Auteur
Blogpost:
cornelisvanzweeden
Drina: Goli Otok
Vanaf zee lijkt het eiland niet groter dan een scherpe steen, door een onzichtbare hand in de zee gegooid. Die steen is niet groter dan een paar voetbalvelden. Eén uiteinde steekt hoog boven het water uit, alsof de zee op die plek te ondiep was.
De steen heet Goli Otok, een naam die in Joegoslavië alleen werd gefluisterd. Je wilde er niet met vakantie gaan. Niemand wist wat zich afspeelde op het eiland, behalve gevangenen die het overleefden. Maar zij durfden er niet over te spreken.
Pas na Tito’s dood in 1980 werd een tip van de sluier opgelicht, door de Servische schrijver Antonije Isaković. Zijn roman, Tren 2, schokte de natie. Recensenten vergeleken het boek met Dantes Inferno.
Maar veel is nog steeds in nevelen gehuld. Anders dan van de nazi-kampen bestaan er geen foto’s van het eiland, dat pal voor de Kroatische kust ligt. Overlevenden waren vaak te getraumatiseerd om te praten.
Ik vond er drie bereid te spreken over hun ervaringen en gebruikte hun relaas voor Drina, mijn historische roman over het eiland. Het boek gaat over drie kinderen die, op zoek naar hun gedeporteerde vaders, het geheim van het eiland ontrafelen. De kinderen in mijn boek hadden hun vaders nooit gekend.
Maar kinderen wier vaders wel terugkeerden uit het kamp, kregen nooit dezelfde vader terug. Nadat ik de roman al afhad, ontmoette ik zo’n kind in Belgrado. Ze vertelde: “Toen hij werd afgevoerd, was hij groot en gespierd. Hij woog 120 kg. De man die drie jaar later terugkwam, was een scharminkel van 44 kg.”
Fysieke averij was niet het enige probleem. “Hij begon mijn moeder te slaan, iets wat hij nooit had gedaan. Hij loog pathologisch, wilde niet meer werken. Ons leven werd een hel.”
Een Kroatische historicus die tien jaar onderzoek deed naar Goli Otok, schat dat 16.500 mannen op het eiland hebben vastgezeten. Een onbekend aantal heeft dat niet overleefd. Maar Goli Otok was niet het enige kamp. Er waren er minstens tien. Een daarvan was een naburig eilandje, Sveti Grgur. Dat is waar vrouwen werden vastgehouden.
Over hen is helemaal niets bekend.
Lees verder op mijn site
