Recensieweken | Van leeservaring tot recensie

Een korte en pakkende titel

Een recensie begint uiteraard met een titel die niet alleen de lading dekt, maar ook de interesse wekt van lezers. Een geslaagde recensietitel is kort, krachtig en geeft niet al de eindconclusie volledig weg, zodat de recensie zelf niet meer gelezen hoeft te worden.

Tip: vermijd clichés in recensietitels.

De katten van de auteur

We hebben in de afgelopen weken gezien dat het in de introductiefase van een recensie al best snel misgaat. Veel lezers springen zo hun recensie in en vergeten het 'plaatje te schetsen', zodat lezers van hun recensie ook begrijpen wat er gaande is. Natuurlijk is je recensie hier op Hebban gekoppeld aan de boekpagina en is alle relevante informatie slechts een muisklik ver, toch is het beter om in je eerste alinea even te melden welk boek je leest en van welke auteur.

Nu is het noemen van de boektitel en auteursnaam een minimale inhoud van je eerste alinea. Noem ook altijd de vertaler(s) bij een vertaald boek, of het een debuut is of een vervolgdeel, eerste deel of slotdeel van een reeks. Vertel ook of je al vaker iets van deze auteur hebt gelezen (want dat kan je mening enorm beïnvloeden) en waar de auteur vandaan komt. Probeer al deze informatie niet houterig op te sommen, maar maak er een lekker lopende, korte alinea van. De lezer van je recensie komt nu in een gespreid bedje en kan geïnformeerd aan de rest van je recensie beginnen.

Tip: vertel niet hoeveel katten de auteur heeft. Dat is geen relevante informatie.

Een beetje research doen is niet noodzakelijk, maar kan erg leuk zijn. Wie weet ontdek je wel dat het boek gebaseerd is op een waargebeurde ervaring van de auteur. Of dat er een heel speciale achtergrond is bij de plot. Doe echter wel áltijd pas research na het lezen van het boek om te voorkomen dat je jezelf spoilert. Dat zou jammer zijn.

Het wat én het waarom

Dit punt stond centraal in vrijwel elke geredigeerde recensie van de afgelopen weken. Veel lezers vertellen in een recensie dat ze het een mooi boek vonden, dat ze de personages leuk vonden, de schrijfstijl fijn, et cetera, maar ze verzuimen om te vertellen waaróm ze dit vinden. Ze vergeten hun onderbouwing op te nemen in hun recensie. Nou zul je zo op het eerste gezicht wellicht denken: 'Ja en? We willen toch vooral weten of een boek goed is of niet?' En dat klopt, maar je kunt met honderd lezers eenzelfde boek lezen en dan heb je honderd verschillende leeservaringen. Voor een lezer van een recensie is het van belang om te weten wat er dan schort of juist zo sterk is aan een boek om te kunnen bepalen of het de moeite waard is om op te pakken. We houden simpelweg niet allemaal van dezelfde dingen in boeken en dat maakt het een heel stuk leuker in de lezerscommunity, maar ook wat dringender om je mening toe te lichten.

Jij als lezer weet al waarom je vindt wat je vindt, je moet het alleen nog even opschrijven. Het onderbouwen van je mening is lastiger dan het geven van alleen die mening en toch raden we je aan het te gaan proberen en ermee te oefenen. Het zal jou als lezer namelijk ook enorm versterken in je begrip van verhalen en het zal je leeservaringen rijker en dieper maken.

Tip: vertel niet alleen wát je vindt, maar ook waarom.

En toen, en toen, en toen

Een van de belangrijkste elementen van een recensie is de verhaalbeschrijving en ook daar gaat het vaak niet helemaal goed mee. Heel veel recensieschrijvers vullen 90% van hun recensie met een korte of uitgebreide beschrijving van het verhaal, waarna ze afsluiten met een korte conclusie. Vooral bij boeken waar veel recensies over zijn, is het niet heel prettig om 10 keer weer eindeloos over dat verhaal te lezen. Mensen klikken recensies aan omdat ze meningen willen. Dat verhaal blijft wel hetzelfde. Een goede stelregel is om maximaal 1/3e van je recensie te vullen met verhaalbeschrijving en de overige 2/3e met je mening over het boek.

Tip: noem de kern van het verhaal en laat irrelevante details weg.

De verhaalbeschrijving in je recensie neemt niet de functie van de flaptekst op de boekpagina over. Lezers die willen weten waar een boek over gaat, kunnen dat daar wel vinden. Een verhaalbeschrijving is een essentieel onderdeel van een recensie en dient een logisch verbinding te hebben met je mening. Elke lezer haalt iets anders uit een boek, dus licht dat uit wat jij belangrijk vindt. Durf het verhaal te beschrijven zoals jij het als lezer las, met de highlights die jij belangrijk vond.

Tip: plak niet de flaptekst van de boekpagina in je recensie als verhaalbeschrijving.

Spoilers mogen natuurlijk helemaal niet in een verhaalbeschrijving, dus voorkom dat je iets weggeeft dat de beleving van het boek voor volgende lezers verpest. Twijfel je of iets een spoiler is? Vertel het dan niet in je recensie of maak het lekker vaag.

En ik dan?

Een van onze meest beruchte 'Tips voor een betere recensie' is: niet 'ikken'. Een recensie is per definitie een mening over een product, in dit geval een boek. Benadrukken dat jíj dit vindt is dus niet nodig. Daarnaast zet je door te 'ikken' jezelf tussen de lezer van je recensie en het boek en creeër je afstand. In een recensie wil men lezen over het boek en de kwaliteit ervan. Het 'ikken' is een kenmerk van een leeservaring en hoort niet thuis in een recensie.

Tip: negeer deze tip als je graag wilt blijven 'ikken'.

Wat mis je nog?

Als je klaar bent met je recensie en bijna zover bent om de tekst opzij te leggen voor het suddernachtje (zie hieronder), loop je recensie dan nog eens na op de meest relevante elementen die specifiek zijn voor het genre waarin het boek hoort. Heb je bij een thriller goed verteld wat je van de spanningsboog en -opbouw vindt en of de plot ingenieus in elkaar zat? Bij een feelgood hoe leuk en sterk de personages en hun romance zijn neergezet? Bij een literaire roman welke thema's zijn aangestipt? Bij een historische roman of het tijdsbeeld goed is neergezet? Heb je de setting aandacht gegeven? Dit maakt je recensie completer en ronder en veel, veel sterker. Dit is een lastig element. Zoek eens een paar willekeurige lezersrecensies op binnen je favoriete genre en kijk of je daarin vindt wat jij relevant vindt aan een genreboek. Wat jij daarin mist, mag je ook aandacht geven in je eigen recensies. Jij wil het lezen in andermans recensies, anderen willen het vinden in jouw recensies.

Heb jij het boek de volle vijf sterren gegeven of misschien een heel mooie vier sterren? Kijk dan toch even goed of je ook wel genoemd hebt welke punten je wat minder sterk vindt aan het boek. Een jubelende recensie is superleuk en komt heel enthousiast over, maar zijn meestal het minst informatief.

Tip: neem een kort, kort citaat op uit het boek, maar alleen als het relevant is en je mening ondersteunt.

Je recensie moet sudderen

Jouw recensie komt uit jouw hoofd en gaat over jouw leeservaring. Het is best lastig om iets uit je hoofd helder op papier te krijgen. Jij weet al alles dat je weet over het boek, jij hebt het gelezen, jij weet wat je vindt. Staat het ook helder genoeg op papier? Laat je recensie na het schrijven een nachtje liggen en probeer hem later door te lezen, alsof je een andere lezer bent, eentje die het boek nog niet kent. Is alles wel duidelijk? Licht je helder toe wat je vindt? Maak je ergens te grote sprongen?

Natuurlijk is dit ook hét moment om je recensie goed na te kijken op spelling en op je tekststructuur (heb je wild met witregels en enters gegooid, trek het dan even lekker strak). In heel veel recensies is te zien dat de tekst meteen na het schrijven is geplaatst en nog slordigheden of onvolkomenheden bevat. Je mening komt minder sterk en serieus over omringd door taal- en tikfouten.

Tip: voer een aparte controleronde speciaal voor spelling van namen, titels, reekstitels, personagenamen, vertalersnaam, et cetera. Het is makkelijker om je te concentreren op een type fout per keer.

En tot slot willen we je graag uitdagen: spot al je clichéwoorden en schrap ze (leest als een trein, kon niet stoppen met lezen, knus, dekentje, thee). Doe ditzelfde met dat vermaledijde stopwoordje van je. Iedereen heeft een eigen stopwoordje, maar 'ook', 'er', 'wel', 'maar' zijn bekende. En kijk eens heel goed of je een of ander woord niet onzalig vaak herhaalt in je (korte) tekst. Zoek synoniemen als je dat doet of gooi je zin helemaal om. Deze stap voorkomt dat jouw recensie op de duizend volgende lijkt.