaties tussen landen en de relatie tussen de media en de werkelijkheid. Het is dus een boek over allerlei vormen van relaties.”





DERDE WERELD

Liza Marklund beschrijft in Teken van leven onder andere de relatie van het Westen met de noodlijdende derde wereld. Soms wordt de suggestie geopperd dat het Westen mede verantwoordelijk is voor veel ellende. Marklund: “Het Westen is deels verantwoordelijk. We zouden wat minder protectionistisch moeten doen, onze westerse markten wat meer open moeten stellen voor Afrikaanse producten. En van alle liefdadigheidsinstellingen die geld inzamelen om ziekte en hongersnood in Afrika te bestrijden zijn er heel wat die een groot deel van het ingezamelde geld gebruiken voor het in stand houden van hun eigen organisatie. Niet UNICEF, hoor, die doet waanzinnig goed werk. Dat heb ik met eigen ogen gezien. Maar er zijn ook organisaties die liefdadigheid verkeerd interpreteren.

Stel je hebt een dorp in de buurt van de zee waar vrijwel iedereen werkloos is. Je wilt de kinderen leren vissen. Dan helpt het niet als je een truck vol vis naar het dorp laat rijden om de honger te bestrijden. Een week later ligt alle vis te rotten en is er nog steeds niemand die weet hoe in het eigen levensonderhoud te voorzien. Dat soort liefdadigheid is bijna crimineel. Echte hulp helpt mensen zelfstandig te worden.

Educatie is in vrijwel alle gevallen de sleutel tot verandering. Maar je mag niet alleen het Westen de schuld geven. Afrika is een grootmeester in het benadelen van zichzelf. De talrijke corrupte leiders slagen er goed in om hun eigen volk de armoede in te jagen. De relatie Europa - Afrika is niet de relatie bad guy versus good guy. Het is erg complex.”

KIDNAPPERS

“Over die complexe situatie gaat het in mijn boek. In gebieden als Somalië heerst anarchie. Er zijn geen wetten en geen ordehandhavers. Je kunt er straffeloos moorden, plunderen en verkrachten.

In mijn boek zijn de Afrikaanse kidnappers van de Europese delegatie dan ook uitsluitend voor de vorm politiek geëngageerd. Ze willen zogenaamd betere verdeling van rijkdom in de wereld en ze willen een openstelling van de Europese grenzen voor Afrikanen. Maar in werkelijkheid is hun motivatie puur geldelijk gewin. Ze willen een losgeld van 40 miljoen. De meeste Somalische ontvoerders zijn straatarme sloebers die in opdracht van steenrijke criminele leiders westerlingen ontvoeren. Een lucratieve zaak.

Vaak worden er ook mensen vermoord om de eisen van de ontvoerders kracht bij te zetten. Dat heb ik in mijn boek beschreven, al leg ik er niet de nadruk op. Voor de research van mijn boek ben ik naar de grens van Somalië gereisd. Eén keer voordat ik met schrijven begon en later nog een keer voor UNICEF. Ik ben in de enorme vluchtelingenkampen geweest van Somaliërs die naar Kenia vluchtten en naar Ethiopië. Meer dan een half miljoen mensen wonen als gevangenen in de woestijn. Vreselijk.”




Foto boven: Liza Marklund op reis voor UNICEF.

MEDIA-ETHIEK

Als voormalig dagbladjournaliste en hoofd van de Zweedse tv-zender Chanel4 weet Liza Marklund alles van de media. In Teken van leven opent zij de aanval op de sensatiezucht van de internetmedia. De berichtgeving heeft nauwelijks nog iets vandoen met de realiteit. Romanpersonage Annika Bengtzon ergert zich er groen en geel aan, evenals haar geestelijke moeder Liza Marklund.

“Misschien overdrijf ik in mijn boek een beetje, maar niet zo veel. De media zijn hard op weg om alle zinvolle informatie in te wisselen voor sensatieverhalen. De andere kant van de medaille is dat internet ook de democratie bevordert. Meer mensen hebben toegang tot informatie dan vroeger, maar eerlijk gezegd is het merendeel van de informatie op internet pure sensatiebeluste rotzooi. Echt troep. En ook de gedrukte media geven zich steeds meer over aan populisme. Maar ook in de gedrukte media, die het momenteel moeilijk hebben, dreigt sensatiezucht de overhand te krijgen. Nieuws wordt steeds meer vervangen door gossip. Dat beschrijf ik in mijn boek.”

Marklund heeft volgens eigen zeggen recht van spreken.
“Ik heb zo’n tien jaar voor een van de grootste (tabloid) kranten van Noord-Europa gewerkt en in die tijd heb ik meer voorpagina-artikelen geschreven dan enig andere vrouwelijke journalist. Later ben ik eindredacteur geworden. Het was een moeilijke tijd. Zonder resultaat was je nergens. En geloof me, resultaat werd niet altijd afgemeten aan de kwaliteit van het nieuws. Hoe smeuïger, hoe beter. Ik laat mijn hoofdpersoon Annika tegen dezelfde problemen oplopen als ik destijds ondervond.”

ANNIKA & LIZA

Annika blijkt sowieso in meerdere opzichten een onderdeel van Liza Marklund te zijn.
“Het personage Annika heb ik al sinds mijn jeugd in mijn hoofd. Ik schreef al vroeg korte verhalen waarvan er veel in tijdschriften en kranten zijn gepubliceerd. En Annika was altijd aanwezig. Ze is een gecompliceerde vrouw. Ik houd van haar, maar ik zou niet met haar getrouwd willen zijn. Ga maar na. Ze heeft problemen met haar moeder, haar stiefmoeder, haar zuster en met een aantal vrienden. Als ze een weekeinde weg wil en mensen vraagt of ze op haar kinderen willen passen, haakt iedereen resoluut af. Zij is geen vrouw voor wie mensen dingen overhebben. Zij is geen sociale vrouw. Annika is in wezen de Lone Ranger. Ze is gemeen tegen haar collega’s, ze doet de meest uitzinnige dingen en ze huilt te veel.

Voor anderen is ze vaak onuitstaanbaar, maar voor mij als schrijfster een non-conformistische zege. Een heerlijk romanpersonage. Vrouwelijke romanpersonages zijn doorgaans niet zo lastig en vervelend. Mannen kunnen dat moeiteloos zijn. De hoofdpersoon van Jussi Adler-Olsen bijvoorbeeld is een fucking onmogelijke man. Annika is niet half zo afstotelijk wat karakter betreft. Maar gek genoeg komen mannen er mee weg en vrouwen niet. Vrouwen worden geacht aardig te zijn. Daarom komen alle vervelende karaktereigenschappen van Annika als een boemerang bij haar terug. In één opzicht lijkt ze overigens sprekend op mij: als ze ergens voor gaat, dan doet ze dat met overgave, dag en nacht, waarbij ze alles opzij zet. Dat heb ik ook. Als ik schrijf ben ik volledig gefocust en wil ik doorgaan en doorgaan, 12 uur per dag. Verder lijk ik niet op Annika al is ze wel constant in mijn gedachten.”

ANGSTEN VAN ANNIKA

In Teken van leven heb ik me volledig op de gevoelens van Annika en de andere thuisblijvers geconcentreerd die worden geconfronteerd met het feit dat hun geliefden gekidnapt zijn. Het beschrijven van die gevoelens was voor mij het allermoeilijkste. Ik heb heel veel research gedaan om te kijken hoe de familie en vrienden thuis reageren op een dergelijke rampzalige gebeurtenis. Dat is hartverscheurend. Mensen zijn machteloos en wanhopig. Ze willen tegen beter weten in hoop hebben. Ze zitten continue bij de telefoon, wachtend op een teken van leven. Dat gevoel wilde ik optimaal overbrengen. Meer dan dat ik van seconde tot seconde het lot van de gegijzelden wilde beschrijven. Ook daar heb ik veel over gelezen, maar het leven van iemand die gegijzeld wordt is vrij saai te noemen.

Nee, mij ging het om de diepste emoties van de thuisblijvers. Ik wilde ook dat Annika haar relatie opnieuw zou overdenken. Was haar man Thomas met de Europese delegatie meegegaan om indruk te maken op een vrouw? Ondanks de situatie waarin ze verkeert, probeert ze daar achter te komen. Dus ook op relationeel gebied wurgende onzekerheid. Dus naast het gijzelingsdrama behandel ik hier de relatie Anna – Thomas en die is voor veel lezers minstens zo spannend.”



PLANNING VAN DE RELATIE

Op de een of andere manier houden Scandinavische misdaadauteurs ervan om vanaf het prille begin van hun schrijverscarrière vast te stellen hoeveel delen er in een bepaalde serie verschijnen. Ook Liza Marklund is met het Scandinavische virus besmet.

“Meteen toen ik aan de reeks boeken met Annika begon, heb ik gepland hoeveel delen ik over haar wilde schrijven en hoe haar relatie met haar man Thomas zich zou ontwikkelen. Thomas is al eens getrouwd geweest. Hij is een knappe man wiens behoefte aan vrouwelijk schoon niet minder is geworden, ook al is hij nu met Annika getrouwd. Dat heeft in een van de vorige boeken al tot een breuk geleid. Maar Annika heeft gemerkt dat ze liever met een man samenwoont die haar ontrouw is dan dat ze alleen woont. Daarom verzoent ze zich met Thomas. Maar wat blijft is een knagend wantrouwen.

Hoewel Annika aan de ene kant niet eens wil weten wat Thomas allemaal uitspookt, wil ze aan de andere kant toch uitzoeken of hij haar opnieuw bedriegt. Een dergelijke ongelijke verhouding sloopt een relatie. Maar dergelijke relaties bestaan wel. Kijk maar naar de Zweedse koning. Die hield er tal van minnaressen op na en toch bleef de koningin bij hem. Hoe de relatie tussen Annika en Thomas zich ontwikkelt, staat beschreven in Teken van leven. Het leuke is dat ik dat veertien jaar geleden al precies wist. Regeren is vooruitzien, zeggen ze wel eens.”

MENSENRECHTEN

Tot slot laat Liza Marklund een fotoboek zien waarin prachtige, professionele foto’s staan die ze tijdens haar research in Nairobi, Somalië en Kenia heeft gemaakt. Rode stoffige wegen, ondoordringbare jungle, een krakkemikkig vliegveldje en een kleine grenspost waar Liza Marklund zonder enige reden enkele dagen vastgehouden werd. Geschrokken is ze niet.

“Zo gaan die dingen soms.” Overigens komt er van reizen de eerste tijd weinig terecht. Als ze haar filmscript af heeft, begint ze in de herfst aan een nieuw boek.

Marklund: “Er staan nog twee boeken met Annika Bengtson gepland. En meestal doe ik wat ik plan. Daarna stop ik weer even met schrijven. Dan ga ik het internationale perspectief van Mensenrechten bestuderen. Ik zal nog even moeten wachten, maar daar heb ik nu al zin in. Ik vind het fijn om nieuwe dingen te leren, mezelf te vernieuwen. Als je dat niet doet, ben je dood.”






Het eerste seizoen van Liza Marklunds Annika Bengtzon verschijnt 26 juni 2012

De zes spannende boekverfilmingen van bestsellerauteur Liza Marklund, geven een inzicht in het leven van de charismatische en sensuele journaliste Bengtzon die er niet voor schuwt om grenzen te overschrijden in haar zoektocht naar de waarheid.

Als misdaadjournalist voor het Zweedse roddelblad Kvällpressen duikt Annika Bengtzon in complexe zaken. Een hectische baan, hoge ambities en het moederschap blijken echter geen gemakkelijke combinatie te zijn voor een jonge vrouw. De zes spannende boekverfilmingen van bestsellerauteur Liza Marklund, geven een inzicht in het leven van de charismatische en sensuele journaliste Bengtzon.


Afleveringen:
1. Het testament van Nobel
2. Prime Time
3. Studio Zes
4. De rode wolf
5. Levenslang
6. Een plek onder de zon

Liza Marklunds Annika Bengtzon (seizoen 1) verschijnt op 26 juni a.s. in de Lumière Crime Series.



Over de auteur

Kees de Bree

98 volgers
23 boeken
0 favorieten
Auteur


Reacties op: Liza Marklund: ‘Schrijven is leuk, maar ik wil meer...’

 

Gerelateerd

Over

Liza Marklund

Liza Marklund

Liza Marklund (Zweden, 1962) is een in Zweden enorm geliefde en populaire misdaa...