M.J. Arlidge: 'Ik vind altijd een manier om Helen emotioneel te martelen'
Door het vuur
M.J. Arlidge
Sinds haar ontslag bij de recherche van Southampton probeert Helen Grace te ontdekken wie ze is nu ze niet langer achter criminelen aan hoeft te gaan. Maar als ze op een nacht getuige is van een aanval op een jonge vrouw springt ze er zonder na te denken op af. Als de vrouw na een korte worsteling in een busje verdwijnt, blijkt wat in eerste instantie een mishandeling leek onderdeel te zijn van iets veel groters en gruwelijkers.
In de haven van Southampton bereiden inspecteur Charlie en haar team zich voor om een grote crimineel bij de kraag te vatten. De Rotterdamse vrachtwagenchauffeur staat op het punt de haven binnen te rijden met een dozijn illegale immigranten, maar tot Charlies grote frustratie blijkt zijn vrachtwagen leeg te zijn. Ze zijn er overduidelijk in geluisd en Charlie weet niet of ze het in zich heeft om de rest van het onderzoek te leiden. Is ze opgewassen tegen een anonieme bende die zich door niets en niemand in de weg laat zitten om zijn handel te beschermen?
'Voor een schrijver is het belangrijk om je hoofdpersoon zoveel mogelijk uitdagingen mee te geven.'
Helen Grace, de hoofdpersoon uit M.J. Arlidges gelijknamige thrillerserie, is in het nieuwste deel Door het vuur agent af, maar dat maakt haar niet minder standvastig om misdaad te bestrijden. Als ze aan het begin van het verhaal vanuit haar hotelkamer ziet hoe een vrouw mishandeld wordt, duikt ze in de zaak. Dat ze nu een 'gewone burger' is, weerhoudt haar niet van grondig onderzoek, spannende gevechten en motorachtervolgingen met stunts waarbij de meeste motorrijdende lezers zich achter de oren zullen krabben.
'Ik ben opgegroeid in Londen en daar is het veel te gevaarlijk om motor te rijden – of te fietsen,' antwoordt de auteur op de vraag of hij zelf ook motorrijdt. De spectaculaire achtervolgingen die Helen op haar motor doet, beschreef hij dus niet vanuit eigen ervaring. 'Als ik onderzoek doe voor mijn boeken zoek ik online veel op, ga ik naar de plaatsen waar het verhaal zich afspeelt en praat ik met mensen. Toch is onderzoek maar tot op zekere hoogte nuttig, op een gegeven moment moet je gewoon gaan verzinnen en schrijven. Voor mij is het verhaal en de spanning erin belangrijker dan de vraag of alles technisch mogelijk is of klopt.'
Race tegen de klok
Met dat schrijven zit het wel snor, want Arlidge produceert zo’n twee boeken per jaar. 'Mijn schrijfproces is erg specifiek,' zegt hij daarover. 'Veel schrijvers hebben een idee voor een verhaal en beginnen te schrijven, maar dat is niet hoe ik werk. Voordat je begint, moet je een goed verhaal hebben. Je moet weten hoe het afloopt, want alles wat daarvoor gebeurt moet daar logisch naartoe werken. Daarom wil ik precies weten wat er in elk hoofdstuk gebeurt.'
Deze werkwijze zorgt voor een relatief lang denkproces, maar een hele korte schrijffase. 'Het voordeel van zo goed plannen, is dat je snel kunt schrijven,' concludeert Arlidge. 'Ik schrijf zo’n vijfduizend woorden per dag. De druk die ik voel om productief te zijn voordat de kinderen rond vier uur uit school komen, helpt mij daarbij. Het is een race tegen de klok. Mijn standalone Oog om oog heb ik in eenentwintig dagen geschreven, maar ik ben maanden bezig geweest met het plannen, uitdenken van de verhaallijnen, de personages ontwikkelen.'
Emotionele marteling
Door het vuur is al het dertiende deel in de 'Helen Grace'-serie, toch is Arlidge nog niet op zijn hoofdpersonage uitgekeken en blijft hij ook haar ontwikkelen. 'Door haar iedere keer in een andere context te zetten blijft het interessant,' zegt hij. 'In dit boek is ze voor het eerst geen agent, in het volgende boek is ze veel in het buitenland. En ook plaats ik haar iedere keer in een andere emotionele context: in Door het vuur gaat ze door emoties heen die ze nooit eerder heeft gehad. Ik probeer altijd een nieuwe manier te vinden om haar emotioneel te "martelen", om tot het beste spannende verhaal te komen.'
'Ik wil altijd weten waarom iemand zo’n misdaad pleegt, waarom sommigen het geweldsmonopolie van de staat niet respecteren en over die grens gaan.'
Ook de mannelijke personages ontkomen niet aan de 'emotionele marteling' van de schrijver, al vindt hij die minder interessant. 'De mannelijke personages zijn maar zwak en hopeloos, dus zij krijgen altijd een ondergeschikte rol. Het interessante aan een personage als Helen is dat je van tevoren al weet dat het leven voor haar moeilijker is dan voor een man. Een vrouwelijke politiechef heeft nu eenmaal te maken met institutioneel seksisme, bijvoorbeeld. Voor een schrijver is het belangrijk om je hoofdpersoon zoveel mogelijk uitdagingen mee te geven.'
Nederlands tintje
Een van de mannelijke personages in Door het vuur is een Nederlander en dat is niet toevallig. 'Ik heb wel een bijzondere band gekregen met Nederland sinds mijn eerste boek, Iene miene mutte, hier zo populair werd,' vertelt de schrijver. 'Dankzij dat boek kon ik fulltime schrijver worden en ben ik wel twee of drie keer per jaar in Nederland voor promotie. Nederland is als het ware mijn tweede thuis geworden en omdat mijn boeken hier zo populair zijn, leek het me leuk om wat meer Nederlandse personages te introduceren.'
Het Nederlandse personage in Door het vuur is echter geen mooi visitekaartje voor ons land: de man in kwestie blijkt een mensenhandelaar te zijn. 'Ik kies niet heel bewust voor bepaalde thema’s, maar moderne slavernij komt steeds meer in het nieuws en mensen die zonder papieren de grens over komen is het meest besproken onderwerp in het Verenigd Koninkrijk. Als misdaadschrijver kun je in de duistere kanten van de samenleving duiken, zoals mensensmokkel. Ik wil altijd weten waarom iemand zo’n misdaad pleegt, waarom sommigen het geweldsmonopolie van de staat niet respecteren en over die grens gaan.'
Bloed tegen de plinten
Zowel Helen als de andere personages ontkomen niet aan het grove geweld dat Arlidge in zijn boeken niet schuwt. 'Mijn eerste boek Iene miene mutte ging over een seriemoordenaar en het was nogal bloederig,'vertelt hij. 'Toen ik in Utrecht op een beurs was voor boekverkopers, voornamelijk vrouwen, vroeg ik hen of het niet té bloederig was. Maar nee, van hen mocht het bloed tegen de plinten klotsen.'
Dus ging de auteur onverminderd door met expliciete beschrijvingen van gruwelijk geweld. 'Toch denk ik dat het geweld in mijn boeken niet zo’n grote rol speelt als de angst,' legt hij uit. 'In Iene miene mutte ontvoert de seriemoordenaar mensen in tweetallen. Als ze wakker worden hebben ze een geweer met één kogel en moeten ze de ander doodschieten om vrij te komen. Die morele en psychologische horror, dat is wat ik pas echt interessant vind.'
'Ik ben ervan overtuigd dat iedereen een fascinerend verhaal heeft.'
Twee kanten van het verhaal
In Door het vuur duikt Arlidge niet alleen in de psyche van de mensenhandelaar, maar ook in die van de kwetsbare vluchtelingen die in zijn handen vallen. 'Ik kies altijd bewust voor meerdere perspectieven omdat ik ervan overtuigd ben dat iedereen een fascinerend verhaal heeft,' legt hij uit. 'Maar als het gaat om migranten, horen we alleen de stereotypen.' In dit boek zijn de slachtoffers Koerdische mensen, die in vluchtelingenkampen zijn beland na de grote aardbeving in Turkije en Syrië in 2023. De Koerden zijn een van de grootste volken ter wereld zonder eigen staat. 'In Turkije worden Koerden vreselijk gediscrimineerd, en dan kwam er ook nog zo’n verwoestende aardbeving waardoor velen hun huis verloren. Vervolgens vluchtten ze daarvoor en dan worden ze in een ander land ook nog met vijandigheid en achterdocht ontvangen. Ik wilde onderzoeken hoe iemand dat emotioneel en psychologisch overleeft.'
Hoewel Door het vuur vooral een lekker leesbare thriller moet zijn, wilde Arlidge de lezer toch ook een beetje bewustzijn meegeven over kwetsbare mensen. 'Als je in Engeland of Nederland bij een nagelsalon komt – of een autowasserij, of een hotel – dan is de kans groot dat je in aanraking bent gekomen met mensen die worden uitgebuit,' weet hij. 'Onbewust draag je dan bij aan deze duistere economie. Door onze hang naar goedkope spullen of diensten en gemak, zijn we medeverantwoordelijk voor mensenhandel.'
Auteursafbeelding: © Judith Jockel via uitgeverij Boekerij
