Blogpost:
Nico van der Sijde
Een leerzame reeks hoorcolleges van Marita Mathijsen over Mulisch (op CD)
Sinds een tijdje lees ik veel van en over Mulisch, dus dit hoorcollege van een van Neerlands grootste Mulisch-experts kon ik mij niet laten ontgaan. Want Marita Mathijsen is de eerste de beste niet: ze heeft veel over Mulisch gepubliceerd, en is samen met o.a. Arnold Heumakers door Mulisch zelf benoemd als beheerder van de Mulisch-nalatenschap. Tja, dan kan je wat!
Dit luisterboek bestaat uit 6 CD's van elk ruim een uur, waarin de hele carriere van Mulisch besproken wordt. Dat levert close readings op van flink wat Mulisch-romans en Mulisch-verhalen, alsook een uitputtend overzicht van motieven, thema's en verwijzingen die in het hele oeuvre van Mulisch voorop staan. Dat was voor een verstokte Mulisch-fan als ik een groot genot. Ik had b.v. wel vermoed dat Quinten (in "De ontdekking van de hemel") enige gelijkenissen vertoont met de Christusfiguur, maar Mathijsen zag nog veel meer gelijkenissen dan ik ooit zou hebben kunnen zien. En ik had wel wat verwijzingen naar de Faust-legende en de alchemie opgemerkt, maar Mathijsen maakte mij attent op nog flink wat meer verwijzingen naar dit soort motieven en ook op verwijzingen en motieven waarvan ik het bestaan niet eens had vermoed. Ze maakte mij m.a.w. attent op een aantal lagen die ik nog niet had gezien, en verdiepte daardoor mijn bewondering en genot van een voor mij toch al hoogst genotrijk oeuvre. Dat deed ze bovendien op heel heldere wijze: ik bewonder haar kennis, maar ook haar vermogen om die kennis helder en enthousiasmerend over te dragen.
Een enkele keer had ik wel behoefte gehad aan een wat gedurfder en minder schoolse benadering. Ik vind het bijvoorbeeld prachtig hoe ze uitlegt wat Mulisch allemaal doet met het Faust-motief, maar ik zou daarnaast ook meer hebben willen weten over wat het betekent. Ik weet nu dat veel Mulisch-figuren gelijkenis hebben met Faust die zijn ziel aan de duivel verkocht, maar waarom was Mulisch daar dan zo door gefascineerd? Ik weet nu beter dan eerst dat creatie bij Mulisch vaak samengaat met vernietiging, maar wat betekent dat? Ik ben mij nu veel bewuster ervan dat het Orpheus-motief heel vaak opduikt bij Mulisch, in veel meer gedaanten dan ik wel wist, maar waarom is Mulisch zo door dat motief gefascineerd? Ik zou kortom graag gezien hebben dat Mathijsen zich nog meer dan nu had gewaagd aan duiding van alle motieven en dwarsverbanden die ze bij Mulisch aanwijst. Dat zou haar betoog minder wetenschappelijk hebben gemaakt, en flink wat speculatiever, maar voor mij ook interessanter.
Maar eigenlijk is dat allemaal niet erg: dankzij die hoorcolleges ben ik mij nu van meer dwarsverbanden en motieven bewust dan eerst, en nu kan ik zelf aan de slag met de vraag wat ze volgens mij betekenen. Mathijsen heeft mij dus flink wat materiaal in handen gegeven waar ik als enthousiaste Mulisch-lezer weer mee verder kan. Ik ben dus blij dat ik die zes CD's beluisterd heb!
